੫੪
] ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਸਂਗ੍ਰਹ
[ਭਗਵਾਨਸ਼੍ਰੀਕੁਨ੍ਦਕੁਨ੍ਦ
ਇਤਿ ਸਮਯਵ੍ਯਾਖ੍ਯਾਯਾਮਨ੍ਤਨੀਂਤਸ਼ਡ੍ਦ੍ਰਵ੍ਯਪਞ੍ਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਸਾਮਾਨ੍ਯਵ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨਰੂਪਃ ਪੀਠਬਂਧਃ ਸਮਾਪ੍ਤਃ..
ਅਥਾਮੀਸ਼ਾਮੇਵ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਵ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨਮ੍. ਤਤ੍ਰ ਤਾਵਤ੍ ਜੀਵਦ੍ਰਵ੍ਯਾਸ੍ਤਿਕਾਯਵ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨਮ੍.
ਜੀਵੋ ਤ੍ਤਿ ਹਵਦਿ ਚੇਦਾ ਉਵਓਗਵਿਸੇਸਿਦੋ ਪਹੂ ਕਤ੍ਤਾ.
ਭੋਤ੍ਤਾ ਯ ਦੇਹਮੇਤ੍ਤੋ ਣ ਹਿ
ਮੁਤ੍ਤੋ ਕਮ੍ਮਸਂਜੁਤ੍ਤੋ.. ੨੭..
ਜੀਵ ਇਤਿ ਭਵਤਿ ਚੇਤਯਿਤੋਪਯੋਗਵਿਸ਼ੇਸ਼ਿਤਃ ਪ੍ਰਭੁਃ ਕਰ੍ਤਾ.
ਭੋਕ੍ਤਾ ਚ ਦੇਹਮਾਤ੍ਰੋ ਨ ਹਿ ਮੂਰ੍ਤਃ ਕਰ੍ਮਸਂਯੁਕ੍ਤਃ.. ੨੭..
ਅਤ੍ਰ ਸਂਸਾਰਾਵਸ੍ਥਸ੍ਯਾਤ੍ਮਨਃ ਸੋਪਾਧਿ ਨਿਰੁਪਾਧਿ ਚ ਸ੍ਵਰੂਪਮੁਕ੍ਤਮ੍.
ਆਤ੍ਮਾ ਹਿ ਨਿਸ਼੍ਚਯੇਨ ਭਾਵਪ੍ਰਾਣਧਾਰਣਾਜ੍ਜੀਵਃ, ਵ੍ਯਵਹਾਰੇਣ ਦ੍ਰਵ੍ਯਪ੍ਰਾਣਧਾਰਣਾਜ੍ਜੀਵਃ. ਨਿਸ਼੍ਚਯੇਨ
-----------------------------------------------------------------------------
ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ [ਸ਼੍ਰੀਮਦ੍ਭਗਵਤ੍ਕੁਨ੍ਦਕੁਨ੍ਦਾਚਾਰ੍ਯਦੇਵਪ੍ਰਣੀਤ ਸ਼੍ਰੀ ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਸਂਗ੍ਰਹ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਕੀ ਸ਼੍ਰੀ
ਅਮ੍ਰੁਤਚਂਦ੍ਰਾਚਾਰ੍ਯਦੇਵਵਿਰਚਿਤ] ਸਮਯਵ੍ਯਾਖ੍ਯਾ ਨਾਮਕੀ ਟੀਕਾਮੇਂ ਸ਼ਡ੍ਦ੍ਰਵ੍ਯ–ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਕੇ ਸਾਮਾਨ੍ਯ ਵ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨਰੂਪ
ਪੀਠਿਕਾ ਸਮਾਪ੍ਤ ਹੁਈ.
ਅਬ ਉਨ੍ਹੀਂਕਾ [–ਸ਼ਡ੍ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਔਰ ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਕਾ ਹੀ] ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਵ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨ ਕਿਯਾ ਜਾਤਾ ਹੈ. ਉਸਮੇਂ
ਪ੍ਰਥਮ, ਜੀਵਦ੍ਰਵ੍ਯਾਸ੍ਤਿਕਾਯਕੇ ਵ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨ ਹੈਂ.
ਗਾਥਾ ੨੭
ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥਃ– [ਜੀਵਃ ਇਤਿ ਭਵਤਿ] [ਸਂਸਾਰਸ੍ਥਿਤ] ਆਤ੍ਮਾ ਜੀਵ ਹੈ, [ਚੇਤਯਿਤਾ] ਚੇਤਯਿਤਾ
[ਚੇਤਨੇਵਾਲਾ] ਹੈ, [ਉਪਯੋਗਵਿਸ਼ੇਸ਼ਿਤਃ] ਉਪਯੋਗਲਕ੍ਸ਼ਿਤ ਹੈ, [ਪ੍ਰਭੁਃ] ਪ੍ਰਭੁ ਹੈ, [ਕਰ੍ਤਾ] ਕਰ੍ਤਾ ਹੈੇ, [ਭੋਕ੍ਤਾ]
ਭੋਕ੍ਤਾ ਹੈ, [ਦੇਹਮਾਤ੍ਰਃ] ਦੇਹਪ੍ਰਮਾਣ ਹੈ, [ਨ ਹਿ ਮੂਰ੍ਤਃ] ਅਮੂਰ੍ਤ ਹੈ [ਚ] ਔਰ [ਕਰ੍ਮਸਂਯੁਕ੍ਤਃ] ਕਰ੍ਮਸਂਯੁਕ੍ਤ ਹੈ.
ਟੀਕਾਃ– ਯਹਾਁ [ਇਸ ਗਾਥਾਮੇਂ] ਸਂਸਾਰ–ਦਸ਼ਾਵਾਲੇ ਆਤ੍ਮਾਕਾ ਸੋਪਾਧਿ ਔਰ ਨਿਰੁਪਾਧਿ ਸ੍ਵਰੂਪ ਕਹਾ
ਹੈ.
ਆਤ੍ਮਾ ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ਭਾਵਪ੍ਰਾਣਕੋ ਧਾਰਣ ਕਰਤਾ ਹੈ ਇਸਲਿਯੇ ‘ਜੀਵ’ ਹੈ, ਵ੍ਯਵਹਾਰਸੇ [ਅਸਦ੍ਭੂਤ
ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯਸੇ] ਦ੍ਰਵ੍ਯਪ੍ਰਾਣਕੋ ਧਾਰਣ ਕਰਤਾ ਹੈ ਇਸਲਿਯੇ ‘ਜੀਵ’ ਹੈ; ੨ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ਚਿਤ੍ਸ੍ਵਰੂਪ ਹੋਨੇਕੇ ਕਾਰਣ
‘ਚੇਤਯਿਤਾ’ [ਚੇਤਨੇਵਾਲਾ] ਹੈ, ਵ੍ਯਵਹਾਰਸੇ [ਸਦ੍ਭੂਤ ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯਸੇ] ਚਿਤ੍ਸ਼ਕ੍ਤਿਯੁਕ੍ਤ ਹੋਨੇਸੇ ‘ਚੇਤਯਿਤਾ’
--------------------------------------------------------------------------
੧. ਸੋਪਾਧਿ = ਉਪਾਧਿ ਸਹਿਤ; ਜਿਸਮੇਂ ਪਰਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾ ਆਤੀ ਹੋ ਐਸਾ.
੨. ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ਚਿਤ੍ਸ਼ਕ੍ਤਿਕੋ ਆਤ੍ਮਾਕੇ ਸਾਥ ਅਭੇਦ ਹੈ ਔਰ ਵ੍ਯਵਹਾਰਸੇ ਭੇਦ ਹੈ; ਇਸਲਿਯੇ ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ਆਤ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਸ਼ਕ੍ਤਿਸ੍ਵਰੂਪ
ਹੈ ਔਰ ਵ੍ਯਵਹਾਰਸੇ ਚਿਤ੍ਸ਼ਕ੍ਤਿਵਾਨ ਹੈ.
ਛੇ ਜੀਵ, ਚੇਤਯਿਤਾ, ਪ੍ਰਭੁ, ਉਪਯੋਗਚਿਹ੍ਨ, ਅਮੂਰ੍ਤ ਛੇ,
ਕਰ੍ਤਾ ਅਨੇ ਭੋਕ੍ਤਾ, ਸ਼ਰੀਰਪ੍ਰਮਾਣ, ਕਰ੍ਮੇ ਯੁਕ੍ਤ ਛੇ. ੨੭.