കഹാനജൈനശാസ്ത്രമാലാ] ഷഡ്ദ്രവ്യ–പംചാസ്തികായവര്ണന
അന്യാകൃതകര്മസംഭൂതിപ്രകാരോക്തിരിയമ്. ആത്മാ ഹി സംസാരാവസ്ഥായാം പാരിണാമികചൈതന്യസ്വഭാവമപരിത്യജന്നേവാനാദിബംധനബദ്ധത്വാദ– നാദിമോഹരാഗദ്വേഷസ്നിഗ്ധൈരവിശുദ്ധൈരേവ ഭാവൈര്വിവര്തതേ. സ ഖലു യത്ര യദാ മോഹരൂപം രാഗരൂപം ദ്വേഷരൂപം വാ സ്വസ്യ ഭാവമാരഭതേ, തത്ര തദാ തമേവ നിമിത്തീകൃത്യ ജീവപ്രദേശേഷു പരസ്പരാവഗാഹേനാനുപ്രവിഷ്ടാ സ്വഭാവൈരേവ പുദ്ഗലാഃ കര്മഭാവമാപദ്യംത ഇതി.. ൬൫..
അകദാ പരേഹിം ദിട്ഠാ തഹ കമ്മാണം വിയാണാഹി.. ൬൬..
അകൃതാ പരൈര്ദ്രഷ്ടാ തഥാ കര്മണാം വിജാനീഹി.. ൬൬..
-----------------------------------------------------------------------------
അന്വയാര്ഥഃ– [ആത്മാ] ആത്മാ [സ്വഭാവം] [മോഹരാഗദ്വേഷരൂപ] അപനേ ഭാവകോ [കരോതി] കരതാ ഹൈ; [തത്ര ഗതാഃ പുദ്ഗലാഃ] [തബ] വഹാ രഹനേവാലേ പുദ്ഗല [സ്വഭാവൈഃ] അപനേ ഭാവോംസേ [അന്യോന്യാവഗാഹാവഗാഢാഃ] ജീവമേം [വിശിഷ്ട പ്രകാരസേ] അന്യോന്യ–അവഗാഹരൂപസേ പ്രവിഷ്ട ഹുഏ [കര്മഭാവമ് ഗച്ഛന്തി] കര്മഭാവകോ പ്രാപ്ത ഹോതേ ഹൈം.
ടീകാഃ– അന്യ ദ്വാരാ കിയേ ഗയേ ബിനാ കര്മകീ ഉത്പത്തി കിസ പ്രകാര ഹോതീ ഹൈ ഉസകാ യഹ കഥന ഹൈ.
ആത്മാ വാസ്തവമേം സംസാര–അവസ്ഥാമേം പാരിണാമിക ചൈതന്യസ്വഭാവകോ ഛോഡേ ബിനാ ഹീ അനാദി ബന്ധന ദ്വാരാ ബദ്ധ ഹോനേസേ അനാദി മോഹരാഗദ്വേഷ ദ്വാരാ സ്നിഗ്ധ ഐസേ അവിശുദ്ധ ഭാവോംംരൂപസേ ഹീ വിവര്തനകോ പ്രാപ്ത ഹോതാ ഹൈ [– പരിണമിത ഹോതാ ഹൈ]. വഹ [സംസാരസ്ഥ ആത്മാ] വാസ്തവമേം ജഹാ ഔര ജബ മോഹരൂപ, രാഗരൂപ യാ ദ്വേഷരൂപ ഐസേ അപനേ ഭാവകോ കരതാ ഹൈ. വഹാ ഔര ഉസ സമയ ഉസീ ഭാവകോ നിമിത്ത ബനാകര പുദ്ഗല അപനേ ഭാവോംസേ ഹീ ജീവകേ പ്രദേശോംമേം [വിശിഷ്ടതാപൂര്വക] പരസ്പര അവഗാഹരൂപസേ പ്രവിഷ്ട ഹുഏ കര്മഭാവകോ പ്രാപ്ത ഹോതേ ഹൈം.
ഭാവാര്ഥഃ– ആത്മാ ജിസ ക്ഷേത്രമേം ഔര ജിസ കാലമേം അശുദ്ധ ഭാവരൂപ പരിണമിത ഹോതാ ഹൈ, ഉസീ ക്ഷേത്രമേം സ്ഥിത കാര്മാണവര്ഗണാരൂപ പുദ്ഗലസ്കംധ ഉസീ കാലമേം സ്വയം അപനേ ഭാവോംസേ ഹീ ജീവകേ പ്രദേശോംമേം വിശേഷ പ്രകാരസേ പരസ്പര– അവഗാഹരൂപസേ പ്രവിഷ്ട ഹുഏ കര്മപനേകോ പ്രാപ്ത ഹോതേ ഹൈം. -------------------------------------------------------------------------- സ്നിഗ്ധ=ചീകനേ; ചീകനാഈവാലേ. [മോഹരാഗദ്വേഷ കര്മബംധമേം നിമിതഭൂത ഹോനേകേ കാരണ ഉന്ഹേം സ്നിഗ്ധതാകീ ഉപമാ ദീ
പരഥീ അകൃത, തേ രീത ജാണോ വിവിധതാ കര്മോ തണീ. ൬൬.