കഹാനജൈനശാസ്ത്രമാലാ] ഷഡ്ദ്രവ്യ–പംചാസ്തികായവര്ണന
നിശ്ചയേന ജീവകര്മണോശ്ചൈകകര്തൃത്വേപി വ്യവഹാരേണ കര്മദത്തഫലോപലംഭോ ജീവസ്യ ന വിരുധ്യത ഇത്യത്രോക്തമ്.
ജീവാ ഹി മോഹരാഗദ്വേഷസ്നിഗ്ധത്വാത്പുദ്ഗലസ്കംധാശ്ച സ്വഭാവസ്നിഗ്ധത്വാദ്ബംധാവസ്ഥായാം പരമാണു– ദ്വംദ്വാനീവാന്യോന്യാവഗാഹഗ്രഹണപ്രതിബദ്ധത്വേനാവതിഷ്ഠംതേ. യദാ തു തേ പരസ്പരം വിയുജ്യംതേ, തദോദിത–പ്രച്യവമാനാ -----------------------------------------------------------------------------
അന്വയാര്ഥഃ– [ജീവാഃ പുദ്ഗലകായാഃ] ജീവ ഔര പുദ്ഗലകായ [അന്യോന്യാവഗാഢ–ഗ്രഹണപ്രതിബദ്ധാഃ] [വിശിഷ്ട പ്രകാരസേ] അന്യോന്യ–അവഗാഹകേ ഗ്രഹണ ദ്വാരാ [പരസ്പര] ബദ്ധ ഹൈം; [കാലേ വിയുജ്യമാനാഃ] കാലമേം പൃഥക ഹോനേ പര [സുഖദുഃഖം ദദതി ഭുഞ്ജന്തി] സുഖദുഃഖ ദേതേ ഹൈം ഔര ഭോഗതേ ഹൈം [അര്ഥാത് പുദ്ഗലകായ സുഖദുഃഖ ദേതേ ഹൈം ഔര ജീവ ഭോഗതേ ഹൈം].
ടീകാഃ– നിശ്ചയസേ ജീവ ഔര കര്മകോ ഏകകാ [നിജ–നിജ രൂപകാ ഹീ] കര്തൃത്വ ഹോനേ പര ഭീ, വ്യവഹാരസേ ജീവകോ കര്മേ ദ്വാരാ ദിയേ ഗയേ ഫലകാ ഉപഭോഗ വിരോധകോ പ്രാപ്ത നഹീം ഹോതാ [അര്ഥാത് ‘കര്മ ജീവകോേ ഫല ദേതാ ഹൈ ഔര ജീവ ഉസേ ഭോഗതാ ഹൈ’ യഹ ബാത ഭീ വ്യവഹാരസേ ഘടിത ഹോതീ ഹൈ] ഐസാ യഹാ കഹാ ഹൈ.
ജീവ മോഹരാഗദ്വേഷ ദ്വാരാ സ്നിഗ്ധ ഹോനേകേ കാരണ തഥാ പുദ്ഗലസ്കംധ സ്വഭാവസേ സ്നിഗ്ധ ഹോനേകേ കാരണ, [വേ] ബന്ധ–അവസ്ഥാമേം– പരമാണുദ്വംദ്വോംകീ ഭാ തി–[വിശിഷ്ട പ്രകാരസേ] അന്യോന്യ–അവഗാഹകേ ഗ്രഹണ ദ്വാരാ ബദ്ധരൂപസേ രഹതേ ഹൈം. ജബ വേ പരസ്പര പൃഥക ഹോതേ ഹൈം തബ [പുദ്ഗലസ്കന്ധ നിമ്നാനുസാര ഫല ദേതേ ഹൈം ഔര ജീവ ഉസേ ഭോഗതേ ഹൈം]– ഉദയ പാകര ഖിര ജാനേവാലേ പുദ്ഗലകായ സുഖദുഃഖരൂപ ആത്മപരിണാമോംകേ -------------------------------------------------------------------------- പരമാണുദ്വംദ്വ= ദോ പരമാണുഓംകാ ജോഡാ; ദോ പരമാണുഓംസേ നിര്മിത സ്കംധ; ദ്വി–അണുക സ്കംധ.