218
dravyakarmamokShahetuparamasa.nvararUpeN bhAvamokShasvarUpAkhyAnametat. Asravaheturhi jIvasya moharAgadveSharUpo bhAvaH. tadabhAvo bhavati j~nAninaH. tadabhAve bhavatyAsravabhAvAbhAvaH. AsravabhAvAbhAve bhavati karmAbhAvaH. karmAbhAven bhavati sArvaj~na.n sarva– darshitvamavyAbAdhamindriyavyApArAtItamanantasukhatva~ncheti. sa eSh jIvanmuktinAmA bhAvamokShaH. kathamiti chet. bhAvaH khalvatra vivakShitaH karmAvR^ittachaitanyasya kramapravartamAnaj~naptikriyArUpaH. sa khalu sa.nsAriNo.anAdimohanIyakarmodayAnuvR^ittivashAdashuddho dravyakarmAsravahetuH. sa tu j~nAnino moharAg– dveShAnuvR^ittirUpeN prahIyate. tato.asya AsravabhAvo nirudhyate. tato niruddhAsravabhAvasyAsya mohakShayeNAtyantanirvikAramanAdimudritAnantachaitanyavIryasya shuddhaj~naptikriyArUpeNAntarmuhUrta– mativAhya yugapa~nj~nAnadarshanAvaraNAntarAyakSheyaN katha~nchich kUTasthaj~nAnatvamavApya j~naptikriyArUpe kramapravR^ittyabhAvAdbhAvakarma vinashyati. -----------------------------------------------------------------------------
AsravakA hetu vAstavame.n jIvakA moharAgadveSharUp bhAv hai. j~nAnIko usakA abhAv hotA hai. usakA abhAv hone par AsravabhAvakA abhAv hotA hai. AsravabhAvakA abhAv hone par karmakA abhAv hotA hai. karmakA abhAv hone par sarvaj~natA, sarvadarshitA aur avyAbAdh, 1indriyavyApArAtIt, ananta sukh hotA hai. yah nimnAnusAr prakAr spaShTIkaraN haieH–
yahA.N jo ‘bhAv’ 3vivakShit hai vah karmAvR^it [karmase AvR^it hue] chaitanyakI kramAnusAr pravartatI j~nAptikriyArUp hai. vah [kramAnusAr pravartatI j~naptikriyArUp bhAv] vAstavame.n sa.nsArIko anAdi kAlase mohanIyakarmake udayakA anusaraN karatI huI pariNatike kAraN ashuddha hai, dravyakarmAsravakA hetu hai. parantu vah [kramAnusAr pravartatI j~naptikriyArUp bhAv] j~nAnIko moharAgadveShavAlI pariNatirUpase hAniko prApta hotA hai isaliye use AsravabhAvako nirodh hotA hai. isaliye jise AsravabhAvakA nirodh huA hai aise us j~nAnIko mohake kShay dvArA atyanta nirvikArapanA honese, jise anAdi kAlase ananta chaitanya aur [ananta] vIrya mu.nd gayA hai aisA vah j~nAnI [kShINamoh guNasthAname.n] shuddha j~naptikriyArUpase a.ntarmuhUrta vyatIt karake yugapad j~nAnAvaraN, darshanAvaraN aur antarAyakA kShay honese katha.nchit 1kUTastha j~nAnako prApta karatA hai aur is prakAr use j~naptikriyAke rUpame.n kramapravR^ittikA abhAv honese bhAvakarmakA vinAsh hotA hai. ------------------------------------------------------------------------- 1. indriyavyApArAtIt=indriyavyApAr rahita. 2. jIvanmukti = jIvit rahate hue mukti; deh hone par bhI mukti. 3. vivakShit=kathan karanA hai.