ଅନେକ ଆତ୍ମାର୍ଥିଯୋଂକୋ ଆତ୍ମଜୀଵନ ପ୍ରଦାନ କର ରହେ ହୈଂ. ଉନକେ ସମଯସାର, ପ୍ରଵଚନସାର, ନିଯମସାର ଔର
ପଂଚାସ୍ତିକାଯସଂଗ୍ରହ ନାମକ ଉତ୍ତମୋତ୍ତମ ପରମାଗମୋଂମେଂ ହଜାରୋଂ ଶାସ୍ତ୍ରୋଂକା ସାର ଆଜାତା ହୈ. ଭଗଵାନ
କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯକେ ପଶ୍ଚାତ୍ ଲିଖେ ଗଯେ ଅନେକ ଗ୍ରଂଥୋଂକେ ବୀଜ ଇନ ପରମାଗମୋଂମେଂ ଵିଦ୍ଯମାନ ହୈଂ ଐସା ସୂକ୍ଷ୍ମ ଦ୍ରଷ୍ଟିସେ
ଅଭ୍ଯାସ କରନେ ପର ଜ୍ଞାତ ହୋତା ହୈ. ଶ୍ରୀ ସମଯସାର ଇସ ଭରତକ୍ଷେତ୍ରକା ସର୍ଵୋତ୍କୃଷ୍ଟ ପରମାଗମ ହୈ. ଉସମେଂ ନଵ
ତତ୍ତ୍ଵୋଂକା ଶୁଦ୍ଧନଯକୀ ଦ୍ରଷ୍ଟିସେ ନିରୂପଣ କରକେ ଜୀଵକା ଶୁଦ୍ଧ ସ୍ଵରୂପ ସର୍ଵ ପ୍ରକାରସେ–ଆଗମ, ଯୁକ୍ତି, ଅନୁଭଵ
ଔର ପରମ୍ପରାସେ–ଅତି ଵିସ୍ତାରପୂର୍ଵକ ସମଝାଯା ହୈ. ଶ୍ରୀ ପ୍ରଵଚନସାରମେଂ ଉସକେ ନାମାନୁସାର ଜିନପ୍ରଵଚନକା
ସାର ସଂଗୃହିତ କିଯା ହୈ ତଥା ଉସେ ଜ୍ଞାନତତ୍ତ୍ଵ, ଜ୍ଞେଯତତ୍ତ୍ଵ ଔର ଚରଣାନୁଯୋଗକେ ତୀନ ଅଧିକାରୋଂମେଂ ଵିଭାଜିତ
କର ଦିଯା ହୈ. ଶ୍ରୀ ନିଯମସାରମେଂ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗକା ସ୍ପଷ୍ଟ ସତ୍ଯାର୍ଥ ନିରୂପଣ ହୈ. ଜିସ ପ୍ରକାର ସମଯସାରମେଂ
ଶୁଦ୍ଧନଯସେ ନଵ ତତ୍ତ୍ଵୋଂଂକା ନିରୂପଣ କିଯା ହୈ ଉସୀ ପ୍ରକାର ନିଯମସାରମେଂ ମୁଖ୍ଯତଃ ଶୁଦ୍ଧନଯସେ ଜୀଵ, ଅଜୀଵ,
ଶୁଦ୍ଧଭାଵ, ପ୍ରତିକ୍ରମଣ, ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନ, ଆଲୋଚନା, ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ, ସମାଧି, ଭକ୍ତି, ଆଵଶ୍ଯକ, ଶୁଦ୍ଧୋପଯୋଗ
ଆଦିକା ଵର୍ଣନ ହୈ. ଶ୍ରୀ ପଂଚାସ୍ତିକାଯସଂଗ୍ରହମେଂ କାଲ ସହିତ ପାଁଚ ଅସ୍ତିକାଯୋଂକା
ଵସ୍ତୁତତ୍ତ୍ଵକା ସାର ଇସ ପ୍ରକାର ହୈଃ–
ନିତ୍ଯ ହୈ. ପ୍ରତ୍ଯେକ ଵସ୍ତୁ ପ୍ରତିକ୍ଷଣ ଅପନେମେଂ ଅପନା କାର୍ଯ କରତୀ ହୋନେ ପର ଭୀ ଅର୍ଥାତ୍ ନଵୀନ ଦଶାଐଂ–
ଅଵସ୍ଥାଯେଂ–ପର୍ଯାଯେଂ ଧାରଣ କରତୀ ହୈଂ ତଥାପି ଵେ ପର୍ଯାଯେଂ ଐସୀ ମର୍ଯାଦାମେଂ ରହକର ହୋତୀ ହୈଂ କି ଵସ୍ତୁ ଅପନୀ
ଜାତିକୋ ନହୀଂ ଛୋଡ଼ତୀ ଅର୍ଥାତ୍ ଉସକୀ ଶକ୍ତିଯୋଂମେଂସେ ଏକ ଭୀ କମ–ଅଧିକ ନହୀଂ ହୋତୀ. ଵସ୍ତୁଓଂକୀ [–
ଦ୍ରଵ୍ଯୋଂକୀ] ଭିନ୍ନଭିନ୍ନ ଶକ୍ତିଯୋଂକୀ ଅପେକ୍ଷାସେ ଉନକୀ [–ଦ୍ରଵ୍ଯୋଂକୀ] ଛହ ଜାତିଯାଁ ହୈଃ ଜୀଵଦ୍ରଵ୍ଯ, ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯ,
ଧର୍ମଦ୍ରଵ୍ଯ, ଅଧର୍ମଦ୍ରଵ୍ଯ, ଆକାଶଦ୍ରଵ୍ଯ ଔର କାଲଦ୍ରଵ୍ଯ. ଜିସମେଂ ସଦା ଜ୍ଞାନ, ଦର୍ଶନ, ଚାରିତ୍ର, ସୁଖ ଆଦି
ଅନଂତ ଗୁଣ [–ଶକ୍ତିଯାଁ] ହୋ ଵହ ଜୀଵଦ୍ରଵ୍ଯ ହୈ; ଜିସମେଂ ସଦା ଵର୍ଣ, ଗଂଧ, ରସ, ସ୍ପର୍ଶ ଆଦି ଅନଂତ ଗୁଣ ହୋ
ଵହ ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯ ହୈ; ଶେଷ ଚାର ଦ୍ରଵ୍ଯୋଂକେ ଵିଶିଷ୍ଟ ଗୁଣ ଅନୁକ୍ରମସେ ଗତିହେତୁତ୍ଵ, ସ୍ଥିତିହେତୁତ୍ଵ, ଅଵଗାହହେତୁତ୍ଵ
ତଥା ଵର୍ତନାହେତୁତ୍ଵ ହୈେ. ଇନ ଛହ ଦ୍ରଵ୍ଯୋଂମେଂସେ ପ୍ରଥମ ପାଁଚ ଦ୍ରଵ୍ଯ ସତ୍ ହୋନେସେ ତଥା ଶକ୍ତି ଅଥଵା ଵ୍ଯକ୍ତି–
ଅପେକ୍ଷାସେ ଵିଶାଲ କ୍ଷେତ୍ରଵାଲେ ହୋନେସେ ‘ଅସ୍ତିକାଯ’ ହୈ; କାଲଦ୍ରଵ୍ଯ ‘ଅସ୍ତି’ ହୈ ‘କାଯ’ ନହୀଂ ହୈ.
ଅନ୍ଯ ଦ୍ରଵ୍ଯୋଂସେ ବିଲକୁଲ ସ୍ଵତଂତ୍ର ହୈଂ; ଵେ ପରମାର୍ଥତଃ କଭୀ ଏକ ଦୂସରେସେ ମିଲତେ ନହୀଂ ହୈଂ, ଭିନ୍ନ ହୀ ରହତେ ହୈଂ.
ଦେଵ, ମନୁଷ୍ଯ, ତିର୍ଯଂଞ୍ଚ, ନାରକ, ଏକେନ୍ଦ୍ରିଯ, ଦ୍ଵୀନ୍ଦ୍ରିଯ, ଆଦି ଜୀଵୋଂମେଂ ଜୀଵ–ପୁଦ୍ଗଲ ମାନୋ ମିଲ ଗଯେ
ହୋଂ ଐସା ଲଗତା ହୈଂ କିନ୍ତୁ ଵାସ୍ତଵମେଂ ଐସା ନହୀଂ ହୈ. ଵେ ବିଲକୁଲ ପୃଥକ ହୈଂ. ସର୍ଵ ଜୀଵ ଅନନ୍ତ
ଜ୍ଞାନସୁଖକୀ ନିଧି ହୈ
ତଥାପି, ପର ଦ୍ଵାରା ଉନ୍ହେଂ କୁଛ ସୁଖଦୁଃଖ ନହୀଂ ହୋତା ତଥାପି, ସଂସାରୀ ଅଜ୍ଞାନୀ ଜୀଵ ଅନାଦି କାଲସେ
ସ୍ଵତଃ ଅଜ୍ଞାନପର୍ଯାଯରୂପ ପରିଣମିତ ହୋକର ଅପନେ ଜ୍ଞାନାନଂଦସ୍ଵଭାଵକୋ, ପରିପୂର୍ଣତାକୋ, ସ୍ଵାତଂକ୍ର୍ଯକୋ ଏଵଂ