സദിത്യഭിധാനസ്യ സദിതി പ്രത്യയസ്യ ച സര്വപദാര്ഥേഷു തന്മൂലസ്യൈവോപലമ്ഭാത്. സവിശ്വരൂപാ ച വിശ്വസ്യ
സമസ്തവസ്തുവിസ്താരസ്യാപി രൂപൈസ്ത്രിലക്ഷണൈഃ സ്വഭാവൈഃ സഹ വര്തമാനത്വാത്. അനന്തപര്യായാ
ചാനന്താഭിര്ദ്രവ്യപര്യായവ്യക്തിഭിസ്ത്രിലക്ഷണാഭിഃ പരിഗമ്യമാനത്വാത് ഏവംഭൂതാപി സാ ന ഖലു നിരകുശാ കിന്തു
സപ്രതിപക്ഷാ. പ്രതിപക്ഷോ ഹ്യസത്താ സത്തായാഃ അത്രിലക്ഷണത്വം ത്രിലക്ഷണായാഃ, അനേകത്വമേകസ്യാഃ,
ഏകപദാര്ഥസ്ഥിതത്വം സര്വപദാര്ഥസ്ഥിതായാഃ, ഏകരൂപത്വം സവിശ്വരൂപായാഃ, ഏകപര്യായത്വമനന്തപര്യായായാ
ഇതി.
‘ഉത്പാദവ്യയധ്രൌവ്യാത്മക’ [ത്രിലക്ഷണാ] ജാനനാ; ക്യോംകി
സൂചിത കരതീ ഹൈ. ഔര വഹ [സത്താ] ‘സര്വപദാര്ഥസ്ഥിത’ ഹൈ; ക്യോംകി ഉസകേ കാരണ ഹീ [–സത്താകേ കാരണ
ഹീ] സര്വ പദാര്ഥോമേം ത്രിലക്ഷണകീ [–ഉത്പാദവ്യയധ്രൌവ്യകീ], ‘സത്’ ഐസേ കഥനകീ തഥാ ‘സത’ ഐസീ
പ്രതീതികീ ഉപലബ്ധി ഹോതീ ഹൈ. ഔര വഹ [സത്താ] ‘സവിശ്വരൂപ’ ഹൈ, ക്യോംകി വഹ വിശ്വകേ രൂപോം സഹിത
അര്ഥാത് സമസ്ത വസ്തുവിസ്താരകേ ത്രിലക്ഷണവാലേ സ്വഭാവോം സഹിത വര്തതീ ഹൈ. ഔര വഹ [സത്താ]
‘അനംതപര്യായമയ’ ഹൈ. ക്യോംകി വഹ ത്രിലക്ഷണവാലീ അനന്ത ദ്രവ്യപര്യായരൂപ വ്യക്തിയോംസേ വ്യാപ്ത ഹൈ. [ഇസപ്രകാര
സര്വപദാര്ഥസ്ഥിതകോ ഏകപദാര്ഥസ്ഥിതപനാ പ്രതിപക്ഷ ഹൈ; [൫] സവിശ്വരൂപകോ ഏകരൂപപനാ പ്രതിപക്ഷ ഹൈ;
[൬]അനന്തപര്യായമയകോ ഏകപര്യായമയപനാ പ്രതിപക്ഷ ഹൈ.
൨. യഹാ ‘സാമാന്യാത്മക’കാ അര്ഥ ‘മഹാ’ സമഝനാ ചാഹിയേ ഔര ‘വിശേഷാത്മക’ കാ അര്ഥ ‘അവാന്തര’ സമഝനാ ചാഹിയേ.
൩. നിരംകുശ=അംകുശ രഹിത; വിരുദ്ധ പക്ഷ രഹിത ; നിഃപ്രതിപക്ഷ. [സാമാന്യവിശേഷാത്മക സത്താകാ ഊപര ജോ വര്ണന കിയാ
അപേക്ഷാസേ] വിരുദ്ധ പ്രകാരകീ ഹൈേ.]
൪. സപ്രതിപക്ഷ=പ്രതിപക്ഷ സഹിത; വിപക്ഷ സഹിത; വിരുദ്ധ പക്ഷ സഹിത.