ଚୈତନ୍ଯପରିଣାମଲକ୍ଷଣେନୋପଯୋଗେନୋପଲକ୍ଷିତତ୍ଵାଦୁପଯୋଗଵିଶେଷିତଃ. ନିଶ୍ଚଯେନ ଭାଵକର୍ମଣାଂ, ଵ୍ଯଵହାରେଣ
ଦ୍ରଵ୍ଯକର୍ମଣାମାସ୍ରଵଣବଂଧନସଂଵରଣନିର୍ଜରଣମୋକ୍ଷଣେଷୁ ସ୍ଵଯମୀଶତ୍ଵାତ୍ ପ୍ରଭୁଃ. ନିଶ୍ଚଯେନ
ପୌଦ୍ଗଲିକକର୍ମନିମିତ୍ତାତ୍ମପରିଣାମାନାଂ, ଵ୍ଯଵହାରେଣାତ୍ମପରିଣାମନିମିତ୍ତପୌଦ୍ଗଲିକକର୍ମଣାଂ କର୍ତୃତ୍ଵାତ୍କର୍ତା.
ନିଶ୍ଚଯେନଶୁଭାଶୁଭକର୍ମନିମିତ୍ତସୁଖଦୁଃଖପରିଣାମାନାଂ, ଵ୍ଯଵହାରେଣ ଶୁଭାଶୁଭକର୍ମସଂପାଦି–ତେଷ୍ଟାନିଷ୍ଟଵିଷଯାଣାଂ
ଭୋକ୍ତୃତ୍ଵାଦ୍ଭୋକ୍ତା. ନିଶ୍ଚଯେନ ଲୋକମାତ୍ରୋଽପି ଵିଶିଷ୍ଟାଵଗାହପରିଣାମଶକ୍ତିଯୁକ୍ତ–ତ୍ଵାନ୍ନାମକର୍ମନିର୍ଵୃତ୍ତମଣୁ ମହଚ୍ଚ
ଶରୀରମଧିତିଷ୍ଠନ୍ ଵ୍ଯଵହାରେଣ ଦେହମାତ୍ରଃ. ଵ୍ଯଵହାରେଣ କର୍ମଭିଃ ସହୈକତ୍ଵପରିଣାମାନ୍ମୂର୍ତୋଽପି ନିଶ୍ଚଯେନ
‘ଉପଯୋଗଲକ୍ଷିତ’ ହୈ; ନିଶ୍ଚଯସେ ଭାଵକର୍ମୋଂକେ ଆସ୍ରଵ, ବଂଧ, ସଂଵର, ନିର୍ଜରା ଔର ମୋକ୍ଷ କରନେମେଂ ସ୍ଵଯଂ ଈଶ
[ସମର୍ଥ] ହୋନେସେ ‘ପ୍ରଭୁ’ ହୈ, ଵ୍ଯଵହାରସେ [ଅସଦ୍ଭୂତ ଵ୍ଯଵହାରନଯସେ] ଦ୍ରଵ୍ଯକର୍ମୋଂକେ ଆସ୍ରଵ, ବଂଧ, ସଂଵର,
ନିର୍ଜରା ଔର ମୋକ୍ଷ କରନେମେଂ ସ୍ଵଯଂ ଈଶ ହୋନେସେ ‘ପ୍ରଭୁ’ ହୈ; ନିଶ୍ଚଯସେ ପୌଦ୍ଗଲିକ କର୍ମ ଜିନକା ନିମିତ୍ତ ହୈ
ଐସେ ଆତ୍ମପରିଣାମୋଂକା କର୍ତୃତ୍ଵ ହୋନେସେ ‘କର୍ତା’ ହୈ, ଵ୍ଯଵହାରସେ [ଅସଦ୍ଭୂତ ଵ୍ଯଵହାରନଯସେ] ଆତ୍ମପରିଣାମ
ଜିନକା ନିମିତ୍ତ ହୈ ଐସେ ପୌଦ୍ଗଲିକ କର୍ମୋଂକା କର୍ତୃତ୍ଵ ହୋନେସେ ‘କର୍ତା’ ହୈ; ନିଶ୍ଚଯସେ ଶୁଭାଶୁଭ କର୍ମ
ଜିନକା ନିମିତ୍ତ ହୈ ଐସେ ସୁଖଦୁଃଖପରିଣାମୋଂକା ଭୋକ୍ତୃତ୍ଵ ହୋନେସେ ‘ଭୋକ୍ତା’ ହୈ, ଵ୍ଯଵହାରସେ [ଅସଦ୍ଭୂତ
ଵ୍ଯଵହାରନଯସେ] ଶୁଭାଶୁଭ କର୍ମୋଂସେ ସଂପାଦିତ [ପ୍ରାପ୍ତ] ଇଷ୍ଟାନିଷ୍ଟ ଵିଷଯୋଂକା ଭୋକ୍ତୃତ୍ଵ ହୋନେସେ ‘ଭୋକ୍ତା’ ହୈ;
ନିଶ୍ଚଯସେ ଲୋକପ୍ରମାଣ ହୋନେ ପର ଭୀ, ଵିଶିଷ୍ଟ ଅଵଗାହପରିଣାମକୀ ଶକ୍ତିଵାଲା ହୋନେସେ ନାମକର୍ମସେ ରଚିତ
ଛୋଟେ–ବଡ଼େ ଶରୀରମେଂ ରହତା ହୁଆ ଵ୍ଯଵହାରସେ [ସଦ୍ଭୂତ ଵ୍ଯଵହାରନଯସେ] ‘ଦେହପ୍ରମାଣ’ ହୈ; ଵ୍ଯଵହାରସେ
[ଅସଦ୍ଭୂତ ଵ୍ଯଵହାରନଯସେ] କର୍ମୋଂକେ ସାଥ ଏକତ୍ଵପରିଣାମକେ କାରଣ ମୂର୍ତ ହୋନେ ପର ଭୀ, ନିଶ୍ଚଯସେ ଅରୂପୀ–
ସ୍ଵଭାଵଵାଲା ହୋନେକେ କାରଣ ‘ଅମୂର୍ତ’ ହୈ;
୨. ସଂସାରୀ ଆତ୍ମା ନିଶ୍ଚଯସେ ନିମିତ୍ତଭୂତ ପୁଦ୍ଗଲକର୍ମୋଂକୋ ଅନୁରୂପ ଐସେ ନୈମିତ୍ତିକ ଆତ୍ମ ପରିଣାମୋଂକେ ସାଥ [ଅର୍ଥାତ୍
ନୈମିତ୍ତିକ ପୁଦ୍ଗଲକର୍ମୋଂକେ ସାଥ [ଅର୍ଥାତ୍ ଦ୍ରଵ୍ଯକର୍ମୋଂକେ ସାଥ] ସଂଯୁକ୍ତ ହୋନେସେ କର୍ମସଂଯୁକ୍ତ ହୈ.