ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ
[
೨೨೩
ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಸ್ವರೂಪಾಖ್ಯಾನಮೇತತ್.
ಜೀವಸ್ವಭಾವನಿಯತಂ ಚರಿತಂ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಃ. ಜೀವಸ್ವಭಾವೋ ಹಿ ಜ್ಞಾನದರ್ಶನೇ ಅನನ್ಯಮಯತ್ವಾತ್. ಅನನ್ಯಮಯತ್ವಂ
ಚ ತಯೋರ್ವಿಶೇಷಸಾಮಾನ್ಯಚೈತನ್ಯಸ್ವಭಾವಜೀವನಿರ್ವೃತ್ತತ್ವಾತ್. ಅಥ ತಯೋರ್ಜೀವಸ್ವರೂಪಭೂತಯೋ–
ರ್ಜ್ಞಾನದರ್ಶನಯೋರ್ಯನ್ನಿಯತಮವಸ್ಥಿತಮುತ್ಪಾದವ್ಯಯಧ್ರೌವ್ಯರೂಪವೃತ್ತಿಮಯಮಸ್ತಿತ್ವಂ ರಾಗಾದಿಪರಿಣತ್ಯಭಾವಾದನಿನ್ದಿತಂ
ತಚ್ಚರಿತಂ; ತದೇವ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಇತಿ. ದ್ವಿವಿಧಂ ಹಿ ಕಿಲ ಸಂಸಾರಿಷು ಚರಿತಂ– ಸ್ವಚರಿತಂ ಪರಚರಿತಂ ಚ;
ಸ್ವಸಮಯಪರಸಮಯಾವಿತ್ಯರ್ಥಃ. ತತ್ರ ಸ್ವಭಾವಾವಸ್ಥಿತಾಸ್ತಿತ್ವಸ್ವರೂಪಂ ಸ್ವಚರಿತಂ, ಪರಭಾವಾವಸ್ಥಿತಾಸ್ತಿ–
ತ್ವಸ್ವರೂಪಂ ಪರಚರಿತಮ್. ತತ್ರ ಯತ್ಸ್ವ–
-----------------------------------------------------------------------------
ಗಾಥಾ ೧೫೪
ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಜೀವಸ್ವಭಾವಂ] ಜೀವಕಾ ಸ್ವಭಾವ [ಜ್ಞಾನಮ್] ಜ್ಞಾನ ಔರ [ಅಪ್ರತಿಹತ–ದರ್ಶನಮ್]
ಅಪ್ರತಿಹತ ದರ್ಶನ ಹೈೇ– [ಅನನ್ಯಮಯಮ್] ಜೋ ಕಿ [ಜೀವಸೇ] ಅನನ್ಯಮಯ ಹೈ. [ತಯೋಃ] ಉನ ಜ್ಞಾನದರ್ಶನಮೇಂ
[ನಿಯತಮ್] ನಿಯತ [ಅಸ್ತಿವಮ್] ಅಸ್ತಿತ್ವ– [ಅನಿನ್ದಿತಂ] ಜೋ ಕಿ ಅನಿಂದಿತ ಹೈ– [ಚಾರಿತ್ರಂ ಚ ಭಣಿತಮ್]
ಉಸೇ [ಜಿನೇನ್ದ್ರೋಂನೇ] ಚಾರಿತ್ರ ಕಹಾ ಹೈ.
ಟೀಕಾಃ– ಯಹ, ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕೇ ಸ್ವರೂಪಕಾ ಕಥನ ಹೈ.
ಜೀವಸ್ವಭಾವಮೇಂ ನಿಯತ ಚಾರಿತ್ರ ವಹ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಹೈ. ಜೀವಸ್ವಭಾವ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಜ್ಞಾನ–ದರ್ಶನ ಹೈ ಕ್ಯೋಂಕಿ ವೇ
[ಜೀವಸೇ] ಅನನ್ಯಮಯ ಹೈಂ. ಜ್ಞಾನದರ್ಶನಕಾ [ಜೀವಸೇ] ಅನನ್ಯಮಯಪನಾ ಹೋನೇಕಾ ಕಾರಣ ಯಹ ಹೈ ಕಿ
ವಿಶೇಷಚೈತನ್ಯ ಔರ ಸಾಮಾನ್ಯಚೈತನ್ಯ ಜಿಸಕಾ ಸ್ವಭಾವ ಹೈ ಐಸೇ ಜೀವಸೇ ವೇ ನಿಷ್ಪನ್ನ ಹೈಂ [ಅರ್ಥಾತ್ ಜೀವ ದ್ವಾರಾ
ಜ್ಞಾನದರ್ಶನ ರಚೇ ಗಯೇ ಹೈಂ]. ಅಬ ಜೀವಕೇ ಸ್ವರೂಪಭೂತ ಐಸೇ ಉನ ಜ್ಞಾನದರ್ಶನಮೇಂ ನಿಯತ–ಅವಸ್ಥಿತ ಐಸಾ ಜೋ
ಉತ್ಪಾದವ್ಯಯಧ್ರೌವ್ಯರೂಪ ವೃತ್ತಿಮಯ ಅಸ್ತಿತ್ವ– ಜೋ ಕಿ ರಾಗಾದಿಪರಿಣಾಮಕೇ ಅಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ಅನಿಂದಿತ ಹೈ – ವಹ
ಚಾರಿತ್ರ ಹೈ; ವಹೀ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಹೈ.
೧
೨
೩
ಸಂಸಾರೀಯೋಂಮೇಂ ಚಾರಿತ್ರ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ದೋ ಪ್ರಕಾರಕಾ ಹೈಃ– [೧] ಸ್ವಚಾರಿತ್ರ ಔರ [೨] ಪರಚಾರಿತ್ರ;
[೧]ಸ್ವಸಮಯ ಔರ [೨] ಪರಸಮಯ ಐಸಾ ಅರ್ಥ ಹೈ. ವಹಾಂ, ಸ್ವಭಾವಮೇಂ ಅವಸ್ಥಿತ ಅಸ್ತಿತ್ವಸ್ವರೂಪ [ಚಾರಿತ್ರ]
ವಹ ಸ್ವಚಾರಿತ್ರ ಹೈ ಔರ ಪರಭಾವಮೇಂ ಅವಸ್ಥಿತ ಅಸ್ತಿತ್ವಸ್ವರೂಪ [ಚಾರಿತ್ರ] ವಹ ಪರಚಾರಿತ್ರ ಹೈ. ಉಸಮೇಂಸೇ
-------------------------------------------------------------------------
೧. ವಿಶೇಷಚೈತನ್ಯ ವಹ ಜ್ಞಾನ ಹೈೇ ಔರ ಸಾಮಾನ್ಯಚೈತನ್ಯ ವಹ ದರ್ಶನ ಹೈ.
೨. ನಿಯತ=ಅವಸ್ಥಿತ; ಸ್ಥಿತ; ಸ್ಥಿರ; ದ್ರಢರೂಪ ಸ್ಥಿತ.
೩. ವೃತ್ತಿ=ವರ್ತನಾ; ಹೋನಾ. [ಉತ್ಪಾದವ್ಯಯಧ್ರೌವ್ಯರೂಪ ವೃತ್ತಿ ವಹ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಹೈ.]