ਕਹਾਨਜੈਨਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਮਾਲਾ] ਸ਼ਡ੍ਦ੍ਰਵ੍ਯ–ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਵਰ੍ਣਨ
ਗੁਣਾ ਹਿ ਕ੍ਵਚਿਦਾਸ਼੍ਰਿਤਾਃ. ਯਤ੍ਰਾਸ਼੍ਰਿਤਾਸ੍ਤਦ੍ਰ੍ਰਵ੍ਯਮ੍. ਤਚ੍ਚੇਦਨ੍ਯਦ੍ਗੁਣੇਭ੍ਯਃ. ਪੁਨਰਪਿ ਗੁਣਾਃ ਕ੍ਵਚਿਦਾਸ਼੍ਰਿਤਾਃ. ਯਤ੍ਰਾਸ਼੍ਰਿਤਾਸ੍ਤਦ੍ਰ੍ਰਵ੍ਯਮ੍. ਤਦਪਿ ਅਨ੍ਯਚ੍ਚੇਦ੍ਗੁਣੇਭ੍ਯਃ. ਪੁਨਰਪਿ ਗੁਣਾਃ ਕ੍ਵਚਿਦਾਸ਼੍ਰਿਤਾਃ. ਯਤ੍ਰਾਸ਼੍ਰਿਤਾਃ ਤਦ੍ਰ੍ਰਵ੍ਯਮ੍. ਤਦਪ੍ਯਨ੍ਯਦੇਵ ਗੁਣੇਭ੍ਯਃ. ਏਵਂ ਦ੍ਰਵ੍ਯਸ੍ਯ ਗੁਣੇਭ੍ਯੋ ਭੇਦੇ ਭਵਤਿ ਦ੍ਰਵ੍ਯਾ ਨਂਤ੍ਯਮ੍. ਦ੍ਰਵ੍ਯਂ ਹਿ ਗੁਣਾਨਾਂ ਸਮੁਦਾਯਃ. ਗੁਣਾਸ਼੍ਚੇਦਨ੍ਯੇ ਸਮੁਦਾਯਾਤ੍, ਕੋ ਨਾਮ ਸਮੁਦਾਯਃ. ਏਵ ਗੁਣਾਨਾਂ ਦ੍ਰਵ੍ਯਾਦ੍ਭੇਦੇ ਭਵਤਿ ਦ੍ਰਵ੍ਯਾਭਾਵ ਇਤਿ.. ੪੪..
ਨੇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਨਿਸ਼੍ਚਯਜ੍ਞਾਸ੍ਤਦ੍ਵਿਪਰੀਤਂ ਹਿ ਵਾ ਤੇਸ਼ਾਮ੍.. ੪੫..
ਦ੍ਰਵ੍ਯਗੁਣਾਨਾਂ ਸ੍ਵੋਚਿਤਾਨਨ੍ਯਤ੍ਵੋਕ੍ਤਿਰਿਯਮ੍. -----------------------------------------------------------------------------
ਗੁਣ ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ ਕਿਸੀਕੇ ਆਸ਼੍ਰਯਸੇ ਹੋਤੇ ਹੈਂ; [ਵੇ] ਜਿਸਕੇ ਆਸ਼੍ਰਿਤ ਹੋਂ ਵਹ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਵਹ [–ਦ੍ਰਵ੍ਯ] ਯਦਿ ਗੁਣੋਂਸੇ ਅਨ੍ਯ [–ਭਿਨ੍ਨ] ਹੋ ਤੋ–ਫਿਰ ਭੀ, ਗੁਣ ਕਿਸੀਕੇ ਆਸ਼੍ਰਿਤ ਹੋਂਗੇ; [ਵੇ] ਜਿਸਕੇ ਆਸ਼੍ਰਿਤ ਹੋਂ ਵਹ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਵਹ ਯਦਿ ਗੁਣੋਂਸੇ ਅਨ੍ਯ ਹੋ ਤੋ– ਫਿਰ ਭੀ ਗੁਣ ਕਿਸੀਕੇ ਆਸ਼੍ਰਿਤ ਹੋਂਗੇ; [ਵੇ] ਜਿਸਕੇ ਆਸ਼੍ਰਿਤ ਹੋਂ ਵਹ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਵਹ ਭੀ ਗੁਣੋਸੇ ਅਨ੍ਯ ਹੀ ਹੋ.–– ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ, ਯਦਿ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ ਗੁਣੋਂਸੇ ਭਿਨ੍ਨਤ੍ਵ ਹੋ ਤੋ, ਦ੍ਰਵ੍ਯਕੀ ਅਨਨ੍ਤਤਾ ਹੋ.
ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਗੁਣੋਂਕਾ ਸਮੁਦਾਯ. ਗੁਣ ਯਦਿ ਸਮੁਦਾਯਸੇ ਅਨ੍ਯ ਹੋ ਤੋ ਸਮੁਦਾਯ ਕੈਸਾ? [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਯਦਿ ਗੁਣੋਂਕੋ ਸਮੁਦਾਯਸੇ ਭਿਨ੍ਨ ਮਾਨਾ ਜਾਯੇ ਤੋ ਸਮੁਦਾਯ ਕਹਾਁਸੇ ਘਟਿਤ ਹੋਗਾ? ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਹੀ ਕਹਾਁਸੇ ਘਟਿਤ ਹੋਗਾ?] ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ, ਯਦਿ ਗੁਣੋਂਕਾ ਦ੍ਰਵ੍ਯਸੇ ਭਿਨ੍ਨਤ੍ਵ ਹੋ ਤੋ, ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ ਅਭਾਵ ਹੋ.. ੪੪..
ਅਨਨ੍ਯਪਨਾ ਹੈ; [ਨਿਸ਼੍ਚਯਜ੍ਞਾਃ ਹਿ] ਨਿਸ਼੍ਚਯਕੇ ਜ੍ਞਾਤਾ [ਤੇਸ਼ਾਮ੍] ਉਨ੍ਹੇਂ [ਵਿਭਕ੍ਤਮ੍ ਅਨ੍ਯਤ੍ਵਮ੍] ਵਿਭਕ੍ਤਪਨੇਰੂਪ ਅਨ੍ਯਪਨਾ [ਵਾ] ਯਾ [ਤਦ੍ਵਿਪਰੀਤਂ] [ਵਿਭਕ੍ਤਪਨੇਰੂਪ] ਅਨਨ੍ਯਪਨਾ [ਨ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ] ਨਹੀਂ ਮਾਨਤੇ. --------------------------------------------------------------------------
ਪਣ ਤ੍ਯਾਂ ਵਿਭਕ੍ਤ ਅਨਨ੍ਯਤਾ ਵਾ ਅਨ੍ਯਤਾ ਨਹਿ ਮਾਨ੍ਯ ਛੇ. ੪੫.