Panchastikay Sangrah-Hindi (itrans transliteration). Gatha: 143.

< Previous Page   Next Page >


Page 206 of 264
PDF/HTML Page 235 of 293

 

] pa.nchAstikAyasa.ngrah
[bhagavAnashrIkundakunda
jassa jadA khalu puNNa.n joge pAva.n cha Natthi viradassa.
sa.nvaraNa.n tassa tadA suhAsuhakadassa
kammassa.. 143..

yasya yadA khalu puNya.n yoge pApa.n cha nAsti viratasya.
sa.nvaraNa.n tasya tadA shubhAshubhakR^itasya karmaNaH.. 143..

visheSheN sa.nvarasvarUpAkhyAnametat.

yasya yogino viratasya sarvato nivR^ittasya yoge vA~N.hmanaHkAyakarmaNi shubhapariNAmarUpa.n puNyamashubhapariNAmarUpa.n pApa~ncha yadA na bhavati tasya tadA shubhAshubhabhAvakR^itasya dravyakarmaNaH sa.nvaraH svakAraNAbhAvAtprasiddhayati. tadatra shubhAshubhapariNAmanirodho bhAvapuNyapApasa.nvaro dravyapuNyapAp–sa.nvarasya hetuH pradhAno.avadhAraNIy iti.. 143..

–iti sa.nvarapadArthavyAkhyAna.n samAptam.

-----------------------------------------------------------------------------

gAthA 143

anvayArthaH– [yasya] jise [–jis muniko], [viratasya] virat vartate hue [yoge] yogame.n [puNya.n pApa.n cha] puNya aur pAp [yadA] jab [khalu] vAstavame.n [na asti] nahI.n hote, [tadA] tab [tasya] use [shubhAshubhakR^itasya karmaNAH] shubhAshubhabhAvakR^it karmakA [sa.nvaraNam] sa.nvar hotA hai.

TIkAH– yah, visheSharUpase sa.nvarakA svarUpakA kathan hai.

jis yogIko, virat arthAt sarvathA nivR^itta vartate hue, yogame.n–vachan, man aur kAyasambandhI kriyAme.n.n–shubhapariNAmarUp puNya aur ashubhapariNAmarUp pAp jab nahI.n hote, tab use shubhAshubhabhAvakR^it dravyakarmakA [–shubhAshubhabhAv jisakA nimitta hotA hai aise dravyakarmakA], svakAraNake abhAvake kAraN sa.nvar hotA hai. isaliye yahA.N [is gAthAme.n] shubhAshubh pariNAmakA nirodh–bhAvapuNyapApasa.nvar– dravyapuNyapApasa.nvarakA pradhAn hetu avadhAranA [–samajhanA].. 143..

is prakAr sa.nvarapadArthakA vyAkhyAn samApta huA. ------------------------------------------------------------------------- pradhAn hetu = mukhya nimitta. [dravyasa.nvarame.n ‘mukhya nimitta’ jIvake shubhAshubh pariNAmakA nirodh hai. yogakA nirodh nahI.n hai. [ yahA.N yah dhyAn rakhane yogya hai ki dravyasa.nvarakA upAdAn kAraN– nishchay kAraN to pudgal svaya.n hI hai.]

jyAre na yoge puNya tem ja pAp varte viratane,
tyAre shubhAshubhakR^it karamano thAy sa.nvar tehane. 143.

206