ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ
ವವಗದವೇದಾಉಸ್ಸೋ ಮುಯದಿ ಭವಂ ತೇಣ ಸೋ ಮೋಕ್ಖೋ.. ೧೫೩..
ವ್ಯಪಗತವೇದ್ಯಾಯುಷ್ಕೋ ಮುಞ್ಚತಿ ಭವಂ ತೇನ ಸ ಮೋಕ್ಷಃ.. ೧೫೩..
ದ್ರವ್ಯಮೋಕ್ಷಸ್ವರೂಪಾಖ್ಯಾನಮೇತತ್. ಅಥ ಖಲು ಭಗವತಃ ಕೇವಲಿನೋ ಭಾವಮೋಕ್ಷೇ ಸತಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧಪರಮಸಂವರಸ್ಯೋತ್ತರಕರ್ಮಸನ್ತತೌ ನಿರುದ್ಧಾಯಾಂ ಪರಮನಿರ್ಜರಾಕಾರಣಧ್ಯಾನಪ್ರಸಿದ್ಧೌ ಸತ್ಯಾಂ ಪೂರ್ವಕರ್ಮಸಂತತೌ ಕದಾಚಿತ್ಸ್ವಭಾವೇನೈವ ಕದಾ–ಚಿತ್ಸಮುದ್ಧಾತ ವಿಧಾನೇನಾಯುಃಕರ್ಮಸಮಭೂತಸ್ಥಿತ್ಯಾಮಾಯುಃಕರ್ಮಾನುಸಾರೇಣೈವ ನಿರ್ಜೀರ್ಯಮಾಣಾಯಾಮ ಪುನರ್ಭವಾಯ ತದ್ಭವತ್ಯಾಗಸಮಯೇ ವೇದನೀಯಾಯುರ್ನಾಮಗೋತ್ರರೂಪಾಣಾಂ ಜೀವೇನ ಸಹಾತ್ಯನ್ತವಿಶ್ಲೇಷಃ ಕರ್ಮಪುದ್ಗಲಾನಾಂ ದ್ರವ್ಯಮೋಕ್ಷಃ.. ೧೫೩..
–ಇತಿ ಮೋಕ್ಷಪದಾರ್ಥವ್ಯಾಖ್ಯಾನಂ ಸಮಾಪ್ತಮ್. -----------------------------------------------------------------------------
ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಯಃ ಸಂವರೇಣ ಯುಕ್ತಃ] ಜೋ ಸಂವರಸೇಯುಕ್ತ ಹೈೇ ಐಸಾ [ಕೇವಲಜ್ಞಾನ ಪ್ರಾಪ್ತ] ಜೀವ [ನಿರ್ಜರನ್ ಅಥ ಸರ್ವಕರ್ಮಾಣಿ] ಸರ್ವ ಕರ್ಮೋಂಕೀ ನಿರ್ಜರಾ ಕರತಾ ಹುಆ [ವ್ಯಪಗತವೇದ್ಯಾಯುಷ್ಕಃ] ವೇದನೀಯ ಔರ ಆಯು ರಹಿತ ಹೋಕರ [ಭವಂ ಮಞ್ಚತಿ] ಭವಕೋ ಛೋಡತಾ ಹೈ; [ತೇನ] ಇಸಲಿಯೇ [ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಸರ್ವ ಕರ್ಮಪುದ್ಗಲೋಂಕಾ ವಿಯೋಗ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ] [ಸಃ ಮೋಕ್ಷಃ] ವಹ ಮೋಕ್ಷ ಹೈ.
ಟೀಕಾಃ– ಯಹ, ದ್ರವ್ಯಮೋಕ್ಷಕೇ ಸ್ವರೂಪಕಾ ಕಥನ ಹೈ.
ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಭಗವಾನ ಕೇವಲೀಕೋ, ಭಾವಮೋಕ್ಷ ಹೋನೇ ಪರ, ಪರಮ ಸಂವರ ಸಿದ್ಧ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಉತ್ತರ
ಕರ್ಮಸಂತತಿ ನಿರೋಧಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋಕರ ಔರ ಪರಮ ನಿರ್ಜರಾಕೇ ಕಾರಣಭೂತ ಧ್ಯಾನ ಸಿದ್ಧ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಕರ್ಮಸಂತತಿ– ಕಿ ಜಿಸಕೀ ಸ್ಥಿತಿ ಕದಾಚಿತ್ ಸ್ವಭಾವಸೇ ಹೀ ಆಯುಕರ್ಮಕೇ ಜಿತನೀ ಹೋತೀ ಹೈ ಔರ ಕದಾಚಿತ್
ಹುಈ,ೇ ದನೀಯ–ಆಯು–ನಾಮ–ಗೋತ್ರರೂಪ ಕರ್ಮಪುದ್ಗಲೋಂಕಾ ಜೀವಕೇ ಸಾಥ ಅತ್ಯನ್ತ ವಿಶ್ಲೇಷ [ವಿಯೋಗ] ವಹ ದ್ರವ್ಯಮೋಕ್ಷ ಹೈ.. ೧೫೩..
ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಮೋಕ್ಷಪದಾರ್ಥಕಾ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಸಮಾಪ್ತ ಹುಆ. -------------------------------------------------------------------------
ಪರ ಭೀ ವಹ ಸ್ಥಿತಿ ಘಟಕರ ಆಯುಕರ್ಮ ಜಿತನೀ ಹೋನೇಮೇಂ ಕೇವಲೀಸಮುದ್ಘಾತ ನಿಮಿತ್ತ ಬನತಾ ಹೈ.
ನೇ ಆಯುವೇದ್ಯವಿಹೀನ ಥಈ ಭವನೇ ತಜೇ; ತೇ ಮೋಕ್ಷ ಛೇ. ೧೫೩.
೩ಸಮುದ್ಘಾತವಿಧಾನಸೇ ಆಯುಕರ್ಮಕೇ ಜಿತನೀ ಹೋತೀ ಹೈ
೧. ಉತ್ತರ ಕರ್ಮಸಂತತಿ=ಬಾದಕಾ ಕರ್ಮಪ್ರವಾಹ; ಭಾವೀ ಕರ್ಮಪರಮ್ಪರಾ.
೨. ಪೂರ್ವ=ಪಹಲೇಕೀ.
೩. ಕೇವಲೀಭಗವಾನಕೋ ವೇದನೀಯ, ನಾಮ ಔರ ಗೋತ್ರಕರ್ಮಕೀ ಸ್ಥಿತಿ ಕಭೀ ಸ್ವಭಾವಸೇ ಹೀ [ಅರ್ಥಾತ್ ಕೇವಲೀಸಮುದ್ಘಾತರೂಪ
೪. ಅಪುನರ್ಭವ=ಫಿರಸೇ ಭವ ನಹೀಂ ಹೋನಾ. [ಕೇವಲೀಭಗವಾನಕೋ ಫಿರಸೇ ಭವ ಹುಏ ಬಿನಾ ಹೀ ಉಸ ಭವಕಾ ತ್ಯಾಗ ಹೋತಾ ಹೈ;