കഹാനജൈനശാസ്ത്രമാലാ] നവപദാര്ഥപൂര്വക–മോക്ഷമാര്ഗപ്രപംചവര്ണന
മോക്ഷമാര്ഗസ്വരൂപാഖ്യാനമേതത്.
ജീവസ്വഭാവനിയതം ചരിതം മോക്ഷമാര്ഗഃ. ജീവസ്വഭാവോ ഹി ജ്ഞാനദര്ശനേ അനന്യമയത്വാത്. അനന്യമയത്വം ച തയോര്വിശേഷസാമാന്യചൈതന്യസ്വഭാവജീവനിര്വൃത്തത്വാത്. അഥ തയോര്ജീവസ്വരൂപഭൂതയോ– ര്ജ്ഞാനദര്ശനയോര്യന്നിയതമവസ്ഥിതമുത്പാദവ്യയധ്രൌവ്യരൂപവൃത്തിമയമസ്തിത്വം രാഗാദിപരിണത്യഭാവാദനിന്ദിതം തച്ചരിതം; തദേവ മോക്ഷമാര്ഗ ഇതി. ദ്വിവിധം ഹി കില സംസാരിഷു ചരിതം– സ്വചരിതം പരചരിതം ച; സ്വസമയപരസമയാവിത്യര്ഥഃ. തത്ര സ്വഭാവാവസ്ഥിതാസ്തിത്വസ്വരൂപം സ്വചരിതം, പരഭാവാവസ്ഥിതാസ്തി– ത്വസ്വരൂപം പരചരിതമ്. തത്ര യത്സ്വ– -----------------------------------------------------------------------------
അന്വയാര്ഥഃ– [ജീവസ്വഭാവം] ജീവകാ സ്വഭാവ [ജ്ഞാനമ്] ജ്ഞാന ഔര [അപ്രതിഹത–ദര്ശനമ്] അപ്രതിഹത ദര്ശന ഹൈേ– [അനന്യമയമ്] ജോ കി [ജീവസേ] അനന്യമയ ഹൈ. [തയോഃ] ഉന ജ്ഞാനദര്ശനമേം [നിയതമ്] നിയത [അസ്തിവമ്] അസ്തിത്വ– [അനിന്ദിതം] ജോ കി അനിംദിത ഹൈ– [ചാരിത്രം ച ഭണിതമ്] ഉസേ [ജിനേന്ദ്രോംനേ] ചാരിത്ര കഹാ ഹൈ.
ടീകാഃ– യഹ, മോക്ഷമാര്ഗകേ സ്വരൂപകാ കഥന ഹൈ.
ജീവസ്വഭാവമേം നിയത ചാരിത്ര വഹ മോക്ഷമാര്ഗ ഹൈ. ജീവസ്വഭാവ വാസ്തവമേം ജ്ഞാന–ദര്ശന ഹൈ ക്യോംകി വേ [ജീവസേ] അനന്യമയ ഹൈം. ജ്ഞാനദര്ശനകാ [ജീവസേ] അനന്യമയപനാ ഹോനേകാ കാരണ യഹ ഹൈ കി ൧ വിശേഷചൈതന്യ ഔര സാമാന്യചൈതന്യ ജിസകാ സ്വഭാവ ഹൈ ഐസേ ജീവസേ വേ നിഷ്പന്ന ഹൈം [അര്ഥാത് ജീവ ദ്വാരാ
ജ്ഞാനദര്ശന രചേ ഗയേ ഹൈം]. അബ ജീവകേ സ്വരൂപഭൂത ഐസേ ഉന ജ്ഞാനദര്ശനമേം നിയത–അവസ്ഥിത ഐസാ ജോ ഉത്പാദവ്യയധ്രൌവ്യരൂപ വൃത്തിമയ അസ്തിത്വ– ജോ കി രാഗാദിപരിണാമകേ അഭാവകേ കാരണ അനിംദിത ഹൈ – വഹ ചാരിത്ര ഹൈ; വഹീ മോക്ഷമാര്ഗ ഹൈ.
സംസാരീയോംമേം ചാരിത്ര വാസ്തവമേം ദോ പ്രകാരകാ ഹൈഃ– [൧] സ്വചാരിത്ര ഔര [൨] പരചാരിത്ര; [൧]സ്വസമയ ഔര [൨] പരസമയ ഐസാ അര്ഥ ഹൈ. വഹാ , സ്വഭാവമേം അവസ്ഥിത അസ്തിത്വസ്വരൂപ [ചാരിത്ര] വഹ സ്വചാരിത്ര ഹൈ ഔര പരഭാവമേം അവസ്ഥിത അസ്തിത്വസ്വരൂപ [ചാരിത്ര] വഹ പരചാരിത്ര ഹൈ. ഉസമേംസേ ------------------------------------------------------------------------- ൧. വിശേഷചൈതന്യ വഹ ജ്ഞാന ഹൈേ ഔര സാമാന്യചൈതന്യ വഹ ദര്ശന ഹൈ. ൨. നിയത=അവസ്ഥിത; സ്ഥിത; സ്ഥിര; ദ്രഢരൂപ സ്ഥിത. ൩. വൃത്തി=വര്തനാ; ഹോനാ. [ഉത്പാദവ്യയധ്രൌവ്യരൂപ വൃത്തി വഹ അസ്തിത്വ ഹൈ.]