Panchastikay Sangrah-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 231 of 264
PDF/HTML Page 260 of 293

 

kahAnajainashAstramAlA] navapadArthapUrvak–mokShamArgaprapa.nchavarNan

[
231

sAdhanabhAva.n nishchayanayamAshritya mokShamArgaprarUpaNam. yattu pUrvamudriShTa.n tatsvaparapratyayaparyAyAshrita.n bhinnasAdhyasAdhanabhAva.n vyavahAranayamAshritya prarupitam. na chaitadvipratiShiddha.n nishchayavyavahArayoH sAdhya– sAdhanabhAvatvAtsuvarNasuvarNapAShANavat. at evobhayanayAyattA pArameshvarI tIrthapravartaneti.. 159.. -----------------------------------------------------------------------------

1

paryAyake Ashrit, bhinnasAdhyasAdhanabhAvavAle vyavahAranayake Ashrayase [–vyavahAranayakI apekShAse] prarUpit kiyA gayA thA. isame.n paraspar virodh AtA hai aisA bhI nahI.n hai, kyo.nki survaN aur 2

survaNapAShANakI bhA.Nti nishchay–vyavahArako sAdhya–sAdhanapanA hai; isaliye pArameshvarI [–
34

jinabhagavAnakI] tIrthapravartanA dono.n nayo.nke AdhIn hai.. 159.. ------------------------------------------------------------------------- 1. jis nayame.n sAdhya tathA sAdhan bhinna ho.n [–bhinna prarUpit kiye jAe.N] vah yahA.N vyavahAranay hai; jaise ki,

ChaThave.n guNasthAname.n [dravyArthikanayake viShayabhUt shuddhAtmasvarUpake A.nshik Alamban sahit] vartate hue
tattvArthashraddhAn [navapadArthasambandhI shraddhAn], tattvArthaj~nAn aur pa.nchamahAvratAdirUp chAritra vyavahAranayase mokShamArga hai
kyo.nki [mokSharUp] sAdhya svahetuk paryAy hai aur [tattvArthashraddhAnAdimay mokShamArgarUp] sAdhan svaparahetuk
paryAy hai.

2. jis pAShAName.n suvarNa ho use suvarNapAShAN kahA jAtA hai. jis prakAr vyavahAranayase suvarNapAShAN suvarNakA

sAdhan hai, usI prakAr vyavahAranayase vyavahAramokShamArga nishchayamokShamArgakA sAdhan hai; arthAt vyavahAranayase
bhAvali.ngI muniko savikalpa dashAme.n vartate hue tattvArthashraddhAn, tattvArthaj~nAn aur mahAvratAdirUp chAritra nirvikalpa
dashAme.n vartate hue shuddhAtmashraddhAnaj~nAnAnuShThAnanake sAdhan hai.n.

3. tIrtha=mArga [arthAt mokShamArga]; upAy [arthAt mokShakA upAy]; upadesh; shAsana. 4. jinabhagavAnake upadeshame.n do nayo.n dvArA nirUpaN hotA hai. vahA.N, nishchayanay dvArA to satyArtha nirUpaN kiyA

jAtA haie aur vyavahAranay dvArA abhUtArtha upacharit nirUpaN kiyA jAtA hai.

prashnaH–
satyArtha nirUpaN hI karanA chAhiye; abhUtArtha upacharit nirUpaN kisaliye kiyA jAtA hai?

uttaraH–
jise si.nhakA yathArtha svarUp sIdhA samajhame.n na AtA ho use si.nhake svarUpake upacharit nirUpaN
dvArA arthAt billIke svarUpake nirUpaN dvArA si.nhake yathArtha svarUpakI samajh kI or le jAte hai.n, usI
prakAr jise vastukA yathArtha svarUp sIdhA samajhame.n na AtA ho use vastusvarUpake upacharit nirUpaN dvArA
vastusvarUpakI yathArtha samajh kI or le jAte hai.n. aur lambe kathanake badaleme.n sa.nkShipta kathan karaneke lie bhI
vyavahAranay dvArA upacharit nirUpaN kiyA jAtA hai. yahA.N itanA lakShame.n rakhaneyogya hai ki – jo puruSh
billIke nirUpaNako hI si.nhakA nirUpaN mAnakar billIko hI si.nh samajh le vah to upadeshake hI yogya
nahI.n hai, usI prakAr jo puruSh upacharit nirUpaNako hI satyArtha nirUpaN mAnakar vastusvarUpako mithyA
rItise samajh baiThee vah to upadeshake hI yogya nahI.n hai.