ਕਹਾਨਜੈਨਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਮਾਲਾ] ਨਵਪਦਾਰ੍ਥਪੂਰ੍ਵਕ–ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਪ੍ਰਪਂਚਵਰ੍ਣਨ
[
੨੨੧
ਜੋ ਸਂਵਰੇਣ ਜੁਤ੍ਤੋ ਣਿਜ੍ਜਰਮਾਣੋਧ ਸਵ੍ਵਕਮ੍ਮਾਣਿ.
ਵਵਗਦਵੇਦਾਉਸ੍ਸੋ ਮੁਯਦਿ ਭਵਂ ਤੇਣ ਸੋ ਮੋਕ੍ਖੋ.. ੧੫੩..
ਯਃ ਸਂਵਰੇਣ ਯੁਕ੍ਤੋ ਨਿਰ੍ਜਰਨ੍ਨਥ ਸਰ੍ਵਕਰ੍ਮਾਣਿ.
ਵ੍ਯਪਗਤਵੇਦ੍ਯਾਯੁਸ਼੍ਕੋ ਮੁਞ੍ਚਤਿ ਭਵਂ ਤੇਨ ਸ ਮੋਕ੍ਸ਼ਃ.. ੧੫੩..
ਦ੍ਰਵ੍ਯਮੋਕ੍ਸ਼ਸ੍ਵਰੂਪਾਖ੍ਯਾਨਮੇਤਤ੍.
ਅਥ ਖਲੁ ਭਗਵਤਃ ਕੇਵਲਿਨੋ ਭਾਵਮੋਕ੍ਸ਼ੇ ਸਤਿ ਪ੍ਰਸਿਦ੍ਧਪਰਮਸਂਵਰਸ੍ਯੋਤ੍ਤਰਕਰ੍ਮਸਨ੍ਤਤੌ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾਯਾਂ
ਪਰਮਨਿਰ੍ਜਰਾਕਾਰਣਧ੍ਯਾਨਪ੍ਰਸਿਦ੍ਧੌ ਸਤ੍ਯਾਂ ਪੂਰ੍ਵਕਰ੍ਮਸਂਤਤੌ ਕਦਾਚਿਤ੍ਸ੍ਵਭਾਵੇਨੈਵ ਕਦਾ–ਚਿਤ੍ਸਮੁਦ੍ਧਾਤ
ਵਿਧਾਨੇਨਾਯੁਃਕਰ੍ਮਸਮਭੂਤਸ੍ਥਿਤ੍ਯਾਮਾਯੁਃਕਰ੍ਮਾਨੁਸਾਰੇਣੈਵ ਨਿਰ੍ਜੀਰ੍ਯਮਾਣਾਯਾਮ ਪੁਨਰ੍ਭਵਾਯ ਤਦ੍ਭਵਤ੍ਯਾਗਸਮਯੇ
ਵੇਦਨੀਯਾਯੁਰ੍ਨਾਮਗੋਤ੍ਰਰੂਪਾਣਾਂ ਜੀਵੇਨ ਸਹਾਤ੍ਯਨ੍ਤਵਿਸ਼੍ਲੇਸ਼ਃ ਕਰ੍ਮਪੁਦ੍ਗਲਾਨਾਂ ਦ੍ਰਵ੍ਯਮੋਕ੍ਸ਼ਃ.. ੧੫੩..
–ਇਤਿ ਮੋਕ੍ਸ਼ਪਦਾਰ੍ਥਵ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨਂ ਸਮਾਪ੍ਤਮ੍.
-----------------------------------------------------------------------------
ਗਾਥਾ ੧੫੩
ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥਃ– [ਯਃ ਸਂਵਰੇਣ ਯੁਕ੍ਤਃ] ਜੋ ਸਂਵਰਸੇਯੁਕ੍ਤ ਹੈੇ ਐਸਾ [ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ] ਜੀਵ [ਨਿਰ੍ਜਰਨ੍
ਅਥ ਸਰ੍ਵਕਰ੍ਮਾਣਿ] ਸਰ੍ਵ ਕਰ੍ਮੋਂਕੀ ਨਿਰ੍ਜਰਾ ਕਰਤਾ ਹੁਆ [ਵ੍ਯਪਗਤਵੇਦ੍ਯਾਯੁਸ਼੍ਕਃ] ਵੇਦਨੀਯ ਔਰ ਆਯੁ ਰਹਿਤ
ਹੋਕਰ [ਭਵਂ ਮਞ੍ਚਤਿ] ਭਵਕੋ ਛੋੜਤਾ ਹੈ; [ਤੇਨ] ਇਸਲਿਯੇ [ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸਰ੍ਵ ਕਰ੍ਮਪੁਦ੍ਗਲੋਂਕਾ ਵਿਯੋਗ
ਹੋਨੇਕੇ ਕਾਰਣ] [ਸਃ ਮੋਕ੍ਸ਼ਃ] ਵਹ ਮੋਕ੍ਸ਼ ਹੈ.
ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ ਭਗਵਾਨ ਕੇਵਲੀਕੋ, ਭਾਵਮੋਕ੍ਸ਼ ਹੋਨੇ ਪਰ, ਪਰਮ ਸਂਵਰ ਸਿਦ੍ਧ ਹੋਨੇਕੇ ਕਾਰਣ ਉਤ੍ਤਰ
ਕਰ੍ਮਸਂਤਤਿ ਨਿਰੋਧਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਕਰ ਔਰ ਪਰਮ ਨਿਰ੍ਜਰਾਕੇ ਕਾਰਣਭੂਤ ਧ੍ਯਾਨ ਸਿਦ੍ਧ ਹੋਨੇਕੇ ਕਾਰਣ
ਕਰ੍ਮਸਂਤਤਿ– ਕਿ ਜਿਸਕੀ ਸ੍ਥਿਤਿ ਕਦਾਚਿਤ੍ ਸ੍ਵਭਾਵਸੇ ਹੀ ਆਯੁਕਰ੍ਮਕੇ ਜਿਤਨੀ ਹੋਤੀ ਹੈ ਔਰ ਕਦਾਚਿਤ੍
ਵਹ– ਆਯੁਕਰ੍ਮਕੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਨਿਰ੍ਜਰਿਤ ਹੋਤੀ
ਹੁਈ,ੇ
ਦਨੀਯ–ਆਯੁ–ਨਾਮ–ਗੋਤ੍ਰਰੂਪ ਕਰ੍ਮਪੁਦ੍ਗਲੋਂਕਾ ਜੀਵਕੇ ਸਾਥ ਅਤ੍ਯਨ੍ਤ ਵਿਸ਼੍ਲੇਸ਼ [ਵਿਯੋਗ] ਵਹ ਦ੍ਰਵ੍ਯਮੋਕ੍ਸ਼ ਹੈ.. ੧੫੩..
੧. ਉਤ੍ਤਰ ਕਰ੍ਮਸਂਤਤਿ=ਬਾਦਕਾ ਕਰ੍ਮਪ੍ਰਵਾਹ; ਭਾਵੀ ਕਰ੍ਮਪਰਮ੍ਪਰਾ.
ਟੀਕਾਃ– ਯਹ, ਦ੍ਰਵ੍ਯਮੋਕ੍ਸ਼ਕੇ ਸ੍ਵਰੂਪਕਾ ਕਥਨ ਹੈ.
੧
੨ਪੂਰ੍ਵ
੩ਸਮੁਦ੍ਘਾਤਵਿਧਾਨਸੇ ਆਯੁਕਰ੍ਮਕੇ ਜਿਤਨੀ ਹੋਤੀ ਹੈ
੪ਅਪੁਨਰ੍ਭਵਕੇ ਲਿਯੇ ਵਹ ਭਵ ਛੂਟਨੇਕੇ ਸਮਯ ਹੋਨੇਵਾਲਾ ਜੋ ਵ
ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਮੋਕ੍ਸ਼ਪਦਾਰ੍ਥਕਾ ਵ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨ ਸਮਾਪ੍ਤ ਹੁਆ.
-------------------------------------------------------------------------
੨. ਪੂਰ੍ਵ=ਪਹਲੇਕੀ.
੩. ਕੇਵਲੀਭਗਵਾਨਕੋ ਵੇਦਨੀਯ, ਨਾਮ ਔਰ ਗੋਤ੍ਰਕਰ੍ਮਕੀ ਸ੍ਥਿਤਿ ਕਭੀ ਸ੍ਵਭਾਵਸੇ ਹੀ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਕੇਵਲੀਸਮੁਦ੍ਘਾਤਰੂਪ
ਨਿਮਿਤ੍ਤ ਹੁਏ ਬਿਨਾ ਹੀ] ਆਯੁਕਰ੍ਮਕੇ ਜਿਤਨੀ ਹੋਤੀ ਹੈ ਔਰ ਕਭੀ ਵਹ ਤੀਨ ਕਰ੍ਮੋਂਕੀ ਸ੍ਥਿਤਿ ਆਯੁਕਰ੍ਮਸੇ ਅਧਿਕ ਹੋਨੇ
ਪਰ ਭੀ ਵਹ ਸ੍ਥਿਤਿ ਘਟਕਰ ਆਯੁਕਰ੍ਮ ਜਿਤਨੀ ਹੋਨੇਮੇਂ ਕੇਵਲੀਸਮੁਦ੍ਘਾਤ ਨਿਮਿਤ੍ਤ ਬਨਤਾ ਹੈ.
੪. ਅਪੁਨਰ੍ਭਵ=ਫਿਰਸੇ ਭਵ ਨਹੀਂ ਹੋਨਾ. [ਕੇਵਲੀਭਗਵਾਨਕੋ ਫਿਰਸੇ ਭਵ ਹੁਏ ਬਿਨਾ ਹੀ ਉਸ ਭਵਕਾ ਤ੍ਯਾਗ ਹੋਤਾ ਹੈ;
ਇਸਲਿਯੇ ਉਨਕੇ ਆਤ੍ਮਾਸੇ ਕਰ੍ਮਪੁਦ੍ਗਲੋਂਕਾ ਸਦਾਕੇ ਲਿਏ ਸਰ੍ਵਥਾ ਵਿਯੋਗ ਹੋਤਾ ਹੈ.]
ਸਂਵਰਸਹਿਤ ਤੇ ਜੀਵ ਪੂਰ੍ਣ ਸਮਸ੍ਤ ਕਰ੍ਮੋ ਨਿਰ੍ਜਰੇ
ਨੇ ਆਯੁਵੇਦ੍ਯਵਿਹੀਨ ਥਈ ਭਵਨੇ ਤਜੇ; ਤੇ ਮੋਕ੍ਸ਼ ਛੇ. ੧੫੩.