୧୭୪
ରୂଵଂ ରସଂ ଚ ଗଂଧଂ ଫାସଂ ପୁଣ ତେ ଵିଜାଣଂତି.. ୧୧୬..
ରୂପଂ ରସଂ ଚ ଗଂଧଂ ସ୍ପର୍ଶଂ ପୁନସ୍ତେ ଵିଜାନନ୍ତି.. ୧୧୬..
ଚତୁରିନ୍ଦ୍ରିଯପ୍ରକାରସୂଚନେଯମ୍. ଏତେ ସ୍ପର୍ଶନରସନଘ୍ରାଣଚକ୍ଷୁରିନ୍ଦ୍ରିଯାଵରଣକ୍ଷଯୋପଶମାତ୍ ଶ୍ରୋତ୍ରେନ୍ଦ୍ରିଯାଵରଣୋଦଯେ ନୋଇନ୍ଦ୍ରିଯା–ଵରଣୋଦଯେ ଚ ସତି ସ୍ପର୍ଶରସଗଂଧଵର୍ଣାନାଂ ପରିଚ୍ଛେତ୍ତାରଶ୍ଚତୁରିନ୍ଦ୍ରିଯା ଅମନସୋ ଭଵଂତୀତି.. ୧୧୬..
-----------------------------------------------------------------------------
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥଃ– [ପୁନଃ] ପୁନଶ୍ଚ [ଉଦ୍ଦଂଶମଶକମକ୍ଷିକାମଧୁକରୀଭ୍ରମରାଃ] ଡାଁସ, ମଚ୍ଛର, ମକ୍ଖୀ, ମଧୁମକ୍ଖୀ, ଭଁଵରା ଔର [ପତଙ୍ଗାଦ୍ଯାଃ ତେ] ପତଂଗେ ଆଦି ଜୀଵ [ରୂପଂ] ରୂପ, [ରସଂ] ରସ, [ଗଂଧଂ] ଗନ୍ଧ [ଚ] ଔର [ସ୍ପର୍ଶଂ] ସ୍ପର୍ଶକୋ [ଵିଜାନନ୍ତି] ଵଜାନତେ ହୈଂ. [ଵେ ଚତୁରିନ୍ଦ୍ରିଯ ଜୀଵ ହୈଂ.]
ଟୀକାଃ– ଯହ, ଚତୁରିନ୍ଦ୍ରିଯ ଜୀଵୋଂକେ ପ୍ରକାରକୀ ସୂଚନା ହୈ.
ସ୍ପର୍ଶନେନ୍ଦ୍ରିଯ, ରସନେନ୍ଦ୍ରିଯ, ଘ୍ରାଣେନ୍ଦ୍ରିଯ ଔର ଚକ୍ଷୁରିନ୍ଦ୍ରିଯକେ ଆଵରଣକେ କ୍ଷଯୋପଶମକେ କାରଣ ତଥା ଶ୍ରୋତ୍ରେନ୍ଦ୍ରିଯକେ ଆଵରଣକା ଉଦଯ ତଥା ମନକେ ଆଵରଣକା ଉଦଯ ହୋନେସେ ସ୍ପର୍ଶ, ରସ, ଗନ୍ଧ ଔର ଵର୍ଣକୋ ଜାନନେଵାଲେ ଯହ [ଡାଁସ ଆଦି] ଜୀଵ ମନରହିତ ଚତୁରିନ୍ଦ୍ରିଯ ଜୀଵ ହୈଂ.. ୧୧୬.. --------------------------------------------------------------------------
ତେ ଜୀଵ ଜାଣେ ସ୍ପର୍ଶନେ, ରସ, ଗଂଧ ତେମ ଜ ରୂପନେ. ୧୧୬.
ସ୍ପର୍ଶାଦି ପଂଚକ ଜାଣତାଂ ତିର୍ଯଂଚ–ନାରକ–ସୁର–ନରୋ