Panchastikay Sangrah-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 176 of 264
PDF/HTML Page 205 of 293

 

] pa.nchAstikAyasa.ngrah
[bhagavAnashrIkundakunda

176

indriyabhedenoktAnA.n jIvAnA.n chaturgatisa.nba.ndhatvenopasa.nhAro.ayam. devagatinAmno devAyuShashchodayAddevAH, te cha bhavanavAsivya.ntarajyotiShkavaimAnikanikAy–bhedAchchaturdhA. manuShyagatinAmno manuShyAyuShashcha udayAnmanuShyAH. te karmabhogabhUmijabhedAt dvedhA. tiryaggatinAmnastiryagAyuShashcha udayAttirya~nchaH. te pR^ithivIshambUkayUkodda.nshajalacharoragapakShiparisarpa– chatuShpadAdibhedAdanekadhA. narakagatinAmno narakAyuShashcha udayAnnArakAH. te ratnasharkarAvAlukA– pa~N.hkadhUmatamomahAtamaHprabhAbhUmijabhedAtsaptadhA. tatra devamanuShyanArakAH pa.nchendriyA eva. tirya.nchastu kechitpa.nchendriyAH, kechidek–dvi–tri–chaturindriyA apIti.. 118.. ----------------------------------------------------------------------------- bhUmijAH] manuShya karmabhUmij aur bhogabhUmij aise do prakArake hai.n, [tirya~nchaH bahuprakArAH] tirya.nch anek prakArake hai.n [punaH] aur [nArakAH pR^ithivIbhedagatAH] nArako.nke bhed unakI pR^ithviyo.nke bhed jitane hai.n.

TIkAH– yah, indriyo.nke bhedakI apekShAse kahe gaye jIvo.nkA chaturgatisambandha darshAte hue upasa.nhAr hai [arthAt yahA.N ekendriy–dvIndriyAdirUp jIvabhedo.nkA chAr gatike sAth sambandha darshAkar jIvabhedo.n upasa.nhAr kiyA gayA hai].

devagatinAm aur devAyuke udayase [arthAt devagatinAmakarma aur devAyukarmake udayake nimittase] dev hote hai.n; ve bhavanavAsI, vya.ntar, jyotiShka aur vaimAnik aise 1nikAyabhedo.nke kAraN chAr prakArake hai.n. manuShyagatinAm aur manuShyAyuke udayase manuShya hote hai.n; ve karmabhUmij aur bhogabhUmij aise bhedo.nke kAraN do prakArake hai.n. tirya.nchagatinAm aur tirya.nchAyuke udayase tirya.nch hote hai.n; ve pR^ithvI, sha.nbUk, jU.n, DA.Ns, jalachar, urag, pakShI, parisarpa, chatuShpAd [chaupAye] ityAdi bhedo.nke kAraN anek prakArake hai.n. narakagatinAm aur narakAyuke udayase nArak hote hai.n; ve 2ratnaprabhAbhUmij, sharkarAprabhAbhUmij, bAlukAprabhAbhUmij, pa.nkaprabhAbhUmij, dhUmaprabhAbhUmij, tamaHprabhAbhUmij aur mahAtamaHprabhAbhUmij aise bhedo.nke kAraN sAt prakArake hai.n.

uname.n, dev, manuShya aur nArakI pa.nchendriy hI hote hai.n. tirya.nch to katipay -------------------------------------------------------------------------- 1. nikAy = samUh 2. ratnaprabhAbhUmij = ratnaprabhA nAmakI bhUmime.n [–pratham narakame.n] utpanna .