ଊର୍ଧ୍ଵ ଗଚ୍ଛତି ଶେଷା ଵିଦିଗ୍ଵର୍ଜାଂ ଗତିଂ ଯାଂତି.. ୭୩..
ଅଥ ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯାସ୍ତିକାଯଵ୍ଯାଖ୍ଯାନମ୍.
ଇଦି ତେ ଚଦୁଵ୍ଵିଯପ୍ପା ପୁଗ୍ଗଲକାଯା ମୁଣେଯଵ୍ଵା.. ୭୪..
ଇତି ତେ ଚତୁର୍ଵିକଲ୍ପାଃ ପୁଦ୍ଗଲକାଯା ଜ୍ଞାତଵ୍ଯାଃ.. ୭୪..
-----------------------------------------------------------------------------
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥଃ– [ପ୍ରକୃତିସ୍ଥିତ୍ଯନୁଭାଗପ୍ରଦେଶବଂଧୈଃ] ପ୍ରକୃତିବନ୍ଧ, ସ୍ଥିତିବନ୍ଧ, ଅନୁଭାଗବନ୍ଧ ଔର ପ୍ରଦେଶବନ୍ଧସେ [ସର୍ଵତଃ ମୁକ୍ତଃ] ସର୍ଵତଃ ମୁକ୍ତ ଜୀଵ [ଊଧ୍ଵଂ ଗଚ୍ଛତି] ଊର୍ଧ୍ଵଗମନ କରତା ହୈ; [ଶେଷାଃ] ଶେଷ ଜୀଵ [ଭଵାନ୍ତରମେଂ ଜାତେ ହୁଏ] [ଵିଦିଗ୍ଵର୍ଜା ଗତିଂ ଯାଂତି] ଵିଦିଶାଏଁ ଛୋଡ଼ କର ଗମନ କରତେ ହୈଂ.
ଟୀକାଃ– ବଦ୍ଧ ଜୀଵକୋ କର୍ମନିମିତ୍ତକ ଷଡ୍ଵିଧ ଗମନ [ଅର୍ଥାତ୍ କର୍ମ ଜିସମେଂ ନିମିତ୍ତଭୂତ ହୈଂ ଐସା ଛହ ଦିଶାଓଂଂମେଂ ଗମନ] ହୋତା ହୈ; ମୁକ୍ତ ଜୀଵକୋ ଭୀ ସ୍ଵାଭାଵିକ ଐସା ଏକ ଊର୍ଧ୍ଵଗମନ ହୋତା ହୈ. – ଐସା ଯହାଁ କହା ହୈ.
ଭାଵାର୍ଥଃ– ସମସ୍ତ ରାଗାଦିଵିଭାଵ ରହିତ ଐସା ଜୋ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମାନୁଭୂତିଲକ୍ଷଣ ଧ୍ଯାନ ଉସକେ ବଲ ଦ୍ଵାରା ଚତୁର୍ଵିଧ ବନ୍ଧସେ ସର୍ଵଥା ମୁକ୍ତ ହୁଆ ଜୀଵ ଭୀ, ସ୍ଵାଭାଵିକ ଅନନ୍ତ ଜ୍ଞାନାଦି ଗୁଣୋଂସେ ଯୁକ୍ତ ଵର୍ତତା ହୁଆ, ଏକସମଯଵର୍ତୀ ଅଵିଗ୍ରହଗତି ଦ୍ଵାରା [ଲୋକାଗ୍ରପର୍ଯଂତ] ସ୍ଵାଭାଵିକ ଊର୍ଧ୍ଵଗମନ କରତା ହୈ. ଶେଷ ସଂସାରୀ ଜୀଵ ମରଣାନ୍ତମେଂ ଵିଦିଶାଏଁ ଛୋଡ଼କର ପୂର୍ଵୋକ୍ତ ଷଟ୍–ଅପକ୍ରମସ୍ଵରୂପ [କର୍ମନିମିତ୍ତକ] ଅନୁଶ୍ରେଣୀଗମନ କରତେ ହୈଂ.. ୭୩..
ଇସ ପ୍ରକାର ଜୀଵଦ୍ରଵ୍ଯାସ୍ତିକାଯକା ଵ୍ଯାଖ୍ଯାନ ସମାପ୍ତ ହୁଆ.
ଅବ ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯାସ୍ତିକାଯକା ଵ୍ଯାଖ୍ଯାନ ହୈ. --------------------------------------------------------------------------
ତେ ସ୍କଂଧ ତେନୋ ଦେଶ, ସ୍ଂକଧପ୍ରଦେଶ, ପରମାଣୁ କହ୍ଯା. ୭୪.
୧୧୮