] ପଂଚାସ୍ତିକାଯସଂଗ୍ରହ
[ଭଗଵାନଶ୍ରୀକୁନ୍ଦକୁନ୍ଦ
୨୩୨
ଧମ୍ମାଦୀସଦ୍ଦହଣଂ ସମ୍ମତ୍ତଂ ଣାଣମଂଗପୁଵ୍ଵଗଦଂ.
ଚେଟ୍ଠା ତଵମ୍ହି ଚରିଯା ଵଵହାରୋ ମୋକ୍ଖମଗ୍ଗୋ ତ୍ତି.. ୧୬୦..
ଚେଟ୍ଠା ତଵମ୍ହି ଚରିଯା ଵଵହାରୋ ମୋକ୍ଖମଗ୍ଗୋ ତ୍ତି.. ୧୬୦..
ଧର୍ମାଦିଶ୍ରଦ୍ଧାନଂ ସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵଂ ଜ୍ଞାନମଙ୍ଗପୂର୍ଵଗତମ୍.
ଚେଷ୍ଟା ତପସି ଚର୍ଯା ଵ୍ଯଵହାରୋ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗ ଇତି.. ୧୬୦..
ଚେଷ୍ଟା ତପସି ଚର୍ଯା ଵ୍ଯଵହାରୋ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗ ଇତି.. ୧୬୦..
ନିଶ୍ଚଯମୋକ୍ଷମାର୍ଗସାଧନଭାଵେନ ପୂର୍ଵୋଦ୍ଦିଷ୍ଟଵ୍ଯଵହାରମୋକ୍ଷମାର୍ଗନିର୍ଦେଶୋଽଯମ୍. -----------------------------------------------------------------------------
ଗାଥା ୧୬୦
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥଃ– [ଧର୍ମାଦିଶ୍ରଦ୍ଧାନଂ ସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵମ୍] ଧର୍ମାସ୍ତିକାଯାଦିକା ଶ୍ରଦ୍ଧାନ ସୋ ସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵ [ଅଙ୍ଗପୂର୍ଵଗତମ୍ ଜ୍ଞାନମ୍] ଅଂଗପୂର୍ଵସମ୍ବନ୍ଧୀ ଜ୍ଞାନ ସୋ ଜ୍ଞାନ ଔର [ତପସି ଚେଷ୍ଟା ଚର୍ଯା] ତପମେଂ ଚେଷ୍ଟା [–ପ୍ରଵୃତ୍ତି] ସୋେ ଚାରିତ୍ର; [ଇତି] ଇସ ପ୍ରକାର [ଵ୍ଯଵହାରଃ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗଃ] ଵ୍ଯଵହାରମୋକ୍ଷମାର୍ଗ ହୈ.
ଟୀକାଃ– ନିଶ୍ଚଯମୋକ୍ଷମାର୍ଗକେ ସାଧନରୂପସେ, ପୂର୍ଵୋଦ୍ଷ୍ଟି [୧୦୭ ଵୀଂ ଗାଥାମେଂ ଉଲ୍ଲିଖିତ] ଵ୍ଯଵହାରମୋକ୍ଷମାର୍ଗକା ଯହ ନିର୍ଦେଶ ହୈ. -------------------------------------------------------------------------
[ଯହାଁ ଏକ ଉଦାହରଣ ଲିଯା ଜାତା ହୈଃ–
ସାଧ୍ଯ–ସାଧନ ସମ୍ବନ୍ଧୀ ସତ୍ଯାର୍ଥ ନିରୂପଣ ଇସ ପ୍ରକାର ହୈ କି ‘ଛଠଵେଂ ଗୁଣସ୍ଥାନମେଂ ଵର୍ତତୀ ହୁଈ ଆଂଶିକ ଶୁଦ୍ଧି
ସାତଵେଂ ଗୁଣସ୍ଥାନଯୋଗ୍ଯ ନିର୍ଵିକଲ୍ପ ଶୁଦ୍ଧ ପରିଣତିକା ସାଧନ ହୈ.’ ଅବ, ‘ଛଠଵେଂ ଗୁଣସ୍ଥାନମେଂ କୈସୀ ଅଥଵା କିତନୀ
ଶୁଦ୍ଧି ହୋତୀ ହୈେ’– ଇସ ବାତକୋ ଭୀ ସାଥ ହୀ ସାଥ ସମଝନା ହୋ ତୋ ଵିସ୍ତାରସେ ଏୈସା ନିରୂପଣ କିଯା ଜାତା ହୈ କି
‘ଜିସ ଶୁଦ୍ଧିକେ ସଦ୍ଭାଵମେଂ, ଉସକେ ସାଥ–ସାଥ ମହାଵ୍ରତାଦିକେ ଶୁଭଵିକଲ୍ପ ହଠ ଵିନା ସହଜରୂପସେ ପ୍ରଵର୍ତମାନ ହୋ ଵହ
ଛଠଵେଂ ଗୁଣସ୍ଥାନଯୋଗ୍ଯ ଶୁଦ୍ଧି ସାତଵେଂ ଗୁଣସ୍ଥାନଯୋଗ୍ଯ ନିର୍ଵିକଲ୍ପ ଶୁଦ୍ଧ ପରିଣତିକା ସାଧନ ହୈ.’ ଐସେ ଲମ୍ବେ କଥନକେ
ବଦଲେ, ଐସା କହା ଜାଏ କି ‘ଛଠଵେଂ ଗୁଣସ୍ଥାନମେଂ ପ୍ରଵର୍ତମାନ ମହାଵ୍ରତାଦିକେ ଶୁଭ ଵିକଲ୍ପ ସାତଵେଂ ଗୁଣସ୍ଥାନଯୋଗ୍ଯ
ନିର୍ଵିକଲ୍ପ ଶୁଦ୍ଧ ପରିଣତିକା ସାଧନ ହୈ,’ ତୋ ଵହ ଉପଚରିତ ନିରୂପଣ ହୈ. ଐସେ ଉପଚରିତ ନିରୂପଣମେଂସେ ଐସା ଅର୍ଥ
ନିକାଲନା ଚାହିଯେ କି ‘ମହାଵ୍ରତାଦିକେ ଶୁଭ ଵିକଲ୍ପ ନହୀଂ କିନ୍ତୁ ଉନକେ ଦ୍ଵାରା ଜିସ ଛଠଵେଂ ଗୁଣସ୍ଥାନଯୋଗ୍ଯ ଶୁଦ୍ଧି
ବତାନା ଥା ଵହ ଶୂଦ୍ଧି ଵାସ୍ତଵମେଂ ସାତଵେଂ ଗୁଣସ୍ଥାନଯୋଗ୍ଯ ନିର୍ଵିକଲ୍ପ ଶୁଦ୍ଧ ପରିଣତିକା ସାଧନ ହୈ.’]
ଶୁଦ୍ଧି ହୋତୀ ହୈେ’– ଇସ ବାତକୋ ଭୀ ସାଥ ହୀ ସାଥ ସମଝନା ହୋ ତୋ ଵିସ୍ତାରସେ ଏୈସା ନିରୂପଣ କିଯା ଜାତା ହୈ କି
‘ଜିସ ଶୁଦ୍ଧିକେ ସଦ୍ଭାଵମେଂ, ଉସକେ ସାଥ–ସାଥ ମହାଵ୍ରତାଦିକେ ଶୁଭଵିକଲ୍ପ ହଠ ଵିନା ସହଜରୂପସେ ପ୍ରଵର୍ତମାନ ହୋ ଵହ
ଛଠଵେଂ ଗୁଣସ୍ଥାନଯୋଗ୍ଯ ଶୁଦ୍ଧି ସାତଵେଂ ଗୁଣସ୍ଥାନଯୋଗ୍ଯ ନିର୍ଵିକଲ୍ପ ଶୁଦ୍ଧ ପରିଣତିକା ସାଧନ ହୈ.’ ଐସେ ଲମ୍ବେ କଥନକେ
ବଦଲେ, ଐସା କହା ଜାଏ କି ‘ଛଠଵେଂ ଗୁଣସ୍ଥାନମେଂ ପ୍ରଵର୍ତମାନ ମହାଵ୍ରତାଦିକେ ଶୁଭ ଵିକଲ୍ପ ସାତଵେଂ ଗୁଣସ୍ଥାନଯୋଗ୍ଯ
ନିର୍ଵିକଲ୍ପ ଶୁଦ୍ଧ ପରିଣତିକା ସାଧନ ହୈ,’ ତୋ ଵହ ଉପଚରିତ ନିରୂପଣ ହୈ. ଐସେ ଉପଚରିତ ନିରୂପଣମେଂସେ ଐସା ଅର୍ଥ
ନିକାଲନା ଚାହିଯେ କି ‘ମହାଵ୍ରତାଦିକେ ଶୁଭ ଵିକଲ୍ପ ନହୀଂ କିନ୍ତୁ ଉନକେ ଦ୍ଵାରା ଜିସ ଛଠଵେଂ ଗୁଣସ୍ଥାନଯୋଗ୍ଯ ଶୁଦ୍ଧି
ବତାନା ଥା ଵହ ଶୂଦ୍ଧି ଵାସ୍ତଵମେଂ ସାତଵେଂ ଗୁଣସ୍ଥାନଯୋଗ୍ଯ ନିର୍ଵିକଲ୍ପ ଶୁଦ୍ଧ ପରିଣତିକା ସାଧନ ହୈ.’]
ଧର୍ମାଦିନୀ ଶ୍ରଦ୍ଧା ସୁଦ୍ରଗ, ପୂର୍ଵାଂଗବୋଧ ସୁବୋଧ ଛେ,
ତପମାଂହି ଚେଷ୍ଟା ଚରଣ–ଏକ ଵ୍ଯଵହାରମୁକ୍ତିମାର୍ଗ ଛେ. ୧୬୦.
ତପମାଂହି ଚେଷ୍ଟା ଚରଣ–ଏକ ଵ୍ଯଵହାରମୁକ୍ତିମାର୍ଗ ଛେ. ୧୬୦.