ਕਹਾਨਜੈਨਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਮਾਲਾ] ਨਵਪਦਾਰ੍ਥਪੂਰ੍ਵਕ–ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਪ੍ਰਪਂਚਵਰ੍ਣਨ
ਸਮ੍ਯਗ੍ਦਰ੍ਸ਼ਨਜ੍ਞਾਨਚਾਰਿਤ੍ਰਾਣਿ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਃ. ਤਤ੍ਰ ਧਰ੍ਮਾਦੀਨਾਂ ਦ੍ਰਵ੍ਯਪਦਾਰ੍ਥਵਿਕਲ੍ਪਵਤਾਂ ਤਤ੍ਤ੍ਵਾਰ੍ਥ– ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨਭਾਵਸ੍ਵਭਾਵਂ ਭਾਵਨ੍ਤਰਂ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨਾਖ੍ਯਂ ਸਮ੍ਯਕ੍ਤ੍ਵਂ, ਤਤ੍ਤ੍ਵਾਰ੍ਥਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨਨਿਰ੍ਵ੍ਰੁਤੌ ਸਤ੍ਯਾਮਙ੍ਗਪੂਰ੍ਵਗਤਾਰ੍ਥਪਰਿ– ਚ੍ਛਿਤ੍ਤਿਰ੍ਜ੍ਞਾਨਮ੍, ਆਚਾਰਾਦਿਸੂਤ੍ਰਪ੍ਰਪਞ੍ਚਿਤਵਿਚਿਤ੍ਰਯਤਿਵ੍ਰੁਤ੍ਤਸਮਸ੍ਤਸਮੁਦਯਰੂਪੇ ਤਪਸਿ ਚੇਸ਼੍ਟਾ ਚਰ੍ਯਾ–ਇਤ੍ਯੇਸ਼ਃ ਸ੍ਵਪਰਪ੍ਰਤ੍ਯਯਪਰ੍ਯਾਯਾਸ਼੍ਰਿਤਂ ਭਿਨ੍ਨਸਾਧ੍ਯਸਾਧਨਭਾਵਂ ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯਮਾਸ਼੍ਰਿਤ੍ਯਾਨੁਗਮ੍ਯਮਾਨੋ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਃ ਕਾਰ੍ਤ– ਸ੍ਵਰਪਾਸ਼ਾਣਾਰ੍ਪਿਤਦੀਪ੍ਤਜਾਤਵੇਦੋਵਤ੍ਸਮਾਹਿਤਾਨ੍ਤਰਙ੍ਗਸ੍ਯ ਪ੍ਰਤਿਪਦਮੁਪਰਿਤਨਸ਼ੁਦ੍ਧਭੂਮਿਕਾਸੁ ਪਰਮਰਮ੍ਯਾਸੁ ਵਿਸ਼੍ਰਾਨ੍ਤਿਮਭਿਨ੍ਨਾਂ ਨਿਸ਼੍ਪਾਦਯਨ੍, ਜਾਤ੍ਯਕਾਰ੍ਤਸ੍ਵਰਸ੍ਯੇਵ ਸ਼ੁਦ੍ਧਜੀਵਸ੍ਯ ਕਥਂਚਿਦ੍ਭਿਨ੍ਨਸਾਧ੍ਯਸਾਧਨਭਾਵਾਭਾਵਾ– ਤ੍ਸ੍ਵਯਂ ਸ਼ੁਦ੍ਧਸ੍ਵਭਾਵੇਨ ਵਿਪਰਿਣਮਮਾਨਸ੍ਯਾਪਿ, ਨਿਸ਼੍ਚਯਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਸ੍ਯ ਸਾਧਨਭਾਵਮਾਪਦ੍ਯਤ ਇਤਿ.. ੧੬੦.. -----------------------------------------------------------------------------
ਸਮ੍ਯਗ੍ਦਰ੍ਸ਼ਨ–ਜ੍ਞਾਨ–ਚਾਰਿਤ੍ਰ ਸੋ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗ ਹੈ. ਵਹਾਁ [ਛਹ] ਦ੍ਰਵ੍ਯਰੂਪ ਔਰ [ਨਵ] ਪਦਾਰ੍ਥਰੂਪ ਜਿਨਕੇ ਭੇਦ ਹੈਂ ਐਸੇ ਧਰ੍ਮਾਦਿਕੇ ਤਤ੍ਤ੍ਵਾਰ੍ਥਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨਰੂਪ ਭਾਵ [–ਧਰ੍ਮਾਸ੍ਤਿਕਾਯਾਦਿਕੀ ਤਤ੍ਤ੍ਵਾਰ੍ਥਪ੍ਰਤੀਤਿਰੂਪ ਭਾਵ] ਜਿਸਕਾ ਸ੍ਵਭਾਵ ਹੈ ਐਸਾ, ‘ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ’ ਨਾਮਕਾ ਭਾਵਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸੋ ਸਮ੍ਯਕ੍ਤ੍ਵ; ਤਤ੍ਤ੍ਵਾਰ੍ਥਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨਕੇ ਸਦ੍ਭਾਵਮੇਂ ਅਂਗਪੂਰ੍ਵਗਤ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਂਕਾ ਅਵਬੋਧਨ [–ਜਾਨਨਾ] ਸੋ ਜ੍ਞਾਨ; ਆਚਾਰਾਦਿ ਸੂਤ੍ਰੋਂ ਦ੍ਵਾਰਾ ਕਹੇ ਗਏ ਅਨੇਕਵਿਧ ਮੁਨਿ–ਆਚਾਰੋਂਕੇ ਸਮਸ੍ਤ ਸਮੁਦਾਯਰੂਪ ਤਪਮੇਂ ਚੇਸ਼੍ਟਾ [–ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਨ] ਸੋ ਚਾਰਿਤ੍ਰ; – ਐਸਾ ਯਹ, ਸ੍ਵਪਰਹੇਤੁਕ ਪਰ੍ਯਾਯਕੇ ਆਸ਼੍ਰਿਤ, ਭਿਨ੍ਨਸਾਧ੍ਯਸਾਧਨਭਾਵਵਾਲੇ ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯਕੇ ਆਸ਼੍ਰਯਸੇ [–ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ] ਅਨੁਸਰਣ ਕਿਯਾ ਜਾਨੇਵਾਲਾ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗ, ਸੁਵਰ੍ਣਪਾਸ਼ਾਣਕੋ ਲਗਾਈ ਜਾਨੇਵਾਲੀ ਪ੍ਰਦੀਪ੍ਤ ਅਗ੍ਨਿਕੀ ਭਾਁਤਿ ਸਮਾਹਿਤ ਅਂਤਰਂਗਵਾਲੇ ਜੀਵਕੋ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍] ਜਿਸਕਾ ਅਂਤਰਂਗ ਏਕਾਗ੍ਰ–ਸਮਾਧਿਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੈ ਐਸੇ ਜੀਵਕੋ] ਪਦ–ਪਦ ਪਰ ਪਰਮ ਰਮ੍ਯ ਐਸੀ ਉਪਰਕੀ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਭੂਮਿਕਾਓਂਮੇਂ ਅਭਿਨ੍ਨ ਵਿਸ਼੍ਰਾਂਤਿ [–ਅਭੇਦਰੂਪ ਸ੍ਥਿਰਤਾ] ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਕਰਤਾ ਹੁਆ – ਯਦ੍ਯਪਿ ਉਤ੍ਤਮ ਸੁਵਰ੍ਣਕੀ ਭਾਁਤਿ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਜੀਵ ਕਥਂਚਿਤ੍ ਭਿਨ੍ਨਸਾਧ੍ਯਸਾਧਨਭਾਵਕੇ ਅਭਾਵਕੇ ਕਾਰਣ ਸ੍ਵਯਂ [ਅਪਨੇ ਆਪ] ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਸ੍ਵਭਾਵਸੇ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਤਾ ਹੈ ਤਥਾਪਿ–ਨਿਸ਼੍ਚਯਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਕੇ ਸਾਧਨਪਨੇਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੈ.
ਅਂਗਪੂਰ੍ਵਗਤ ਜ੍ਞਾਨ ਔਰ ਮੁਨਿ–ਆਚਾਰਮੇਂ ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਨਰੂਪ ਵ੍ਯਵਹਾਰਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗ ਵਿਸ਼ੇਸ਼–ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸ਼ੁਦ੍ਧਿਕਾ ੧ ------------------------------------------------------------------------- ੧. ਸਮਾਹਿਤ=ਏਕਾਗ੍ਰ; ਏਕਤਾਕੋੇ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ; ਅਭੇਦਤਾਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ; ਛਿਨ੍ਨਭਿਨ੍ਨਤਾ ਰਹਿਤ; ਸਮਾਧਿਪ੍ਰਾਪ੍ਤ; ਸ਼ੁਦ੍ਧ; ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ. ੨. ਇਸ ਗਾਥਾਕੀ ਸ਼੍ਰੀ ਜਯਸੇਨਾਚਾਰ੍ਯਦੇਵਕ੍ਰੁਤ ਟੀਕਾਮੇਂ ਪਂਚਮਗੁਣਸ੍ਥਾਨਵਰ੍ਤੀ ਗ੍ਰੁਹਸ੍ਥਕੋ ਭੀ ਵ੍ਯਵਹਾਰਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗ ਕਹਾ ਹੈ. ਵਹਾਁ ਵ੍ਯਵਹਾਰਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਕੇ ਸ੍ਵਰੂਪਕਾ ਨਿਮ੍ਨਾਨੁਸਾਰ ਵਰ੍ਣਨ ਕਿਯਾ ਹੈਃ– ‘ਵੀਤਰਾਗਸਰ੍ਵਜ੍ਞਪ੍ਰਣੀਤ ਜੀਵਾਦਿਪਦਾਰ੍ਥੋ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੀ ਸਮ੍ਯਕ੍ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ ਤਥਾ ਜ੍ਞਾਨ ਦੋਨੋਂ, ਗ੍ਰੁਹਸ੍ਥਕੋ ਔਰ ਤਪੋਧਨਕੋ ਸਮਾਨ ਹੋਤੇ ਹੈਂ; ਚਾਰਿਤ੍ਰ, ਤਪੋਧਨੋਂਕੋ ਆਚਾਰਾਦਿ ਚਰਣਗ੍ਰਂਥੋਂਮੇਂ ਵਿਹਿਤ ਕਿਯੇ ਹੁਏ ਮਾਰ੍ਗਾਨੁਸਾਰ ਪ੍ਰਮਤ੍ਤ–ਅਪ੍ਰਮਤ੍ਤ ਗੁਣਸ੍ਥਾਨਯੋਗ੍ਯ ਪਂਚਮਹਾਵ੍ਰਤ–ਪਂਚਸਮਿਤਿ–ਤ੍ਰਿਗੁਪ੍ਤਿ–ਸ਼ਡਾਵਸ਼੍ਯਕਾਦਿਰੂਪ ਹੋਤਾ ਹੈ ਔਰ ਗ੍ਰੁਹਸ੍ਥੋਂਕੋ ਉਪਾਸਕਾਧ੍ਯਯਨਗ੍ਰਂਥਮੇਂ ਵਿਹਿਤ ਕਿਯੇ ਹੁਏ ਮਾਰ੍ਗਕੇ ਅਨੁਸਾਰ ਪਂਚਮਗੁਣਸ੍ਥਾਨਯੋਗ੍ਯ ਦਾਨ–ਸ਼ੀਲ– ਪੂਵਜਾ–ਉਪਵਾਸਾਦਿਰੂਪ ਅਥਵਾ ਦਾਰ੍ਸ਼ਨਿਕ–ਵ੍ਰਤਿਕਾਦਿ ਗ੍ਯਾਰਹ ਸ੍ਥਾਨਰੂਪ [ਗ੍ਯਾਰਹ ਪ੍ਰਤਿਮਾਰੂਪ] ਹੋਤਾ ਹੈ; ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਵ੍ਯਵਹਾਰਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਕਾ ਲਕ੍ਸ਼ਣ ਹੈ.