
tatra jIvAH pudgalAH dharmAdharmau AkAshamiti teShA.n visheShasa.nj~nA anvarthAH pratyeyAH.
vasthitatvAdavaseyam. astitve niyatAnAmapi na teShAmanyamayatvam, yataste sarvadaivAnanya–mayA
AtmanirvR^ittAH. ananyamayatve.api teShAmastitvaniyatatva.n nayaprayogAt. dvau hi nayau bhagavatA praNItau–
dravyArthikaH paryAyArthikashcha. tatra na khalvekanayAyattAdeshanA kintu tadubhayAyatA. tataH
paryAyArthAdeshAdastitve svataH katha.nchidbhinna.api vyavasthitAH dravyArthAdeshAtsvayamev santaH sato.ananyamayA
bhavantIti. kAyatvamapi teShAmaNumahattvAt. aNavo.atra pradeshA mUrto.amUrtAshcha nirvibhAgA.nshAstaiH
mahAnto.aNumahAntaH pradeshaprachayAtmakA iti siddha.n teShA.n kAyatvam. aNubhyA.n. mahAnta itiH vyatpattyA
TIkAH– yahA.N [is gAthAme.n] pA.Nch astikAyo.nkI visheShasa.nj~nA, sAmAnya visheSh–astitva tathA
[jisaprakAr bartaname.n rahanevAlA ghI bartanase anyamay hai usIprakAr] astitvase anyamay nahI.n hai;
kyo.nki ve sadaiv apanese niShpanna [arthAt apanese sat] honeke kAraN [astitvase] ananyamay hai
[jisaprakAr agni uShNatAse ananyamay hai usIprakAr]. ‘astitvase ananyamay’ hone par bhI unakA
‘astitvame.n niyatapanA’ nayaprayogase hai. bhagavAnane do nay kahe hai – dravyArthik aur paryAyArthika. vahA.N
kathan ek nayake AdhIn nahI.n hotA kintu un dono.n nayo.nke AdhIn hotA hai. isaliye ve
paryAyArthik kathanase jo apanese katha.nchit bhinna bhI hai aise astitvame.n vyavasthit [nishchit sthit] hai.n
aur dravyArthik kathanase svayamev sat [–vidyamAn] honeke kAraN astitvase ananyamay hai.n.