କହାନଜୈନଶାସ୍ତ୍ରମାଲା] ଷଡ୍ଦ୍ରଵ୍ଯ–ପଂଚାସ୍ତିକାଯଵର୍ଣନ
ଯଦି ଖଲ୍ଵାକାଶମଵଗାହିନାମଵଗାହହେତୁରିଵ ଗତିସ୍ଥିତିମତାଂ ଗତିସ୍ଥିତିହେତୁରପି ସ୍ଯାତ୍, ତଦା ସର୍ଵୋତ୍କୃଷ୍ଟସ୍ଵାଭାଵିକୋର୍ଧ୍ଵଗତିପରିଣତା ଭଗଵଂତଃ ସିଦ୍ଧା ବହିରଙ୍ଗାଂତରଙ୍ଗସାଧନସାମଗ୍ରଯାଂ ସତ୍ଯାମପି କୃତସ୍ତତ୍ରାକାଶେ ତିଷ୍ଠଂତି ଇତି.. ୯୨..
ତମ୍ହା ଗମଣଟ୍ଠାଣଂ ଆଯାସେ ଜାଣ ଣତ୍ଥି ତ୍ତି.. ୯୩..
ତସ୍ମାଦ୍ଗମନସ୍ଥାନମାକାଶେ ଜାନୀହି ନାସ୍ତୀତି.. ୯୩..
-----------------------------------------------------------------------------
ଯଦି ଆକାଶ, ଜିସ ପ୍ରକାର ଅଵଗାହଵାଲୋଂକୋ ଅଵଗାହହେତୁ ହୈ ଉସୀ ପ୍ରକାର, ଗତିସ୍ଥିତିଵାଲୋଂକୋ ଗତି–ସ୍ଥିତିହେତୁ ଭୀ ହୋ, ତୋ ସର୍ଵୋତ୍କୃଷ୍ଟ ସ୍ଵାଭାଵିକ ଊର୍ଧ୍ଵଗତିସେ ପରିଣତ ସିଦ୍ଧଭଗଵନ୍ତ, ବହିରଂଗ–ଅଂତରଂଗ ସାଧନରୂପ ସାମଗ୍ରୀ ହୋନେ ପର ଭୀ କ୍ଯୋଂ [–କିସ କାରଣ] ଉସମେଂ–ଆକାଶମେଂ–ସ୍ଥିର ହୋଂ? ୯୨..
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥଃ– [ଯସ୍ମାତ୍] ଜିସସେ [ଜିନଵରୈଃ] ଜିନଵରୋଂଂଂନେ [ସିଦ୍ଧାନାମ୍] ସିଦ୍ଧୋଂକୀ [ଉପରିସ୍ଥାନଂ] ଲୋକକେ ଉପର ସ୍ଥିତି [ପ୍ରଜ୍ଞପ୍ତମ୍] କହୀ ହୈ, [ତସ୍ମାତ୍] ଇସଲିଯେ [ଗମନସ୍ଥାନମ୍ ଆକାଶେ ନ ଅସ୍ତି] ଗତି–ସ୍ଥିତି ଆକାଶମେଂ ନହୀଂ ହୋତୀ [ଅର୍ଥାତ୍ ଗତିସ୍ଥିତିହେତୁତ୍ଵ ଆକାଶମେଂ ନହୀଂ ହୈ] [ଇତି ଜାନୀହି] ଐସା ଜାନୋ.
ଟୀକାଃ– [ଗତିପକ୍ଷ ସମ୍ବନ୍ଧୀ କଥନ କରନେକେ ପଶ୍ଚାତ୍] ଯହ, ସ୍ଥିତିପକ୍ଷ ସମ୍ବନ୍ଧୀ କଥନ ହୈ.
ଜିସସେ ସିଦ୍ଧଭଗଵନ୍ତ ଗମନ କରକେ ଲୋକକେ ଉପର ସ୍ଥିର ହୋତେ ହୈଂ [ଅର୍ଥାତ୍ ଲୋକକେ ଉପର ଗତିପୂର୍ଵକ ସ୍ଥିତି କରତେ ହୈଂ], ଉସସେ ଗତିସ୍ଥିତିହେତୁତ୍ଵ ଆକାଶମେଂ ନହୀଂ ହୈ ଐସା ନିଶ୍ଚଯ କରନା; ଲୋକ ଔର ଅଲୋକକା ଵିଭାଗ କରନେଵାଲେ ଧର୍ମ ତଥା ଅଧର୍ମକୋ ହୀ ଗତି ତଥା ସ୍ଥିତିକେ ହେତୁ ମାନନା.. ୯୩.. -------------------------------------------------------------------------- ଅଵଗାହ=ଲୀନ ହୋନା; ମଜ୍ଜିତ ହୋନା; ଅଵକାଶ ପାନା.
ତେ କାରଣେ ଜାଣୋ–ଗତିସ୍ଥିତି ଆଭମାଂ ହୋତୀ ନଥୀ. ୯୩.