Panchastikay Sangrah-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >

Tiny url for this page: http://samyakdarshan.org/GcwFiZo
Page 218 of 264
PDF/HTML Page 247 of 293


This shastra has been re-typed and there may be sporadic typing errors. If you have doubts, please consult the published printed book.

Hide bookmarks
background image
218
] pa.nchAstikAyasa.ngrah
[bhagavAnashrIkundakunda
dravyakarmamokShahetuparamasa.nvararUpeN bhAvamokShasvarUpAkhyAnametat.
Asravaheturhi jIvasya moharAgadveSharUpo bhAvaH. tadabhAvo bhavati j~nAninaH. tadabhAve
bhavatyAsravabhAvAbhAvaH. AsravabhAvAbhAve bhavati karmAbhAvaH. karmAbhAven bhavati sArvaj~na.n sarva–
darshitvamavyAbAdhamindriyavyApArAtItamanantasukhatva~ncheti. sa eSh jIvanmuktinAmA bhAvamokShaH. kathamiti
chet. bhAvaH khalvatra vivakShitaH karmAvR^ittachaitanyasya kramapravartamAnaj~naptikriyArUpaH. sa khalu
sa.nsAriNo.anAdimohanIyakarmodayAnuvR^ittivashAdashuddho dravyakarmAsravahetuH. sa tu j~nAnino moharAg–
dveShAnuvR^ittirUpeN prahIyate. tato.asya AsravabhAvo nirudhyate. tato niruddhAsravabhAvasyAsya
mohakShayeNAtyantanirvikAramanAdimudritAnantachaitanyavIryasya shuddhaj~naptikriyArUpeNAntarmuhUrta– mativAhya
yugapa~nj~nAnadarshanAvaraNAntarAyakSheyaN katha~nchich
kUTasthaj~nAnatvamavApya j~naptikriyArUpe
kramapravR^ittyabhAvAdbhAvakarma vinashyati.
-----------------------------------------------------------------------------
AsravakA hetu vAstavame.n jIvakA moharAgadveSharUp bhAv hai. j~nAnIko usakA abhAv hotA hai.
usakA abhAv hone par AsravabhAvakA abhAv hotA hai. AsravabhAvakA abhAv hone par karmakA abhAv
hotA hai. karmakA abhAv hone par sarvaj~natA, sarvadarshitA aur avyAbAdh, 1indriyavyApArAtIt, ananta
sukh hotA hai. yah
nimnAnusAr prakAr spaShTIkaraN haieH–
3. vivakShit=kathan karanA hai.
2jIvanmukti nAmakA bhAvamokSha hai. ‘kis prakAr?’ aisA prashna kiyA jAy to
yahA.N jo ‘bhAv’ 3vivakShit hai vah karmAvR^it [karmase AvR^it hue] chaitanyakI kramAnusAr pravartatI
j~nAptikriyArUp hai. vah [kramAnusAr pravartatI j~naptikriyArUp bhAv] vAstavame.n sa.nsArIko anAdi kAlase
mohanIyakarmake udayakA anusaraN karatI huI pariNatike kAraN ashuddha hai, dravyakarmAsravakA hetu hai.
parantu vah [kramAnusAr pravartatI j~naptikriyArUp bhAv] j~nAnIko moharAgadveShavAlI pariNatirUpase hAniko
prApta hotA hai isaliye use AsravabhAvako nirodh hotA hai. isaliye jise AsravabhAvakA nirodh huA
hai aise us j~nAnIko mohake kShay dvArA atyanta nirvikArapanA honese, jise anAdi kAlase ananta
chaitanya aur [ananta] vIrya mu.nd gayA hai aisA vah j~nAnI [kShINamoh guNasthAname.n] shuddha j~naptikriyArUpase
a.ntarmuhUrta vyatIt karake yugapad j~nAnAvaraN, darshanAvaraN aur antarAyakA kShay honese katha.nchit
1kUTastha j~nAnako prApta karatA hai aur is prakAr use j~naptikriyAke rUpame.n kramapravR^ittikA abhAv honese
bhAvakarmakA vinAsh hotA hai.
-------------------------------------------------------------------------
1. indriyavyApArAtIt=indriyavyApAr rahita.

2. jIvanmukti = jIvit rahate hue mukti; deh hone par bhI mukti.