Panchastikay Sangrah-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 223 of 264
PDF/HTML Page 252 of 293

 

kahAnajainashAstramAlA] navapadArthapUrvak–mokShamArgaprapa.nchavarNan

[
223

mokShamArgasvarUpAkhyAnametat.

jIvasvabhAvaniyata.n charita.n mokShamArgaH. jIvasvabhAvo hi j~nAnadarshane ananyamayatvAt. ananyamayatva.n cha tayorvisheShasAmAnyachaitanyasvabhAvajIvanirvR^ittatvAt. ath tayorjIvasvarUpabhUtayo– rj~nAnadarshanayoryanniyatamavasthitamutpAdavyayadhrauvyarUpavR^ittimayamastitva.n rAgAdipariNatyabhAvAdanindita.n tachcharita.n; tadev mokShamArga iti. dvividha.n hi kil sa.nsAriShu charita.n– svacharita.n paracharita.n cha; svasamayaparasamayAvityarthaH. tatra svabhAvAvasthitAstitvasvarUpa.n svacharita.n, parabhAvAvasthitAsti– tvasvarUpa.n paracharitam. tatra yatsva– -----------------------------------------------------------------------------

gAthA 154

anvayArthaH– [jIvasvabhAva.n] jIvakA svabhAv [j~nAnam] j~nAn aur [apratihat–darshanam] apratihat darshan haie– [ananyamayam] jo ki [jIvase] ananyamay hai. [tayoH] un j~nAnadarshaname.n [niyatam] niyat [astivam] astitva– [anindita.n] jo ki ani.ndit hai– [chAritra.n cha bhaNitam] use [jinendro.nne] chAritra kahA hai.

TIkAH– yah, mokShamArgake svarUpakA kathan hai.

jIvasvabhAvame.n niyat chAritra vah mokShamArga hai. jIvasvabhAv vAstavame.n j~nAn–darshan hai kyo.nki ve [jIvase] ananyamay hai.n. j~nAnadarshanakA [jIvase] ananyamayapanA honekA kAraN yah hai ki 1 visheShachaitanya aur sAmAnyachaitanya jisakA svabhAv hai aise jIvase ve niShpanna hai.n [arthAt jIv dvArA

2

j~nAnadarshan rache gaye hai.n]. ab jIvake svarUpabhUt aise un j~nAnadarshaname.n niyat–avasthit aisA jo utpAdavyayadhrauvyarUp vR^ittimay astitva– jo ki rAgAdipariNAmake abhAvake kAraN ani.ndit hai – vah chAritra hai; vahI mokShamArga hai.

3

sa.nsArIyo.nme.n chAritra vAstavame.n do prakArakA haiH– [1] svachAritra aur [2] parachAritra; [1]svasamay aur [2] parasamay aisA artha hai. vahA.N, svabhAvame.n avasthit astitvasvarUp [chAritra] vah svachAritra hai aur parabhAvame.n avasthit astitvasvarUp [chAritra] vah parachAritra hai. usame.nse ------------------------------------------------------------------------- 1. visheShachaitanya vah j~nAn haie aur sAmAnyachaitanya vah darshan hai. 2. niyat=avasthit; sthit; sthir; dra.DhrUp sthita. 3. vR^itti=vartanA; honA. [utpAdavyayadhrauvyarUp vR^itti vah astitva hai.]