kahAnajainashAstramAlA] ShaDdravya–pa.nchAstikAyavarNan
ath dharmAdharmadravyAstikAyavyAkhyAnam.
legAgADha.n puTTha.n pihulamasa.nkhAdiyapadesa.n.. 83..
lekAvagADhaH spR^iShTaH pR^ithulo.asa.nkhyAtapradeshaH.. 83..
dharmasvarUpAkhyAnametat.
dharmo hi sparsharasaga.ndhavarNAnAmatya.ntAbhAvAdamUrtasvabhAvaH. tta ev chAshabdaH. skal– lokAkAshAbhivyApyAvasthitatvAllokAvagADhaH. ayutasiddhapradeshatvAt spaShTaH. svabhAvAdev sarvato vistR^itatvAtpR^ithulaH. nishchayanayenaikapradesho.api vyavahAranayenAsa.nkhyAtapradesh iti.. 83.. -----------------------------------------------------------------------------
ab dharmadravyAstikAy aur adharmadravyAstikAyakA vyAkhyAn hai.
anvayArthaH– [dharmAstikAyaH] dharmAstikAy [asparshaH] asparsha, [arasaH] aras, [avarNaga.ndhaH] agandha, avarNa aur [ashabdaH] ashabda hai; [lokAvagADhaH] lokavyApak haiH [spR^iShTaH] akhaNDa, [pR^ithulaH] vishAl aur [asa.nkhyAtapradeshaH] asa.nkhyAtapradeshI hai.
TIkAH– yah, dharmake [dharmAstikAyake] svarUpakA kathan hai.
sparsha, ras, ga.ndh aur varNakA atyanta abhAv honese dharma [dharmAstikAy] vAstavame.n amUrtasvabhAvavAlA hai; aur isIliye ashabda hai; samasta lokAkAshame.n vyApta hokar rahanese lokavyApak hai; 1ayutasiddha pradeshavAlA honese akhaNDa hai; svabhAvase hI sarvataH vistR^it honese vishAl hai; nishchayanayase ‘ekapradeshI’ hon par bhI vyavahAranayase asa.nkhyAtapradeshI hai.. 83.. --------------------------------------------------------------------------
lokAvagAhI, akha.nD Che, vistR^it, asa.nkhyapradesha. 83.
1. yutasiddha=ju.De hue; sa.nyogasiddha. [dharmAstikAyame.n bhinna–bhinna pradesho.nkA sa.nyog huA hai aisA nahI.n hai, isaliye
usame.n bIchame.n vyavadhAn–antar–avakAsh nahI.n hai ; isaliye dharmAstikAy akhaNDa hai.]
2. ekapradeshI=avibhAjya–ekakShetravAlA. [nishchayanayase dharmAstikAy avibhAjya–ekapadArtha honese avibhAjya–
ekakShetravAlA hai.]