കഹാനജൈനശാസ്ത്രമാലാ] ഷഡ്ദ്രവ്യ–പംചാസ്തികായവര്ണന
അത്ര സത്താദ്രവ്യയോരര്ഥാന്തരത്വം പ്രത്യാഖ്യാതമ്. ദ്രവതി ഗച്ഛതി സാമാന്യരൂപേണ സ്വരൂപേണ വ്യാപ്നോതി താംസ്താന് ക്രമഭുവഃ സഹഭുവശ്വസദ്ഭാവപര്യായാന് സ്വഭാവവിശേഷാനിത്യനുഗതാര്ഥയാ നിരുക്തയാ ദ്രവ്യം വ്യാഖ്യാതമ്. ദ്രവ്യം ച ലക്ഷ്യ–ലക്ഷണഭാവാദിഭ്യഃ കഥഞ്ചിദ്ഭേദേപി വസ്തുതഃ സത്തായാ അപൃഥഗ്ഭൂതമേവേതി മന്തവ്യമ്. തതോ യത്പൂര്വം സത്ത്വമസത്ത്വം ത്രിലക്ഷണത്വമത്രിലക്ഷണത്വമേകത്വമനേകത്വം സര്വപദാര്ഥസ്ഥിതത്വമേകപദാര്ഥസ്ഥിതത്വം വിശ്വ– -----------------------------------------------------------------------------
അന്വയാര്ഥഃ– [താന് താന് സദ്ഭാവപര്യായാന്] ഉന–ഉന സദ്ഭാവപര്യായോകോ [യത്] ജോ [ദ്രവതി] ദ്രവിത ഹോതാ ഹൈ – [ഗച്ഛതി] പ്രാപ്ത ഹോതാ ഹൈ, [തത്] ഉസേ [ദ്രവ്യം ഭണന്തി] [സര്വജ്ഞ] ദ്രവ്യ കഹതേ ഹൈം – [സത്താതഃ അനന്യഭൂതം തു] ജോ കി സത്താസേ അനന്യഭൂത ഹൈ.
ടീകാഃ– യഹാ സത്താനേ ഔര ദ്രവ്യകോ അര്ഥാന്തരപനാ [ഭിന്നപദാര്ഥപനാ, അന്യപദാര്ഥപനാ] ഹോനേകാ ഖണ്ഡന കിയാ ഹൈ.
‘ ഉന–ഉന ക്രമഭാവീ ഔര സഹഭാവീ സദ്ഭാവപര്യായോംകോ അര്ഥാത സ്വഭാവവിശേഷോംകോ ജോ ൧ദ്രവിത ഹോതാ ഹൈ – പ്രാപ്ത ഹോതാ ഹൈ – സാമാന്യരൂപ സ്വരൂപസേേ വ്യാപ്ത ഹോതാ ഹൈ വഹ ദ്രവ്യ ഹൈ’ – ഇസ പ്രകാര സത്താസേ കഥംചിത് ഭേദ ഹൈ തഥാപി വസ്തുതഃ [പരമാര്ഥേതഃ] ദ്രവ്യ സത്താസേ അപൃഥക് ഹീ ഹൈ ഐസാ മാനനാ. ഇസലിയേ പഹലേ [൮വീം ഗാഥാമേം] സത്താകോ ജോ സത്പനാ, അസത്പനാ, ത്രിലക്ഷണപനാ, അത്രിലക്ഷണപനാ, ഏകപനാ,
--------------------------------------------------------------------------
൨അനുഗത അര്ഥവാലീ നിരുക്തിസേ ദ്രവ്യകീ വ്യാഖ്യാ കീ ഗഈ. ഔര യദ്യപി ൩ലക്ഷ്യലക്ഷണഭാവാദിക ദ്വാരാ ദ്രവ്യകോ
൧. ശ്രീ ജയസേനാചാര്യദേവകീ ടീകാമേം ഭീ യഹാ
കീ ഭാ
തി ഹീ ‘ദ്രവതി ഗച്ഛതി’ കാ ഏക അര്ഥ തോ ‘ദ്രവിത ഹോതാ ഹൈ അര്ഥാത്
പ്രാപ്ത ഹോതാ ഹൈ ’ ഐസാ കിയാ ഗയാ ഹൈ; തദുപരാന്ത ‘ദ്രവതി’ അര്ഥാത സ്വഭാവപര്യായോംകോ ദ്രവിത ഹോതാ ഹൈ ഔര ഗച്ഛതി
അര്ഥാത വിഭാവപര്യായോംകോ പ്രാപ്ത ഹോതാ ഹൈ ’ ഐസാ ദൂസരാ അര്ഥ ഭീ യഹാ
കിയാ ഗയാ ഹൈ.
൨. യഹാ
ദ്രവ്യകീ ജോ നിരുക്തി കീ ഗഈ ഹൈ വഹ ‘ദ്രു’ ധാതുകാ അനുസരണ കരതേ ഹുഏ [–മിലതേ ഹുഏ] അര്ഥവാലീ ഹൈം.
൩. സത്താ ലക്ഷണ ഹൈ ഔര ദ്രവ്യ ലക്ഷ്യ ഹൈ.