ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ
ಜೀವಪುದ್ಗಲಯೋಃ ಸಂಯೋಗೇಽಪಿ ಭೇದನಿಬಂಧನಸ್ವರೂಪಾಖ್ಯಾನಮೇತತ್.
ಯತ್ಖಲು ಶರೀರಶರೀರಿಸಂಯೋಗೇ ಸ್ಪರ್ಶರಸಗಂಧವರ್ಣಗುಣತ್ವಾತ್ಸಶಬ್ದತ್ವಾತ್ಸಂಸ್ಥಾನಸಙ್ಗಾತಾದಿಪರ್ಯಾಯ– ಪರಿಣತತ್ವಾಚ್ಚ ಇನ್ದ್ರಿಯಗ್ರಹಣಯೋಗ್ಯಂ, ತತ್ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಮ್. ಯತ್ಪುನರಸ್ಪರ್ಶರಸಗಂಧವರ್ಣಗುಣತ್ವಾದಶಬ್ದತ್ವಾದ– ನಿರ್ದಿಷ್ಟಸಂಸ್ಥಾನತ್ವಾದವ್ಯಕ್ತತ್ವಾದಿಪರ್ಯಾಯೈಃ ಪರಿಣತತ್ವಾಚ್ಚ ನೇನ್ದ್ರಿಯಗ್ರಹಣಯೋಗ್ಯಂ, ತಚ್ಚೇತನಾ– ಗುಣತ್ವಾತ್ ರೂಪಿಭ್ಯೋಽರೂಪಿಭ್ಯಶ್ಚಾಜೀವೇಭ್ಯೋ ವಿಶಿಷ್ಟಂ ಜೀವದ್ರವ್ಯಮ್. ಏವಮಿಹ ಜೀವಾಜೀವಯೋರ್ವಾಸ್ತವೋ ಭೇದಃ ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನಿನಾಂ ಮಾರ್ಗಪ್ರಸಿದ್ಧಯರ್ಥಂ ಪ್ರತಿಪಾದಿತ ಇತಿ.. ೧೨೬–೧೨೭..
-----------------------------------------------------------------------------
ಶರೀರ ಔರ ೧ಶರೀರೀಕೇ ಸಂಯೋಗಮೇಂ, [೧] ಜೋ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಸ್ಪರ್ಶ–ರಸ–ಗನ್ಧ–ವರ್ಣ. ಗುಣವಾಲಾ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ, ಸಶಬ್ದ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ತಥಾ ಸಂಸ್ಥಾನ–ಸಂಘಾತಾದಿ ಪರ್ಯಾಯೋಂರೂಪಸೇ ಪರಿಣತ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಇನ್ದ್ರಿಯಗ್ರಹಣಯೋಗ್ಯ ಹೈ, ವಹ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯ ಹೈೇ; ಔರ [೨] ಜೋ ಸ್ಪರ್ಶ–ರಸ–ಗನ್ಧ–ವರ್ಣಗುಣ ರಹಿತ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ, ಅಶಬ್ದ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ, ಅನಿರ್ದಿಷ್ಟಸಂಸ್ಥಾನ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ತಥಾ ೨ಅವ್ಯಕ್ತತ್ವಾದಿ ಪರ್ಯಾಯೋಂರೂಪಸೇ ಪರಿಣತ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಇನ್ದ್ರಿಯಗ್ರಹಣಯೋಗ್ಯ ನಹೀಂ ಹೈ, ವಹ, ಚೇತನಾಗುಣಮಯಪನೇಕೇ ಕಾರಣ ರೂಪೀ ತಥಾ ಅರೂಪೀ ಅಜೀವೋಂಸೇ ೩ವಿಶಿಷ್ಟ [ಭಿನ್ನ] ಐಸಾ ಜೀವದ್ರವ್ಯ ಹೈ.
ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಯಹಾಂ ಜೀವ ಔರ ಅಜೀವಕಾ ವಾಸ್ತವಿಕ ಭೇದ ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನೀಯೋಂಕೇ ಮಾರ್ಗಕೀ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಕೇ ಹೇತು ಪ್ರತಿಪಾದಿತ ಕಿಯಾ ಗಯಾ.
[ಭಾವಾರ್ಥಃ– ಅನಾದಿ ಮಿಥ್ಯಾವಾಸನಾಕೇ ಕಾರಣ ಜೀವೋಂಕೋ ಸ್ವಯಂ ಕೌನ ಹೈ ಉಸಕಾ ವಾಸ್ತವಿಕ ಜ್ಞಾನ ನಹೀಂ ಹೈ ಔರ ಅಪನೇಕೋ ಶರೀರಾದಿರೂಪ ಮಾನತೇ ಹೈಂ. ಉನ್ಹೇಂ ಜೀವದ್ರವ್ಯ ತಥಾ ಅಜೀವದ್ರವ್ಯಕಾ ಯಥಾರ್ಥ ಭೇದ ದರ್ಶಾಕರ ಮುಕ್ತಿಕಾ ಮಾರ್ಗ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರಾನೇಕೇ ಹೇತು ಯಹಾಂ ಜಡ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಕೇ ಔರ ಚೇತನ ಜೀವದ್ರವ್ಯಕೇ ವೀತರಾಗಸರ್ವಜ್ಞಕಥಿತ ಲಕ್ಷಣ ಕಹೇ ಗಏ. ಜೋ ಜೀವ ಉನ ಲಕ್ಷಣೋಂಕೋ ಜಾನಕರ, ಅಪನೇಕೋ ಏಕ ಸ್ವತಃಸಿದ್ಧ ಸ್ವತಂತ್ರ ದ್ರವ್ಯರೂಪಸೇ ಪಹಿಚಾನಕರ, ಭೇದವಿಜ್ಞಾನೀ ಅನುಭವೀ ಹೋತಾ ಹೈ, ವಹ ನಿಜಾತ್ಮದ್ರವ್ಯಮೇಂ ಲೀನ ಹೋಕರ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕೋ ಸಾಧಕರ ಶಾಶ್ವತ ನಿರಾಕುಲ ಸುಖಕಾ ಭೋಕ್ತಾ ಹೋತಾ ಹೈ.] ೧೨೬–೧೨೭..
ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಅಜೀವಪದಾರ್ಥಕಾ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಸಮಾಪ್ತ ಹುಆ. --------------------------------------------------------------------------
೧. ಶರೀರೀ = ದೇಹೀ; ಶರೀರವಾಲಾ [ಅರ್ಥಾತ್ ಆತ್ಮಾ].
೨. ಅವ್ಯಕ್ತತ್ವಾದಿ = ಅವ್ಯಕ್ತತ್ವ ಆದಿ; ಅಪ್ರಕಟತ್ವ ಆದಿೇ.
೩. ವಿಶಿಷ್ಟ = ಭಿನ್ನ; ವಿಲಕ್ಷಣ; ಖಾಸ ಪ್ರಕಾರಕಾ.