੧੬੬
] ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਸਂਗ੍ਰਹ
[ਭਗਵਾਨਸ਼੍ਰੀਕੁਨ੍ਦਕੁਨ੍ਦ
ਜੀਵਾਜੀਵਾ ਭਾਵਾ ਪੁਣ੍ਣਂ ਪਾਵਂ ਚ ਆਸਵਂ ਤੇਸਿਂ.
ਸਂਵਰਣਂ ਣਿਜ੍ਜਰਣਂ ਬਂਧੋ ਮੋਕ੍ਖੋ ਯ ਤੇ ਅਟ੍ਠਾ.. ੧੦੮..
ਜੀਵਾਜੀਵੌ ਭਾਵੋ ਪੁਣ੍ਯਂ ਪਾਪਂ ਚਾਸ੍ਰਵਸ੍ਤਯੋਃ.
ਸਂਵਰਨਿਰ੍ਜਰਬਂਧਾ ਮੋਕ੍ਸ਼ਸ਼੍ਚ ਤੇ ਅਰ੍ਥਾਃ.. ੧੦੮..
ਪਦਾਰ੍ਥਾਨਾਂ ਨਾਮਸ੍ਵਰੂਪਾਭਿਧਾਨਮੇਤਤ੍.
ਜੀਵਃ, ਅਜੀਵਃ, ਪੁਣ੍ਯਂ, ਪਾਪਂ, ਆਸ੍ਰਵਃ, ਸਂਵਰਃ, ਨਿਰ੍ਜਰਾ, ਬਂਧਃ, ਮੋਕ੍ਸ਼ ਇਤਿ ਨਵਪਦਾਰ੍ਥਾਨਾਂ ਨਾਮਾਨਿ.
ਤਤ੍ਰ ਚੈਤਨ੍ਯਲਕ੍ਸ਼ਣੋ ਜੀਵਾਸ੍ਤਿਕ ਏਵੇਹ ਜੀਵਃ. ਚੈਤਨ੍ਯਾਭਾਵਲਕ੍ਸ਼ਣੋਜੀਵਃ. ਸ ਪਞ੍ਚਧਾ ਪੂਰ੍ਵੋਕ੍ਤ ਏਵ–
ਪੁਦ੍ਗਲਾਸ੍ਤਿਕਃ, ਧਰ੍ਮਾਸ੍ਤਿਕਃ, ਅਧਰ੍ਮਾਸ੍ਤਿਕਃ, ਆਕਾਸ਼ਾਸ੍ਤਿਕਃ, ਕਾਲਦ੍ਰਵ੍ਯਞ੍ਚੇਤਿ. ਇਮੌ ਹਿ ਜੀਵਾਜੀਵੌ
ਪ੍ਰੁਥਗ੍ਭੂਤਾਸ੍ਤਿਤ੍ਵਨਿਰ੍ਵ੍ਰੁਤ੍ਤਤ੍ਵੇਨ
-----------------------------------------------------------------------------
ਗਾਥਾ ੧੦੮
ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥਃ– [ਜੀਵਾਜੀਵੌ ਭਾਵੌ] ਜੀਵ ਔਰ ਅਜੀਵ–ਦੋ ਭਾਵ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਮੂਲ ਪਦਾਰ੍ਥ] ਤਥਾ
[ਤਯੋਃ] ਉਨ ਦੋ ਕੇ [ਪੁਣ੍ਯਂ] ਪੁਣ੍ਯ, [ਪਾਪਂ ਚ] ਪਾਪ, [ਆਸ੍ਰਵਃ] ਆਸ੍ਰਵ, [ਸਂਵਰਨਿਰ੍ਜਰਬਂਧਃ] ਸਂਵਰ,
ਨਿਰ੍ਜਰਾ, ਬਨ੍ਧ [ਚ] ਔਰ [ਮੋਕ੍ਸ਼ਃ] ਮੋਕ੍ਸ਼–[ਤੇ ਅਰ੍ਥਾਃ ] ਵਹ [ਨਵ] ਪਦਾਰ੍ਥ ਹੈਂ.
ਟੀਕਾਃ– ਯਹ, ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੇ ਨਾਮ ਔਰ ਸ੍ਵਰੂਪਕਾ ਕਥਨ ਹੈ.
ਜੀਵ, ਅਜੀਵ, ਪੁਣ੍ਯ, ਪਾਪ, ਆਸ੍ਰਵ, ਸਂਵਰ, ਨਿਰ੍ਜਰਾ, ਬਂਧ, ਮੋਕ੍ਸ਼–ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਨਵ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੇ ਨਾਮ
ਹੈਂ.
ਉਨਮੇਂ, ਚੈਤਨ੍ਯ ਜਿਸਕਾ ਲਕ੍ਸ਼ਣ ਹੈ ਐਸਾ ਜੀਵਾਸ੍ਤਿਕ ਹੀ [–ਜੀਵਾਸ੍ਤਿਕਾਯ ਹੀ] ਯਹਾਁ ਜੀਵ ਹੈ.
ਚੈਤਨ੍ਯਕਾ ਅਭਾਵ ਜਿਸਕਾ ਲਕ੍ਸ਼ਣ ਹੈ ਵਹ ਅਜੀਵ ਹੈ; ਵਹ [ਅਜੀਵ] ਪਾਁਚ ਪ੍ਰਕਾਰਸੇ ਪਹਲੇ ਕਹਾ ਹੀ ਹੈ–
ਪੁਦ੍ਗਲਾਸ੍ਤਿਕ, ਧਰ੍ਮਾਸ੍ਤਿਕ, ਅਧਰ੍ਮਾਸ੍ਤਿਕ, ਆਕਾਸ਼ਾਸ੍ਤਿਕ ਔਰ ਕਾਲਦ੍ਰਵ੍ਯ. ਯਹ ਜੀਵ ਔਰ ਅਜੀਵ
[ਦੋਨੋਂ] ਪ੍ਰੁਥਕ੍ ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵ ਦ੍ਵਾਰਾ ਨਿਸ਼੍ਪਨ੍ਨ ਹੋਨੇਸੇ ਭਿਨ੍ਨ ਜਿਨਕੇ ਸ੍ਵਭਾਵ ਹੈਂ ਐਸੇ [ਦੋ] ਮੂਲ ਪਦਾਰ੍ਥ ਹੈਂ .
--------------------------------------------------------------------------
ਵੇ ਭਾਵ–ਜੀਵ ਅਜੀਵ, ਤਦ੍ਗਤ ਪੁਣ੍ਯ ਤੇਮ ਜ ਪਾਪ ਨੇ
ਆਸਰਵ, ਸਂਵਰ, ਨਿਰ੍ਜਰਾ, ਵਲ਼ੀ ਬਂਧ, ਮੋਕ੍ਸ਼–ਪਦਾਰ੍ਥ ਛੇ. ੧੦੮.