କହାନଜୈନଶାସ୍ତ୍ରମାଲା] ନଵପଦାର୍ଥପୂର୍ଵକ–ମୋକ୍ଷମାର୍ଗପ୍ରପଂଚଵର୍ଣନ
ସମ୍ଯଗ୍ଦର୍ଶନଜ୍ଞାନଚାରିତ୍ରସମାହିତ ଆତ୍ମୈଵ ଜୀଵସ୍ଵଭାଵନିଯତଚରିତ୍ରତ୍ଵାନ୍ନିଶ୍ଚଯେନ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗଃ. ଅଥ ଖଲୁ କଥଞ୍ଚନାନାଦ୍ଯଵିଦ୍ଯାଵ୍ଯପଗମାଦ୍ଵଯଵହାରମୋକ୍ଷମାର୍ଗମନୁପ୍ରପନ୍ନୋ ଧର୍ମାଦିତତ୍ତ୍ଵାର୍ଥାଶ୍ରଦ୍ଧାନାଙ୍ଗପୂର୍ଵ– ଗତାର୍ଥାଜ୍ଞାନାତପଶ୍ଚେଷ୍ଟାନାଂ ଧର୍ମାଦିତତ୍ତ୍ଵାର୍ଥଶ୍ରଦ୍ଧାନାଙ୍ଗପୂର୍ଵଗତାର୍ଥଜ୍ଞାନତପଶ୍ଚେଷ୍ଟାନାଞ୍ଚ ତ୍ଯାଗୋପାଦାନାଯ ପ୍ରାରବ୍ଧ– ଵିଵିକ୍ତଭାଵଵ୍ଯାପାରଃ, କୁତଶ୍ଚିଦୁପାଦେଯତ୍ଯାଗେ ତ୍ଯାଜ୍ଯୋପାଦାନେ ଚ ପୁନଃ ପ୍ରଵର୍ତିତପ୍ରତିଵିଧାନାଭିପ୍ରାଯୋ, ଯସ୍ମିନ୍ଯାଵତି କାଲେ ଵିଶିଷ୍ଟଭାଵନାସୌଷ୍ଠଵଵଶାତ୍ସମ୍ଯଗ୍ଦର୍ଶନଜ୍ଞାନଚାରିତ୍ରୈଃ ସ୍ଵଭାଵଭୂତୈଃ ସମମଙ୍ଗାଙ୍ଗିଭାଵ– ପରିଣତ୍ଯା -----------------------------------------------------------------------------
ସମ୍ଯଗ୍ଦର୍ଶନ–ଜ୍ଞାନ–ଚାରିତ୍ର ଦ୍ଵାରା ସମାହିତ ହୁଆ ଆତ୍ମା ହୀ ଜୀଵସ୍ଵଭାଵମେଂ ନିଯତ ଚାରିତ୍ରରୂପ ହୋନେ କେ କାରଣ ନିଶ୍ଚଯସେ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗ ହୈ.
ଅବ [ଵିସ୍ତାର ଐସା ହୈ କି], ଯହ ଆତ୍ମା ଵାସ୍ତଵମେଂ କଥଂଚିତ୍ [–କିସୀ ପ୍ରକାରସେ, ନିଜ ଉଦ୍ଯମସେ] ଅନାଦି ଅଵିଦ୍ଯାକେ ନାଶ ଦ୍ଵାରା ଵ୍ଯଵହାରମୋକ୍ଷମାର୍ଗକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋତା ହୁଆ, ଧର୍ମାଦିସମ୍ବନ୍ଧୀ ତତ୍ତ୍ଵାର୍ଥ– ଅଶ୍ରଦ୍ଧାନକେ, ଅଂଗପୂର୍ଵଗତ ପଦାର୍ଥୋଂସମ୍ବନ୍ଧୀ ଅଜ୍ଞାନକେ ଔର ଅତପମେଂ ଚେଷ୍ଟାକେ ତ୍ଯାଗ ହେତୁସେ ତଥା ଧର୍ମାଦିସମ୍ବନ୍ଧୀ ତତ୍ତ୍ଵାର୍ଥ–ଶ୍ରଦ୍ଧାନକେ, ଅଂଗପୂର୍ଵଗତ ପଦାର୍ଥୋଂସମ୍ବନ୍ଧୀ ଜ୍ଞାନକେ ଔର ତପମେଂ ଚେଷ୍ଟାକେ ଗ୍ରହଣ ହେତୁସେ [–ତୀନୋଂକେ ତ୍ଯାଗ ହେତୁ ତଥା ତୀନୋଂକେ ଗ୍ରହଣ ହେତୁସେ] ଵିଵିକ୍ତ ଭାଵରୂପ ଵ୍ଯାପାର କରତା ହୁଆ, ଔର କିସୀ କାରଣସେ ଗ୍ରାହ୍ଯକା ତ୍ଯାଗ ହୋ ଜାନେପର ଔର ତ୍ଯାଜ୍ଯକା ଗ୍ରହଣ ହୋ ଜାନେପର ଉସକେ ପ୍ରତିଵିଧାନକା ଅଭିପ୍ରାଯ କରତା ହୁଆ, ଜିସ କାଲ ଔର ଜିତନେ କାଲ ତକ ଵିଶିଷ୍ଟ ଭାଵନାସୌଷ୍ଠଵକେ କାରଣ ସ୍ଵଭାଵଭୂତ ସମ୍ଯଗ୍ଦର୍ଶନ–ଜ୍ଞାନ–ଚାରିତ୍ରକେ ସାଥ ଅଂଗ–ଅଂଗୀଭାଵସେ ପରିଣତି ଦ୍ଵାରା
------------------------------------------------------------------------- ୧. ଵିଵିକ୍ତ = ଵିଵେକସେ ପୃଥକ କିଏ ହୁଏ [ଅର୍ଥାତ୍ ହେଯ ଔର ଉପାଦେଯକା ଵିଵେକ କରକେ ଵ୍ଯଵହାରସେ ଉପାଦେଯ ରୂପ ଜାନେ
[ସଵିକଲ୍ପ] ଜୀଵକୋ ନିଃଶଂକତା–ନିଃକାଂକ୍ଷା–ନିର୍ଵିଚିକିତ୍ସାଦି ଭାଵରୂପ, ସ୍ଵାଧ୍ଯାଯ–ଵିନଯାଦି ଭାଵରୂପ ଔର
ନିରତିଚାର ଵ୍ରତାଦି ଭାଵରୂପ ଵ୍ଯାପାର ଭୂମିକାନୁସାର ହୋତେ ହୈଂ ତଥା କିସୀ କାରଣ ଉପାଦେଯ ଭାଵୋଂକା [–ଵ୍ଯଵହାରସେ
ଗ୍ରାହ୍ଯ ଭାଵୋଂକା] ତ୍ଯାଗ ହୋ ଜାନେ ପର ଔର ତ୍ଯାଜ୍ଯ ଭାଵୋଂକା ଉପାଦାନ ଅର୍ଥାତ୍ ଗ୍ରହଣ ହୋ ଜାନେ ପର ଉସକେ
ପ୍ରତିକାରରୂପସେ ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତାଦି ଵିଧାନ ଭୀ ହୋତା ହୈ.]
୨. ପ୍ରତିଵିଧାନ = ପ୍ରତିକାର କରନେକୀ ଵିଧି; ପ୍ରତିକାରକା ଉପାଯ; ଇଲାଜ. ୩. ଵିଶିଷ୍ଟ ଭାଵନାସୌଷ୍ଠଵ = ଵିଶେଷ ଅଚ୍ଛୀ ଭାଵନା [ଅର୍ଥାତ୍ ଵିଶିଷ୍ଟଶୁଦ୍ଧ ଭାଵନା]; ଵିଶିଷ୍ଟ ପ୍ରକାରକୀ ଉତ୍ତମ ଭାଵନା. ୪. ଆତ୍ମା ଵହ ଅଂଗୀ ଔର ସ୍ଵଭାଵଭୂତ ସମ୍ଯଗ୍ଦର୍ଶନଜ୍ଞାନଚାରିତ୍ର ଵହ ଅଂଗ.