ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ಷಡ್ದ್ರವ್ಯ–ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯವರ್ಣನ
ಸೋ ತಸ್ಸ ತೇಣ ಕತ್ತಾ ಹವದಿ ತ್ತಿ ಯ ಸಾಸಣೇ ಪಢಿದಂ.. ೫೭..
ಕರ್ಮ ವೇದಯಮಾನೋ ಜೀವೋ ಭಾವಂ ಕರೋತಿ ಯಾದ್ರಶಕಮ್.
ಸ ತಸ್ಯ ತೇನ ಕರ್ತಾ ಭವತೀತಿ ಚ ಶಾಸನೇ ಪಠಿತಮ್.. ೫೭..
ಜೀವಸ್ಯೌದಯಿಕಾದಿಭಾವಾನಾಂ ಕರ್ತೃತ್ವಪ್ರಕಾರೋಕ್ತಿರಿಯಮ್.
ಜೀವೇನ ಹಿ ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮ ವ್ಯವಹಾರನಯೇನಾನುಭೂಯತೇ; ತಚ್ಚಾನುಭೂಯಮಾನಂ ಜೀವಭಾವಾನಾಂ ನಿಮಿತ್ತಮಾತ್ರಮುಪವರ್ಣ್ಯತೇ. ತಸ್ಮಿನ್ನಿಮಿತ್ತಮಾತ್ರಭೂತೇ ಜೀವೇನ ಕರ್ತೃಭೂತೇನಾತ್ಮನಃ ಕರ್ಮಭೂತೋ ಭಾವಃ ಕ್ರಿಯತೇ. ಅಮುನಾ ಯೋ ಯೇನ ಪ್ರಕಾರೇಣ ಜೀವೇನ ಭಾವಃ ಕ್ರಿಯತೇ, ಸ ಜೀವಸ್ತಸ್ಯ ಭಾವಸ್ಯ ತೇನ ಪ್ರಕಾರೇಣ ಕರ್ತಾ ಭವತೀತಿ.. ೫೭..
-----------------------------------------------------------------------------
ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಕರ್ಮ ವೇದಯಮಾನಃ] ಕರ್ಮಕೋ ವೇದತಾ ಹಆ [ಜೀವಃ] ಜೀವ [ಯಾದ್ರಶ–ಕಮ್ ಭಾವಂ] ಜೈಸೇ ಭಾವಕೋ [ಕರೋತಿ] ಕರತಾ ಹೈ, [ತಸ್ಯ] ಉಸ ಭಾವಕಾ [ತೇನ] ಉಸ ಪ್ರಕಾರಸೇ [ಸಃ] ವಹ [ಕರ್ತಾ ಭವತಿ] ಕರ್ತಾ ಹೈ–[ಇತಿ ಚ] ಐಸಾ [ಶಾಸನೇ ಪಠಿತಮ್] ಶಾಸನಮೇಂ ಕಹಾ ಹೈ.
ಟೀಕಾಃ– ಯಹ, ಜೀವಕೇ ಔದಯಿಕಾದಿ ಭಾವೋಂಕೇ ಕರ್ತೃತ್ವಪ್ರಕಾರಕಾ ಕಥನ ಹೈ.
ಜೀವ ದ್ವಾರಾ ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮ ವ್ಯವಹಾರನಯಸೇ ಅನುಭವಮೇಂ ಆತಾ ಹೈ; ಔರ ವಹ ಅನುಭವಮೇಂ ಆತಾ ಹುಆ ಜೀವಭಾವೋಂಕಾ ನಿಮಿತ್ತಮಾತ್ರ ಕಹಲಾತಾ ಹೈ. ವಹ [ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮ] ನಿಮಿತ್ತಮಾತ್ರ ಹೋನೇಸೇ, ಜೀವ ದ್ವಾರಾ ಕರ್ತಾರೂಪಸೇ ಅಪನಾ ಕರ್ಮರೂಪ [ಕಾರ್ಯರೂಪ] ಭಾವ ಕಿಯಾ ಜಾತಾ ಹೈ. ಇಸಲಿಯೇ ಜೋ ಭಾವ ಜಿಸ ಪ್ರಕಾರಸೇ ಜೀವ ದ್ವಾರಾ ಕಿಯಾ ಜಾತಾ ಹೈ, ಉಸ ಭಾವಕಾ ಉಸ ಪ್ರಕಾರಸೇ ವಹ ಜೀವ ಕರ್ತಾ ಹೈ.. ೫೭..
--------------------------------------------------------------------------
ತೇ ಭಾವನೋ ತೇ ಜೀವ ಛೇ ಕರ್ತಾ–ಕಹ್ಯುಂ ಜಿನಶಾಸನೇ. ೫೭.