କହାନଜୈନଶାସ୍ତ୍ରମାଲା] ନଵପଦାର୍ଥପୂର୍ଵକ–ମୋକ୍ଷମାର୍ଗପ୍ରପଂଚଵର୍ଣନ
ନିଵେଶଯତି, ତଦାସ୍ଯ ନିଷ୍କ୍ରିଯଚୈତନ୍ଯରୂପସ୍ଵରୂପଵିଶ୍ରାନ୍ତସ୍ଯ ଵାଙ୍ମନଃକାଯାନଭାଵଯତଃ ସ୍ଵକର୍ମସ୍ଵ– ଵ୍ଯାପାରଯତଃ ସକଲଶୁଭାଶୁଭକର୍ମେନ୍ଧନଦହନସମର୍ଥତ୍ଵାତ୍ ଅଗ୍ନିକଲ୍ପଂ ପରମପୁରୁଷାର୍ଥସିଦ୍ଧଯୁପାଯଭୂତଂ ଧ୍ଯାନଂ ଜାଯତେ ଇତି. ତଥା ଚୋକ୍ତମ୍– ‘‘ଅଜ୍ଜ ଵି ତିରଯଣସୁଦ୍ଧା ଅପ୍ପା ଝାଏଵି ଲହଇ ଇଂଦତ୍ତଂ. ଲୋଯଂତିଯଦେଵତ୍ତଂ ତତ୍ଥ ଚୁଆ ଣିଵ୍ଵୁଦିଂ ଜଂତି’’.. ‘‘ଅଂତୋ ଣତ୍ଥି ସୁଈଣଂ କାଲୋ ଥୋଓ ଵଯଂ ଚ ଦୁମ୍ମେହା. ତଣ୍ଣଵରି ସିକ୍ଖିଯଵ୍ଵଂ ଜଂ ଜରମରଣଂ ଖଯଂ କୁଣଈ’’.. ୧୪୬.. ----------------------------------------------------------------------------- ହୈ, ତବ ଉସ ଯୋଗୀକୋ– ଜୋ କି ଅପନେ ନିଷ୍କ୍ରିଯ ଚୈତନ୍ଯରୂପ ସ୍ଵରୂପମେଂ ଵିଶ୍ରାନ୍ତ ହୈ, ଵଚନ–ମନ–କାଯାକୋ ନହୀଂ ୧ଭାତା ଔର ସ୍ଵକର୍ମୋମେଂ ୨ଵ୍ଯାପାର ନହୀଂ କରତା ଉସେ– ସକଲ ଶୁଭାଶୁଭ କର୍ମରୂପ ଈଂଧନକୋ ଜଲାନେମେଂ ସମର୍ଥ ହୋନେସେ ଅଗ୍ନିସମାନ ଐସା, ୩ପରମପୁରୁଷାର୍ଥସିଦ୍ଧିକେ ଉପାଯଭୂତ ଧ୍ଯାନ ପ୍ରଗଟ ହୋତା ହୈ.
[ଅର୍ଥଃ– ଇସ ସମଯ ଭୀ ତ୍ରିରତ୍ନଶୁଦ୍ଧ ଜୀଵ [– ଇସ କାଲ ଭୀ ସମ୍ଯଗ୍ଦର୍ଶନଜ୍ଞାନଚାରିତ୍ରରୂପ ତୀନ ରତ୍ନୋଂସେ ଶୁଦ୍ଧ ଐସେ ମୁନି] ଆତ୍ମାକା ଧ୍ଯାନ କରକେ ଇନ୍ଦ୍ରପନା ତଥା ଲୌକାନ୍ତିକ–ଦେଵପନା ପ୍ରାପ୍ତ କରତେ ହୈଂ ଔର ଵହାଁ ସେ ଚଯ କର [ମନୁଷ୍ଯଭଵ ପ୍ରାପ୍ତ କରକେ] ନିର୍ଵାଣକୋ ପ୍ରାପ୍ତ କରତେ ହୈଂ.
ଇସଲିଯେ ଵହୀ କେଵଲ ସୀଖନେ ଯୋଗ୍ଯ ହୈ କି ଜୋ ଜରା–ମରଣକା କ୍ଷଯ କରେ.] ------------------------------------------------------------------------- ଇନ ଦୋ ଉଦ୍ଧଵତ ଗାଥାଓଂମେଂସେ ପହଲୀ ଗାଥା ଶ୍ରୀମଦ୍ଭଗଵତ୍କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵପ୍ରଣୀତ ମୋକ୍ଷପ୍ରାଭୃତକୀ ହୈ. ୧. ଭାନା = ଚିଂତଵନ କରନା; ଧ୍ଯାନା; ଅନୁଭଵ କରନା. ୨. ଵ୍ଯାପାର = ପ୍ରଵୃତ୍ତି [ସ୍ଵରୂପଵିଶ୍ରାନ୍ତ ଯୋଗୀକୋ ଅପନେ ପୂର୍ଵୋପାର୍ଜିତ କର୍ମୋଂମେଂ ପ୍ରଵର୍ତନ ନହୀଂ ହୈ, କ୍ଯୋଂକି ଵହ ମୋହନୀଯକର୍ମକେ
ଵିମୁଖ କିଯା ହୈ.]
୩. ପୁରୁଷାର୍ଥ = ପୁରୁଷକା ଅର୍ଥ; ପୁରୁଷକା ପ୍ରଯୋଜନ; ଆତ୍ମାକା ପ୍ରଯୋଜନ; ଆତ୍ମପ୍ରଯୋଜନ. [ପରମପୁରୁଷାର୍ଥ ଅର୍ଥାତ୍ ଆତ୍ମାକା
ଧ୍ଯାନ ହୈେ.]