Panchastikay Sangrah-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 57 of 264
PDF/HTML Page 86 of 293

 

kahAnajainashAstramAlA] ShaDdravya–pa.nchAstikAyavarNan

[
57

atra muktAvasthasyAtmano nirupAdhisvarUpamuktam. AtmA hi paradravyatvAtkarmarajasA sAkalyen yasminnev kShaNe muchyate tasmi– nnevordhvagamanasvabhAvatvAllokA.ntamadhigamya parato gatihetorabhAvAdavasthitaH kevalaj~nAnadarshanAbhyA.n svarUpabhUtatvAdamukto.ana.ntamatIndriya.n sukhamanubhavati. muktasya chAsya bhAvaprANadhAraNalakShaNa.n jIvatva.n, chidrUpalakShaNa.n chetayitR^itva.n, chitpariNAmalakShaN upayogaH, nirvartitasamastAdhikArashaktimAtra.n prabhutva.n, samastavastvasAdhAraNasvarUpanirvartanamAtra.n kartR^itva.n, svarUpabhUtasvAtankryalakShaNasukhopalambha–rUpa.n bhoktR^itva.n, atItAna.ntarasharIraparimANAvagAhapariNAmarUpa.n dehamAtratva.n, upAdhisa.nba.ndhavivikta– mAtyantikamamUrtatvam. karmasa.nyuktatva.n tu dravyabhAvakarmavipramokShAnna bhavatyeva. dravyakarmANi hi pudgalaska.ndhA bhAvakarmANi tu -----------------------------------------------------------------------------

TIkAH– yahA.N muktAvasthAvAle AtmAkA nirupAdhi svarUp kahA hai.

AtmA [karmarajake] paradravyapaneke kAraN karmarajase sampUrNarUpase jis kShaN ChUTatA hai [–mukta hotA hai], usI kShaN [apane] UrdhvagamanasvabhAvake kAraN lokake antako pAkar Age gatihetukA abhAv honese [vahA.N] sthir rahatA huA, kevalaj~nAn aur kevaladarshan [nij] svarUpabhUt honeke kAraN unase na ChUTatA huA ananta atIndriy sukhakA anubhav karatA hai. us mukta AtmAko, bhAvaprANadhAraN jisakA lakShaN [–svarUp] hai aisA ‘jIvatva’ hotA hai; chidrUp jisakA lakShaN [– svarUp] hai aisA ‘chetayitR^itva’ hotA hai ; chitpariNAm jisakA lakShaN [–svarUp] hai aisA ‘upayog’ hotA hai; prApta kiye hue samasta [Atmik] adhikAro.nkI 1shaktimAtrarUp ‘prabhutva’ hotA hai; samasta vastuo.nse asAdhAraN aise svarUpakI niShpattimAtrarUp [–nij svarUpako rachanerUp] ‘kartR^itva’ hotA hai; svarUpabhUt svAta.nkrya jisakA lakShaN [–svarUp] hai aise sukhakI upalabdhirUp ‘bhoktR^itva’ hotA hai; atIt anantar [–antim] sharIr pramAN avagAhapariNAmarUp ‘2dehapramANapanA’ hotA hai; aur upAdhike sambandhase 3vivikta aisA Atya.ntik [sarvathA] ‘amUrtapanA’ hotA hai. [mukta AtmAko] --------------------------------------------------------------------------

1. shakti = sAmarthya; Ishatva. [mukta AtmA samasta Atmik adhikAro.nko bhoganeme.n arthAt unakA upayog karaneme.n
svaya.n samartha hai isaliye vah prabhu hai.]

2. mukta AtmAkI avagAhanA charamasharIrapramAN hotI hai isaliye us antim sharIrakI apekShA lekar unako
‘dehapramANapanA’ kahA jA sakatA hai.


3. vivikta = bhinna; rahita.