କହାନଜୈନଶାସ୍ତ୍ରମାଲା] ନଵପଦାର୍ଥପୂର୍ଵକ–ମୋକ୍ଷମାର୍ଗପ୍ରପଂଚଵର୍ଣନ
ସାଧନଭାଵଂ ନିଶ୍ଚଯନଯମାଶ୍ରିତ୍ଯ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗପ୍ରରୂପଣମ୍. ଯତ୍ତୁ ପୂର୍ଵମୁଦ୍ରିଷ୍ଟଂ ତତ୍ସ୍ଵପରପ୍ରତ୍ଯଯପର୍ଯାଯାଶ୍ରିତଂ ଭିନ୍ନସାଧ୍ଯସାଧନଭାଵଂ ଵ୍ଯଵହାରନଯମାଶ୍ରିତ୍ଯ ପ୍ରରୁପିତମ୍. ନ ଚୈତଦ୍ଵିପ୍ରତିଷିଦ୍ଧଂ ନିଶ୍ଚଯଵ୍ଯଵହାରଯୋଃ ସାଧ୍ଯ– ସାଧନଭାଵତ୍ଵାତ୍ସୁଵର୍ଣସୁଵର୍ଣପାଷାଣଵତ୍. ଅତ ଏଵୋଭଯନଯାଯତ୍ତା ପାରମେଶ୍ଵରୀ ତୀର୍ଥପ୍ରଵର୍ତନେତି.. ୧୫୯.. -----------------------------------------------------------------------------
ପର୍ଯାଯକେ ଆଶ୍ରିତ, ଭିନ୍ନସାଧ୍ଯସାଧନଭାଵଵାଲେ ଵ୍ଯଵହାରନଯକେ ଆଶ୍ରଯସେ [–ଵ୍ଯଵହାରନଯକୀ ଅପେକ୍ଷାସେ] ପ୍ରରୂପିତ କିଯା ଗଯା ଥା. ଇସମେଂ ପରସ୍ପର ଵିରୋଧ ଆତା ହୈ ଐସା ଭୀ ନହୀଂ ହୈ, କ୍ଯୋଂକି ସୁର୍ଵଣ ଔର ୨
ଜିନଭଗଵାନକୀ] ତୀର୍ଥପ୍ରଵର୍ତନା ଦୋନୋଂ ନଯୋଂକେ ଆଧୀନ ହୈ.. ୧୫୯.. ------------------------------------------------------------------------- ୧. ଜିସ ନଯମେଂ ସାଧ୍ଯ ତଥା ସାଧନ ଭିନ୍ନ ହୋଂ [–ଭିନ୍ନ ପ୍ରରୂପିତ କିଯେ ଜାଏଁ] ଵହ ଯହାଁ ଵ୍ଯଵହାରନଯ ହୈ; ଜୈସେ କି,
ତତ୍ତ୍ଵାର୍ଥଶ୍ରଦ୍ଧାନ [ନଵପଦାର୍ଥସମ୍ବନ୍ଧୀ ଶ୍ରଦ୍ଧାନ], ତତ୍ତ୍ଵାର୍ଥଜ୍ଞାନ ଔର ପଂଚମହାଵ୍ରତାଦିରୂପ ଚାରିତ୍ର ଵ୍ଯଵହାରନଯସେ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗ ହୈ
କ୍ଯୋଂକି [ମୋକ୍ଷରୂପ] ସାଧ୍ଯ ସ୍ଵହେତୁକ ପର୍ଯାଯ ହୈ ଔର [ତତ୍ତ୍ଵାର୍ଥଶ୍ରଦ୍ଧାନାଦିମଯ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗରୂପ] ସାଧନ ସ୍ଵପରହେତୁକ
ପର୍ଯାଯ ହୈ.
୨. ଜିସ ପାଷାଣମେଂ ସୁଵର୍ଣ ହୋ ଉସେ ସୁଵର୍ଣପାଷାଣ କହା ଜାତା ହୈ. ଜିସ ପ୍ରକାର ଵ୍ଯଵହାରନଯସେ ସୁଵର୍ଣପାଷାଣ ସୁଵର୍ଣକା
ଭାଵଲିଂଗୀ ମୁନିକୋ ସଵିକଲ୍ପ ଦଶାମେଂ ଵର୍ତତେ ହୁଏ ତତ୍ତ୍ଵାର୍ଥଶ୍ରଦ୍ଧାନ, ତତ୍ତ୍ଵାର୍ଥଜ୍ଞାନ ଔର ମହାଵ୍ରତାଦିରୂପ ଚାରିତ୍ର ନିର୍ଵିକଲ୍ପ
ଦଶାମେଂ ଵର୍ତତେ ହୁଏ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମଶ୍ରଦ୍ଧାନଜ୍ଞାନାନୁଷ୍ଠାନନକେ ସାଧନ ହୈଂ.
୩. ତୀର୍ଥ=ମାର୍ଗ [ଅର୍ଥାତ୍ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗ]; ଉପାଯ [ଅର୍ଥାତ୍ ମୋକ୍ଷକା ଉପାଯ]; ଉପଦେଶ; ଶାସନ. ୪. ଜିନଭଗଵାନକେ ଉପଦେଶମେଂ ଦୋ ନଯୋଂ ଦ୍ଵାରା ନିରୂପଣ ହୋତା ହୈ. ଵହାଁ, ନିଶ୍ଚଯନଯ ଦ୍ଵାରା ତୋ ସତ୍ଯାର୍ଥ ନିରୂପଣ କିଯା
ପ୍ରଶ୍ନଃ– ସତ୍ଯାର୍ଥ ନିରୂପଣ ହୀ କରନା ଚାହିଯେ; ଅଭୂତାର୍ଥ ଉପଚରିତ ନିରୂପଣ କିସଲିଯେ କିଯା ଜାତା ହୈ?
ଉତ୍ତରଃ– ଜିସେ ସିଂହକା ଯଥାର୍ଥ ସ୍ଵରୂପ ସୀଧା ସମଝମେଂ ନ ଆତା ହୋ ଉସେ ସିଂହକେ ସ୍ଵରୂପକେ ଉପଚରିତ ନିରୂପଣ
ପ୍ରକାର ଜିସେ ଵସ୍ତୁକା ଯଥାର୍ଥ ସ୍ଵରୂପ ସୀଧା ସମଝମେଂ ନ ଆତା ହୋ ଉସେ ଵସ୍ତୁସ୍ଵରୂପକେ ଉପଚରିତ ନିରୂପଣ ଦ୍ଵାରା
ଵସ୍ତୁସ୍ଵରୂପକୀ ଯଥାର୍ଥ ସମଝ କୀ ଓର ଲେ ଜାତେ ହୈଂ. ଔର ଲମ୍ବେ କଥନକେ ବଦଲେମେଂ ସଂକ୍ଷିପ୍ତ କଥନ କରନେକେ ଲିଏ ଭୀ
ଵ୍ଯଵହାରନଯ ଦ୍ଵାରା ଉପଚରିତ ନିରୂପଣ କିଯା ଜାତା ହୈ. ଯହାଁ ଇତନା ଲକ୍ଷମେଂ ରଖନେଯୋଗ୍ଯ ହୈ କି – ଜୋ ପୁରୁଷ
ବିଲ୍ଲୀକେ ନିରୂପଣକୋ ହୀ ସିଂହକା ନିରୂପଣ ମାନକର ବିଲ୍ଲୀକୋ ହୀ ସିଂହ ସମଝ ଲେ ଵହ ତୋ ଉପଦେଶକେ ହୀ ଯୋଗ୍ଯ
ନହୀଂ ହୈ, ଉସୀ ପ୍ରକାର ଜୋ ପୁରୁଷ ଉପଚରିତ ନିରୂପଣକୋ ହୀ ସତ୍ଯାର୍ଥ ନିରୂପଣ ମାନକର ଵସ୍ତୁସ୍ଵରୂପକୋ ମିଥ୍ଯା
ରୀତିସେ ସମଝ ବୈଠେେ ଵହ ତୋ ଉପଦେଶକେ ହୀ ଯୋଗ୍ଯ ନହୀଂ ହୈ.