ਕਹਾਨਜੈਨਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਮਾਲਾ] ਸ਼ਡ੍ਦ੍ਰਵ੍ਯ–ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਵਰ੍ਣਨ
ਵਵਦੇਸਾ ਸਂਠਾਣਾ ਸਂਖਾ ਵਿਸਯਾ ਯ ਹੋਂਤਿ ਤੇ ਬਹੁਗਾ. ਤੇ ਤੇਸਿਮਣਣ੍ਣਤ੍ਤੇ ਅਣ੍ਣਤ੍ਤੇ ਚਾਵਿ ਵਿਜ੍ਜਂਤੇ.. ੪੬..
ਤੇ ਤੇਸ਼ਾਮਨਨ੍ਯਤ੍ਵੇ ਅਨ੍ਯਤ੍ਵੇ ਚਾਪਿ ਵਿਦ੍ਯਂਤੇ.. ੪੬..
ਵ੍ਯਪਦੇਸ਼ਾਦੀਨਾਮੇਕਾਂਤੇਨ ਦ੍ਰਵ੍ਯਗੁਣਾਨ੍ਯਤ੍ਵਨਿਬਂਧਨਤ੍ਵਮਤ੍ਰ ਪ੍ਰਤ੍ਯਾਖ੍ਯਾਤਮ੍. ਯਥਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤਸ੍ਯ ਗੌਰਿਤ੍ਯਨ੍ਯਤ੍ਵੇ ਸ਼ਸ਼੍ਠੀਵ੍ਯਪਦੇਸ਼ਃ, ਤਥਾ ਵ੍ਰੁਕ੍ਸ਼ਸ੍ਯ ਸ਼ਾਖਾ ਦ੍ਰਵ੍ਯਸ੍ਯ ਗੁਣਾ ਇਤ੍ਯਨਨ੍ਯਤ੍ਵੇਪਿ. ਯਥਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤਃ ਫਲਮਙ੍ਕੁਸ਼ੇਨ ਧਨਦਤ੍ਤਾਯ ਵ੍ਰੁਕ੍ਸ਼ਾਦ੍ਵਾਟਿਕਾਯਾਮਵਚਿਨੋਤੀਤ੍ਯਨ੍ਯਤ੍ਵੇ ਕਾਰਕਵ੍ਯਪਦੇਸ਼ਃ, ਤਥਾ ਮ੍ਰੁਤ੍ਤਿਕਾ ਘਟਭਾਵਂ ਸ੍ਵਯਂ ਸ੍ਵੇਨ ਸ੍ਵਸ੍ਮੈ ਸ੍ਵਸ੍ਮਾਤ੍ ਸ੍ਵਸ੍ਮਿਨ੍ ਕਰੋਤੀਤ੍ਯਾਤ੍ਮਾਤ੍ਮਾਨਮਾਤ੍ਮਨਾਤ੍ਮਨੇ ਆਤ੍ਮਨ ਆਤ੍ਮਨਿ -----------------------------------------------------------------------------
[ਵਿਸ਼ਯਾਃ] ਵਿਸ਼ਯ [ਤੇ ਬਹੁਕਾਃ ਭਵਨ੍ਤਿ] ਅਨੇਕ ਹੋਤੇ ਹੈਂ. [ਤੇ] ਵੇ [ਵ੍ਯਪਦੇਸ਼ ਆਦਿ], [ਤੇਸ਼ਾਮ੍] ਦ੍ਰਵ੍ਯ– ਗੁਣੋਂਕੇ [ਅਨ੍ਯਤ੍ਵੇ] ਅਨ੍ਯਪਨੇਮੇਂ [ਅਨਨ੍ਯਤ੍ਵੇ ਚ ਅਪਿ] ਤਥਾ ਅਨਨ੍ਯਪਨੇਮੇਂ ਭੀ [ਵਿਦ੍ਯਂਤੇ] ਹੋ ਸਕਤੇ ਹੈਂ.
ਟੀਕਾਃ– ਯਹਾਁ ਵ੍ਯਪਦੇਸ਼ ਆਦਿ ਏਕਾਨ੍ਤਸੇ ਦ੍ਰਵ੍ਯ–ਗੁਣੋਂਕੇ ਅਨ੍ਯਪਨੇਕਾ ਕਾਰਣ ਹੋਨੇਕਾ ਖਣ੍ਡਨ ਕਿਯਾ
ਹੈ.
ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ‘ਦੇਵਦਤ੍ਤਕੀ ਗਾਯ’ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਅਨ੍ਯਪਨੇਮੇਂ ਸ਼ਸ਼੍ਠੀਵ੍ਯਪਦੇਸ਼ [–ਛਠਵੀਂ ਵਿਭਕ੍ਤਿਕਾ ਕਥਨ] ਹੋਤਾ ਹੈੇ, ਉਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ‘ਵ੍ਰੁਕ੍ਸ਼ਕੀ ਸ਼ਾਖਾ,’ ‘ਦ੍ਰਵ੍ਯਕੇ ਗੁਣ’ ਐਸੇ ਅਨਨ੍ਯਪਨੇਮੇਂ ਭੀ [ਸ਼ਸ਼੍ਠੀਵ੍ਯਪਦੇਸ਼] ਹੋਤਾ ਹੈੇ. ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ‘ਦੇਵਦਤ੍ਤ ਫਲਕੋ ਅਂਕੁਸ਼ ਦ੍ਵਾਰਾ ਧਨਦਤ੍ਤਕੇ ਲਿਯੇੇ ਵ੍ਰੁਕ੍ਸ਼ ਪਰਸੇ ਬਗੀਚੇਮੇਂ ਤੋੜਤਾ ਹੈ’ ਐਸੇ ਅਨ੍ਯਪਨੇਮੇਂ ਕਾਰਕਵ੍ਯਪਦੇਸ਼ ਹੋਤਾ ਹੈੇ, ਉਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ‘ਮਿਟ੍ਟੀ ਸ੍ਵਯਂ ਘਟਭਾਵਕੋ [–ਘੜਾਰੂਪ ਪਰਿਣਾਮਕੋ] ਅਪਨੇ ਦ੍ਵਾਰਾ ਅਪਨੇ ਲਿਯੇ ਅਪਨੇਮੇਂਸੇ ਅਪਨੇਮੇਂ ਕਰਤੀ ਹੈ’, ‘ਆਤ੍ਮਾ ਆਤ੍ਮਕੋ ਆਤ੍ਮਾ ਦ੍ਵਾਰਾ ਆਤ੍ਮਾਕੇ ਲਿਯੇ ਆਤ੍ਮਾਮੇਂਸੇ ਆਤ੍ਮਾਮੇਂ ਜਾਨਤਾ ਹੈ’ ਐਸੇ ਅਨਨ੍ਯਪਨੇਮੇਂ ਭੀ [ਕਾਰਕਵ੍ਯਪਦੇਸ਼] ਹੋਤਾ ਹੈੇ. ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ‘ਊਁਚੇ ਦੇਵਦਤ੍ਤਕੀ ਊਁਚੀ ਗਾਯ’ ਐਸਾ ਅਨ੍ਯਪਨੇਮੇਂ ਸਂਸ੍ਥਾਨ ਹੋਤਾ ਹੈੇ, ਉਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ‘ਵਿਸ਼ਾਲ ਵ੍ਰੁਕ੍ਸ਼ਕਾ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼ਾਖਾਸਮੁਦਾਯ’, ਮੂਰ੍ਤ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕੇ ਮੂਰ੍ਤ ਗੁਣ’ ਐਸੇ ਅਨਨ੍ਯਪਨੇਮੇਂ ਭੀ [ਸਂਸ੍ਥਾਨ] ਹੋਤਾ ਹੈੇ. ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ‘ਏਕ ਦੇਵਦਤ੍ਤਕੀ ਦਸ -------------------------------------------------------------------------- ਵ੍ਯਪਦੇਸ਼ = ਕਥਨ; ਅਭਿਧਾਨ. [ਇਸ ਗਾਥਾਮੇਂ ਐਸਾ ਸਮਝਾਯਾ ਹੈ ਕਿ–ਜਹਾਁ ਭੇਦ ਹੋ ਵਹੀਂ ਵ੍ਯਪਦੇਸ਼ ਆਦਿ ਘਟਿਤ ਹੋਂ ਐਸਾ ਕੁਛ ਨਹੀਂ ਹੈ; ਜਹਾਁ ਅਭੇਦ ਹੋ ਵਹਾਁ ਭੀ ਵੇ ਘਟਿਤ ਹੋਤੇ ਹੈਂ. ਇਸਲਿਯੇ ਦ੍ਰਵ੍ਯ–ਗੁਣੋਂਮੇਂ ਜੋ ਵ੍ਯਪਦੇਸ਼ ਆਦਿ ਹੋਤੇ ਹੈਂ ਵੇ ਕਹੀਂ ਏਕਾਨ੍ਤਸੇ ਦ੍ਰਵ੍ਯ–ਗੁਣੋਂਕੇ ਭੇਦਕੋ ਸਿਦ੍ਧ ਨਹੀਂ ਕਰਤੇ.]
ਵ੍ਯਪਦੇਸ਼ ਨੇ ਸਂਸ੍ਥਾਨ, ਸਂਖ੍ਯਾ, ਵਿਸ਼ਯ ਬਹੁ ਯੇ ਹੋਯ ਛੇ;
ਤੇ ਤੇਮਨਾ ਅਨ੍ਯਤ੍ਵ ਤੇਮ ਅਨਨ੍ਯਤਾਮਾਂ ਪਣ ਘਟੇ. ੪੬.