௧௪௮
ப்ருதகுபலப்திவிஶேஷாணி குவைத்யேகத்வமந்யத்வம்.. ௯௬..
தர்மாதர்மலோகாகாஶாநாமவகாஹவஶாதேகத்வேபி வஸ்துத்வேநாந்யத்வமத்ரோக்தம்.
தர்மாதர்மலோகாகாஶாநி ஹி ஸமாநபரிமாணத்வாத்ஸஹாவஸ்தாநமாத்ரேணைவைகத்வபாஞ்ஜி. வஸ்துதஸ்து வ்யவஹாரேண கதிஸ்தித்யவகாஹஹேதுத்வரூபேண நிஶ்சயேந விபக்தப்ரதேஶத்வரூபேண விஶேஷேண ப்ருதகுப– லப்யமாநேநாந்யத்வபாஞ்ஜ்யேவ பவஂதீதி.. ௯௬..
-----------------------------------------------------------------------------
அந்வயார்தஃ– [தர்மாதர்மாகாஶாநி] தர்ம, அதர்ம ஔர ஆகாஶ [லோகாகாஶ] [ஸமாநபரிமாணாநி] ஸமாந பரிமாணவாலே [அப்ருதக்பூதாநி] அப்ருதக்பூத ஹோநேஸே ததா [ப்ருதகுபலப்திவிஶேஷாணி] ப்ருதக–உபலப்த [பிந்ந–பிந்ந] விஶேஷவாலே ஹோநேஸே [ஏகத்வம் அந்யத்வம்] ஏகத்வ ததா அந்யத்வகோ [குர்வஂதி] கரதே ஹை.
டீகாஃ– யஹா, தர்ம, அதர்ம ஔர லோகாகாஶகா அவகாஹகீ அபேக்ஷாஸே ஏகத்வ ஹோநே பர பீ வஸ்துரூபஸே அந்யத்வ கஹா கயா ஹை .
தர்ம, அதர்ம ஔர லோகாகாஶ ஸமாந பரிமாணவாலே ஹோநேகே காரண ஸாத ரஹநே மாத்ரஸே ஹீ [–மாத்ர ஏகக்ஷேத்ராவகாஹகீ அபேக்ஷாஸே ஹீ] ஏகத்வவாலே ஹைஂ; வஸ்துதஃ தோ [௧] வ்யவஹாரஸே கதிஹேதுத்வ, ஸ்திதிஹேதுத்வ ஔர அவகாஹஹேதுத்வரூப [ப்ருதக்–உபலப்த விஶேஷ த்வாரா] ததா [௨] நிஶ்சயஸே ௧விபக்தப்ரதேஶத்வரூப ப்ருதக்–உபலப்த ௨விஶேஷ த்வாரா, வே அந்யத்வவாலே ஹீ ஹைஂ.
பாவார்தஃ– தர்ம, அதர்ம ஔர லோகாகாஶகா ஏகத்வ தோ மாத்ர ஏகக்ஷேத்ராவகாஹகீ அபேக்ஷாஸே ஹீ கஹா ஜா ஸகதா ஹை; வஸ்துரூபஸே தோ உந்ஹேஂ அந்யத்வ ஹீ ஹை, க்யோஂகி [௧] உநகே லக்ஷண கதிஹேதுத்வ, ஸ்திதிஹேதுத்வ ஔர அவகாஹஹேதுத்வரூப பிந்ந–பிந்ந ஹைஂ ததா [௨] உநகே ப்ரதேஶ பீ பிந்ந–பிந்ந ஹைஂ.. ௯௬..
இஸ ப்ரகார ஆகாஶத்ரவ்யாஸ்திகாயகா வ்யாக்யாந ஸமாப்த ஹுஆ. -------------------------------------------------------------------------- ௧. விபக்த=பிந்ந. [தர்ம, அதர்ம ஔர ஆகாஶகோ பிந்நப்ரதேஶபநா ஹை.] ௨. விஶேஷ=காஸியத; விஶிஷ்டதா; விஶேஷதா. [வ்யவஹாரஸே ததா நிஶ்சயஸே தர்ம, அதர்ம ஔர ஆகாஶகே விஶேஷ ப்ருதக்