கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] ஷட்த்ரவ்ய–பஂசாஸ்திகாயவர்ணந
ஏவஂ ஜீவோபி பாவபர்யாயேண ப்ரவர்தமாநாத்மத்ரவ்யரூபேண கர்த்ருதாமநுபிப்ராணோ, பாவபர்யாயகமந– ஶக்திரூபேண கரணதாமாத்மஸாத்குர்வந், ப்ராப்யபாவபர்யாயரூபேண கர்மதாஂ கலயந், பூர்வபாவபர்யாய–வ்யபாயேபி த்ருவத்வாலஂபநாதுபாத்தாபாதாநத்வம், உபஜாயமாநபாவபர்யாயரூபகர்மணாஶ்ரீயமாணத்வாதுபோட–ஸஂப்ரதாநத்வ;, ஆதீயமாநபாவபர்யாயாதாரத்வாத்க்ருஹீதாதிகரணத்வஃ, ஸ்வயமேவ ஷட்காரகீரூபேண வ்யவதிஷ்டமாநோ ந காரகாஂதரமபேக்ஷதே. அதஃ கர்மணஃ கர்துர்நாஸ்தி ஜீவஃ கர்தா, ஜீவஸ்ய கர்துர்நாஸ்தி கர்ம கர்த்ரு நிஶ்சயேநேதி.. ௬௨.. ----------------------------------------------------------------------------- ஸஂப்ரதாநபநேகோ ப்ராப்த ஔர [௬] தாரண கியே ஹுஏ பரிணாமகா ஆதார ஹோநேஸே ஜிஸநே அதிகரணபநேகோ க்ரஹண கியா ஹை ஐஸா – ஸ்வயமேவ ஷட்காரகரூபஸே வர்ததா ஹுஆ அந்ய காரககீ அபேக்ஷா நஹீஂ ரகதா.
இஸ ப்ரகார ஜீவ பீ [௧] பாவபர்யாயரூபஸே ப்ரவர்தமாந ஆத்மத்ரவ்யரூபஸே கர்த்ருத்வகோ தாரண கரதா ஹுஆ, [௨] பாவபர்யாய ப்ராப்த கரநேகீ ஶக்திரூபஸே கரணபநேகோ அஂகீக்ருத கரதா ஹுஆ, [௩] ப்ராப்ய ஐஸீ பாவபர்யாயரூபஸே கர்மபநேகா அநுபவ கரதா ஹுஆ, [௪] பூர்வ பாவபர்யாயகா நாஶ ஹோநே பர த்ருவத்வகா அவலம்பந கரநேஸே ஜிஸநே அபாதாநபநேகோ ப்ராப்த கியா ஹை ஐஸா, [௫] உத்பந்ந ஹோநே வாலே பாவபர்யாயரூப கர்ம த்வாரா ஸமாஶ்ரித ஹோநேஸே [அர்தாத் உத்பந்ந ஹோநே வாலா பாவபர்யாயரூப கார்ய அபநேகோ தியா ஜாநேஸே] ஸம்ப்ரதாநபநேகோ ப்ராப்த ஔர [௬] தாரண கீ ஹுஈ பாவபர்யாயகா ஆதார ஹோநேஸே ஜிஸநே அதிகரணபநேகோ க்ரஹண கியா ஹை ஐஸா – ஸ்வயமேவ ஷட்காரகரூபஸே வர்ததா ஹுஆ அந்ய காரககீ அபேக்ஷா நஹீஂ ரகதா.
இஸலியே நிஶ்சயஸே கர்மரூப கர்தாகோ ஜீவ கர்தா நஹீஂ ஹை ஔர ஜீவரூப கர்தாகோ கர்ம கர்தா நஹீஂ ஹை. [ஜஹா கர்ம கர்தா ஹை வஹா ஜீவ கர்தா நஹீஂ ஹை ஔர ஜஹா ஜீவ கர்தா ஹை வஹா கர்ம கர்தா நஹீஂ ஹை.]
பாவார்தஃ– [௧] புத்கல ஸ்வதஂத்ரரூபஸே த்ரவ்யகர்மகோ கரதா ஹோநேஸே புத்கல ஸ்வயஂ ஹீ கர்தா ஹை; [௨] ஸ்வயஂ த்ரவ்யகர்மரூபஸே பரிணமித ஹோநேகீ ஶக்திவாலா ஹோநேஸே புத்கல ஸ்வயஂ ஹீ கரண ஹை; [௩] த்ரவ்யகர்மகோ ப்ராப்த கரதா – பஹுசதா ஹோநேஸே த்ரவ்யகர்ம கர்ம ஹை, அதவா த்ரவ்யகர்மஸே ஸ்வயஂ அபிந்ந ஹோநேஸே புத்கல ஸ்வயஂ ஹீ கர்ம [–கார்ய] ஹை; [௪] அபநேமேஸே பூர்வ பரிணாமகா வ்யய கரகே த்ரவ்யகர்மரூப பரிணாம கரதா ஹோநேஸே ஔர புத்கலத்ரவ்யரூபஸே த்ருவ ரஹதா ஹோநேஸே புத்கல ஸ்வயஂ ஹீ அபாதாந ஹை; [௫] அபநேகோ த்ரவ்யகர்மரூப பரிணாம தேதா ஹோநேஸே புத்கல ஸ்வயஂ ஹீ ஸம்ப்ரதாந ஹை; [௬] அபநேமேஂ அர்தாத் அபநே ஆதாரஸே த்ரவ்யகர்ம கரதா ஹோநேஸே புத்கல ஸ்வயஂ ஹீ அதிகரண ஹை.