କହାନଜୈନଶାସ୍ତ୍ରମାଲା] ଷଡ୍ଦ୍ରଵ୍ଯ–ପଂଚାସ୍ତିକାଯଵର୍ଣନ
କର୍ମଜୀଵଯୋରନ୍ଯୋନ୍ଯାକର୍ତୃତ୍ଵେଽନ୍ଯଦତ୍ତଫଲାନ୍ଯୋପଭୋଗଲକ୍ଷଣଦୂଷଣପୁରଃସରଃ ପୂର୍ଵପକ୍ଷୋଽଯମ୍..୬୩.. ଅଥ ସିଦ୍ଧାଂତସୁତ୍ରାଣି–
-----------------------------------------------------------------------------
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥଃ– [ଯଦି] ଯଦି [କର୍ମ] କର୍ମ [କର୍ମ କରୋତି] କର୍ମକୋ କରେ ଔର [ସଃ ଆତ୍ମା] ଆତ୍ମା [ଆତ୍ମାନମ୍ କରୋତି] ଆତ୍ମାକୋ କରେ ତୋ [କର୍ମ] କର୍ମ [ଫଲମ୍ କଥଂ ଦଦାତି] ଆତ୍ମାକୋ ଫଲ କ୍ଯୋଂ ଦେଗା [ଚ] ଔର [ଆତ୍ମା] ଆତ୍ମା [ତସ୍ଯ ଫଲଂ ଭୁଡ୍କ୍ତେ] ଉସକା ଫଲ କ୍ଯୋଂ ଭୋଗେଗା?
ଟୀକାଃ– ଯଦି କର୍ମ ଔର ଜୀଵକୋ ଅନ୍ଯୋନ୍ଯ ଅକର୍ତାପନା ହୋ, ତୋ ‘ଅନ୍ଯକା ଦିଯା ହୁଆ ଫଲ ଅନ୍ଯ ଭୋଗେ’ ଐସା ପ୍ରସଂଗ ଆଯେଗା; – ଐସା ଦୋଷ ବତଲାକର ଯହାଁ ପୂର୍ଵପକ୍ଷ ଉପସ୍ଥିତ କିଯା ଗଯା ହୈ.
ଭାଵାର୍ଥଃ– ଶାସ୍ତ୍ରୋଂମେଂ କହା ହୈ କି [ପୌଦ୍ଗଲିକ] କର୍ମ ଜୀଵକୋ ଫଲ ଦେତେ ହୈଂ ଔର ଜୀଵ [ପୌଦ୍ଗଲିକ] କର୍ମକା ଫଲ ଭୋଗତା ହୈ. ଅବ ଯଦି ଜୀଵ କର୍ମକୋ କରତା ହୀ ନ ହୋ ତୋ ଜୀଵସେ ନହୀଂ କିଯା ଗଯା କର୍ମ ଜୀଵକୋ ଫଲ କ୍ଯୋଂ ଦେଗା ଔର ଜୀଵ ଅପନେସେ ନହୀଂ କିଯେ ଗଯେ କର୍ମକେ ଫଲକୋେ କ୍ଯୋଂ ଭୋଗେଗା? ଜୀଵସେ ନହୀଂ କିଯା କର୍ମ ଜୀଵକୋ ଫଲ ଦେ ଔର ଜୀଵ ଉସ ଫଲକୋ ଭୋଗେ ଯହ କିସୀ ପ୍ରକାର ନ୍ଯାଯଯୁକ୍ତ ନହୀଂ ହୈ.
-------------------------------------------------------------------------- ଶ୍ରୀ ପ୍ରଵଚନସାରମେଂ ୧୬୮ ଵୀଂ ଗାଥା ଇସ ଗାଥାସେ ମିଲତୀ ହୈ.
ଅଵଗାଢ ଗାଢ ଭରେଲ ଛେ ସର୍ଵତ୍ର ପୁଦ୍ଗଲକାଯଥୀ
ଆ ଲୋକ ବାଦର–ସୁକ୍ଷ୍ମଥୀ, ଵିଧଵିଧ ଅନଂତାନଂତଥୀ. ୬୪.