Panchastikay Sangrah-Hindi (itrans transliteration). Gatha: 24.

< Previous Page   Next Page >


Page 49 of 264
PDF/HTML Page 78 of 293

 

background image
kahAnajainashAstramAlA] ShaDdravya–pa.nchAstikAyavarNan
[
49
vavagadapaNavaNNaraso vavagadadoga.ndhaaTThaphAso ya.
agurulahugo amutto vaTTaNalakkho ya kAlo tti.. 24..
vyapagatapashchavarNaraso vyapagatadvigandhAShTasparshashcha.
agurulaghuko amUrto vartanalakShaNashcha kAl iti.. 24..
-----------------------------------------------------------------------------
gAthA 24
anvayArthaH– [kAlaH iti] kAl [nishchayakAl] [vyapagatapa~nchavarNarasaH] pA.Nch varNa aur pA.Nch ras
rahit, [vyapagatadvigandhAShTasparshaH cha] do ga.ndh aur ATh sparsha rahit, [agurulaghukaH ] agurulaghu,
[amUrtaH] amUrta [cha] aur [vartanalakShaNaH] vartanAlakShaNavAlA hai.
bhAvArthaH– yahA.N nishchayakAlakA svarUp kahA hai.
lokAkAshake pratyek pradeshame.n ek–ek kAlANu [kAladravya] sthit hai. vah kAlANu
[kAladravya] so nishchayakAl hai. alokAkAshame.n kAlANu [kAladravya] nahI.n hai.
vah kAl [nishchayakAl] varNa–ga.ndh–ras–sparsha rahit hai, varNAdi rahit honese amUrta hai aur
amUrta honese sUkShma, atandriyaj~nAnagrAhya hai. aur vah ShaTguNahAnivR^iddhisahit agurulaghutvasvabhAvavAlA
hai. kAlakA lakShaN vartanAhetutva hai; arthAt jis prakAr shItaR^itume.n svaya.n adhyayanakriyA karate hue
puruShako agni sahakArI [–bahira.ng nimitta] hai aur jis prakAr svaya.n ghumane kI kriyA karate hue
kumbhArake chAkako nIchekI kIlI sahakArI hai usI prakAr nishchayase svayamev pariNAmako prApta jIv–
pudgalAdi dravyo.nko [vyavahArase] kAlANurUp nishchayakAl bahira.ng nimitta hai.
prashnaH– alokame.n kAladravya nahI.n hai vahA.N AkAshakI pariNati kis prakAr ho sakatI hai?
--------------------------------------------------------------------------
shrI amR^itachadrAchAryadevane is 24vI.n gAthAkI TIkA likhI nahI.n hai isalie anuvAdame.n anvayArthake bAd turanta
bhAvArtha likhA gayA hai.

rasavarNapa.nchak sparsha–aShTak, ga.ndhayugal vihIn Che,
Che mUrtihIn, agurulaghuk Che, kAL vartanali.ng Che. 24.