କହାନଜୈନଶାସ୍ତ୍ରମାଲା] ଷଡ୍ଦ୍ରଵ୍ଯ–ପଂଚାସ୍ତିକାଯଵର୍ଣନ
ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯଵିକଲ୍ପାଦେଶୋଽଯମ୍.
ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯାଣି ହି କଦାଚିତ୍ସ୍କଂଧପର୍ଯାଯେଣ, କଦାଚିତ୍ସ୍କଂଧଦେଶପର୍ଯାଯେଣ, କଦାଚିତ୍ସ୍କଂଧପ୍ରଦେଶପର୍ଯାଯେଣ, କଦାଚିତ୍ପରମାଣୁତ୍ଵେନାତ୍ର ତିଷ୍ଟନ୍ତି. ନାନ୍ଯା ଗତିରସ୍ତି. ଇତି ତେଷାଂ ଚତୁର୍ଵିକଲ୍ପତ୍ଵମିତି.. ୭୪..
ଅଦ୍ଧଦ୍ଧଂ ଚ ପଦେସୋ ପରମାଣୂ ଚେଵ ଅଵିଭାଗୀ.. ୭୫..
ଅର୍ଧାର୍ଧ ଚ ପ୍ରଦେଶଃ ପରମାଣୁଶ୍ଚୈଵାଵିଭାଗୀ.. ୭୫..
-----------------------------------------------------------------------------
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥଃ– [ତେ ପୁଦ୍ଗଲକାଯାଃ] ପୁଦ୍ଗଲକାଯକେ [ଚତୁର୍ଵିକଲ୍ପାଃ] ଚାର ଭେଦ [ଜ୍ଞାତଵ୍ଯାଃ] ଜାନନା; [ସ୍କଂଧାଃ ଚ] ସ୍କଂଧ, [ସ୍କଂଧଦେଶାଃ] ସ୍କଂଧଦେଶ [ସ୍କଂଧପ୍ରଦେଶାଃ] ସ୍କଂଧପ୍ରଦେଶ [ଚ] ଔର [ପରମାଣଵଃ ଭଵନ୍ତି ଇତି] ପରମାଣୁୁ.
ଟୀକାଃ– ଯହ, ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯକେ ଭେଦୋଂକା କଥନ ହୈ.
ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯ କଦାଚିତ୍ ସ୍କଂଧପର୍ଯାଯସେ, କଦାଚିତ୍ ସ୍କଂଧଦେଶରୂପ ପର୍ଯାଯସେ, କଦାଚିତ୍ ସ୍କଂଧପ୍ରଦେଶରୂପ ପର୍ଯାଯସେ ଔର କଦାଚିତ୍ ପରମାଣୁରୂପସେ ଯହାଁ [ଲୋକମେଂ] ହୋତେ ହୈଂ; ଅନ୍ଯ କୋଈ ଗତି ନହୀଂ ହୈ. ଇସ ପ୍ରକାର ଉନକେ ଚାର ଭେଦ ହୈଂ.. ୭୪..
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥଃ– [ସକଲସମସ୍ତଃ] ସକଲ–ସମସ୍ତ [ପୁଦ୍ଗଲପିଣ୍ଡାତ୍ମକ ସମ୍ପୂର୍ଣ ଵସ୍ତୁ] ଵହ [ସ୍କଂଧଃ] ସ୍କଂଧ ହୈ. [ତସ୍ଯ ଅର୍ଧଂ ତୁ] ଉସକେ ଅର୍ଧକୋ [ଦେଶଃ ଇତି ଭଣନ୍ତି] ଦେଶ କହତେ ହୈଂ, [ଅର୍ଧାଧଂ ଚ] ଅର୍ଧକା ଅର୍ଧ ଵହ [ପ୍ରଦେଶଃ] ପ୍ରଦେଶ ହୈ [ଚ] ଔର [ଅଵିଭାଗୀ] ଅଵିଭାଗୀ ଵହ [ପରମାଣୁଃ ଏଵ] ସଚମୁଚ ପରମାଣୁ ହୈ. ------------------------------------------------------------------------
ଅର୍ଧାର୍ଧ ତେନୁଂ ‘ପ୍ରଦେଶ’ ନେ ଅଵିଭାଗ ତେ ‘ପରମାଣୁ’ ଛେ. ୭୫.