୧୬
] ପଂଚାସ୍ତିକାଯସଂଗ୍ରହ
[ଭଗଵାନଶ୍ରୀକୁନ୍ଦକୁନ୍ଦ
ପଦାର୍ଥାନାଂ ଗୁଣପର୍ଯାଯଯୋଗପୂର୍ଵକମସ୍ତିତ୍ଵଂ ସାଧଯନ୍ତି. ଅନୁମୀଯତେ ଚ ଧର୍ମାଧର୍ମାକାଶାନାଂ ପ୍ରତ୍ଯେକମୂର୍ଧ୍ଵାଽ–
ଧୋମଧ୍ଯଲୋକଵିଭାଗରୂପେଣ ପରିଣମନାତ୍କାଯତ୍ଵାଖ୍ଯଂ ସାଵଯଵତ୍ଵମ୍. ଝଵିାନାମପି
ପ୍ରତ୍ଯେକମୂର୍ଧ୍ଵାଧୋମଧ୍ଯଲୋକଵିଭାଗରୂପେଣ ପରିଣମନାଲ୍ଲୋକପୂରଣାଵସ୍ଥାଵ୍ଯଵସ୍ଥିତଵ୍ଯକ୍ତେସ୍ସଦା ସନ୍ନିହିତ–
ଶକ୍ତେସ୍ତଦନୁମୀଯତ ଏଵ. ପୁଦ୍ଗଲାନାମପ୍ଯୂର୍ଧ୍ଵାଧୋମଧ୍ଯଲୋକଵିଭାଗରୂପପରିଣତମହାସ୍କନ୍ଧତ୍ଵପ୍ରାପ୍ତିଵ୍ଯକ୍ତି–
ଶକ୍ତିଯୋଗିତ୍ଵାତ୍ତଥାଵିଧା ସାଵଯଵତ୍ଵସିଦ୍ଧିରସ୍ତ୍ଯେଵେତି.. ୫..
-----------------------------------------------------------------------------
ଉନକୀ ଜୋ ତୀନ ଲୋକରୂପ ନିଷ୍ପନ୍ନତା [–ରଚନା] କହୀ ଵହ ଭୀ ଉନକା ଅସ୍ତିକାଯପନା
[ଅସ୍ତିପନା ତଥା କାଯପନା] ସିଦ୍ଧ କରନେକେ ସାଧନ ରୂପସେ କହୀ ହୈ. ଵହ ଇସପ୍ରକାର ହୈଃ–
[୧] ଊର୍ଧ୍ଵ–ଅଧୋ–ମଧ୍ଯ ତୀନ ଲୋକକେ ଉତ୍ପାଦ–ଵ୍ଯଯ–ଧ୍ରୌଵ୍ଯଵାଲେ ଭାଵ– କି ଜୋ ତୀନ ଲୋକକେ
ଵିଶେଷସ୍ଵରୂପ ହୈଂ ଵେ–ଭଵତେ ହୁଏ [ପରିଣମତ ହୋତେ ହୁଏ] ଅପନେ ମୂଲପଦାର୍ଥୋଂକା ଗୁଣପର୍ଯାଯଯୁକ୍ତ ଅସ୍ତିତ୍ଵ ସିଦ୍ଧ
କରତେ ହୈଂ. [ତୀନ ଲୋକକେ ଭାଵ ସଦୈଵ କଥଂଚିତ୍ ସଦ୍ରଶ ରହତେ ହୈଂ ଔର କଥଂଚିତ୍ ବଦଲତେ ରହତେ ହୈଂ ଵେ ଐସା
ସିଦ୍ଧ କରତେ ହୈ କି ତୀନ ଲୋକକେ ମୂଲ ପଦାର୍ଥ କଥଂଚିତ୍ ସଦ୍ରଶ ରହତେ ହୈଂ ଔର କଥଂଚିତ୍ ପରିଵର୍ତିତ ହୋତେ
ରହତେ ହୈଂ ଅର୍ଥାତ୍ ଉନ ମୂଲ ପଦାର୍ଥୋଂକା ଉତ୍ପାଦ–ଵ୍ଯଯ–ଧୌଵ୍ଯଵାଲା ଅଥଵା ଗୁଣପର୍ଯାଯଵାଲା ଅସ୍ତିତ୍ଵ ହୈ.]
[୨] ପୁନଶ୍ଚ, ଧର୍ମ, ଅଧର୍ମ ଔର ଆକାଶ ଯହ ପ୍ରତ୍ଯେକ ପଦାର୍ଥ ଊର୍ଧ୍ଵ–ଅଧୋ–ମଧ୍ଯ ଐସେ ଲୋକକେ
[ତୀନ] ୧ଵିଭାଗରୂପସେ ପରିଣମିତ ହୋନେସେ ଉନକେେ କାଯତ୍ଵ ନାମକା ସାଵଯଵପନା ହୈ ଐସା ଅନୁମାନ କିଯା ଜା
ସକତା ହୈ. ପ୍ରତ୍ଯେକ ଜୀଵକେ ଭୀ ଊର୍ଧ୍ଵ–ଅଧୋ–ମଧ୍ଯ ଐସେ ତୀନ ଲୋକକେ [ତୀନ] ଵିଭାଗରୂପସେ ପରିଣମିତ
--------------------------------------------------------------------------
୧. ଯଦି ଲୋକକେ ଊର୍ଧ୍ଵ, ଅଧଃ ଔର ମଧ୍ଯ ଐସେ ତୀନ ଭାଗ ହୈଂ ତୋ ଫିର ‘ଯହ ଊର୍ଧ୍ଵଲୋକକା ଆକାଶଭାଗ ହୈ, ଯହ
ଅଧୋଲୋକକା ଆକାଶଭାଗ ହୈ ଔର ଯହ ମଧ୍ଯଲୋକକା ଆକାଶଭାଗ ହୈେ’ – ଇସପ୍ରକାର ଆକାଶକେ ଭୀ ଵିଭାଗ କିଯେ ଜା
ସକତେ ହୈଂ ଔର ଇସଲିଯେ ଯହ ସାଵଯଵ ଅର୍ଥାତ୍ କାଯତ୍ଵଵାଲା ହୈ ଐସା ସିଦ୍ଧ ହୋତା ହୈ. ଇସୀପ୍ରକାର ଧର୍ମ ଔର ଅଧର୍ମ ଭୀ
ସାଵଯଵ ଅର୍ଥାତ କାଯତ୍ଵଵାଲେ ହୈଂ.