கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] ஷட்த்ரவ்ய–பஂசாஸ்திகாயவர்ணந
துக்தததிநவநீதத்ருதாதிவியுதகோரஸவத்பர்யாயவியுதஂ த்ரவ்யஂ நாஸ்தி. கோரஸவியுக்ததுக்தததி– நவநீதத்ருதாதிவத்ர்ரவ்யவியுக்தாஃ பர்யாயா ந ஸந்தி. ததோ த்ரவ்யஸ்ய பர்யாயாணாஞ்சாதேஶவஶாத்கதஂசித்பேதே– ப்பேகாஸ்தித்வநியதத்வாதந்யோந்யாஜஹத்வ்ருத்தீநாஂ வஸ்துத்வேநாபேத இதி.. ௧௨..
அவ்வதிரித்தோ பாவோ தவ்வகுணாணஂ ஹவதி தம்ஹா.. ௧௩..
அவ்யதிரிக்தோ பாவோ த்ரவ்யகுணாநாஂ பவதி தஸ்மாத்.. ௧௩..
அத்ரத்ரவ்யகுணாநாமபேதோ நிர்தஷ்டஃ. புத்கலப்ருதக்பூதஸ்பர்ஶரஸகந்தவர்ணவத்ர்ரவ்யேண விநா ந குணாஃ ஸஂபவந்தி ஸ்பர்ஶரஸ– -----------------------------------------------------------------------------
ஜிஸப்ரகார தூத, தஹீ, மக்கண, கீ இத்யாதிஸே ரஹித கோரஸ நஹீஂ ஹோதா உஸீப்ரகார பர்யாயோஂஸே ரஹித த்ரவ்ய நஹீஂ ஹோதா; ஜிஸப்ரகார கோரஸஸே ரஹித தூத, தஹீ, மக்கண, கீ இத்யாதி நஹீஂ ஹோதே உஸீப்ரகார த்ரவ்யஸே ரஹித பர்யாயேஂ நஹீஂ ஹோதீ. இஸலியே யத்யபி த்ரவ்ய ஔர பர்யாயோஂகா ஆதேஶவஶாத் [– கதநகே வஶ] கதஂசித பேத ஹை ததாபி, வே ஏக அஸ்தித்வமேஂ நியத [–த்ரரூபஸே ஸ்தித] ஹோநேகே காரண அந்யோந்யவ்ருத்தி நஹீஂ சோதே இஸலிஏ வஸ்துரூபஸே உநகா அபேத ஹை.. ௧௨..
அந்வயார்தஃ– [த்ரவ்யேண விநா] த்ரவ்ய பிநா [குணஃ ந] குண நஹீஂ ஹோதே, [குணைஃ விநா] குணோஂ பிநா [த்ரவ்யஂ ந ஸம்பவதி] த்ரவ்ய நஹீஂ ஹோதா; [தஸ்மாத்] இஸலியே [த்ரவ்யகுணாநாம்] த்ரவ்ய ஔர குணோஂகா [அவ்யதிரிக்தஃ பாவஃ] அவ்யதிரிக்தபாவ [–அபிந்நபணுஂ] [பவதி] ஹை.
டீகாஃ– யஹா த்ரவ்ய ஔர குணோஂகா அபேத தர்ஶாயா ஹை .
ஜிஸப்ரகார புத்கலஸே ப்ருதக் ஸ்பர்ஶ–ரஸ–கஂத–வர்ண நஹீஂ ஹோதே உஸீப்ரகார த்ரவ்யகே பிநா குண நஹீஂ ஹோதே; ஜிஸப்ரகார ஸ்பர்ஶ–ரஸ–கஂத–வர்ணஸே ப்ருதக் புத்கல நஹீஂ ஹோதா உஸீப்ரகார குணோஂகே பிநா த்ரவ்ய -------------------------------------------------------------------------- அந்யோந்யவ்ருத்தி=ஏக–தூஸரேகே ஆஶ்ரயஸே நிர்வாஹ கரநா; ஏக–தூஸரேகே ஆதாரஸே ஸ்தித ரஹநா; ஏக–தூஸரேகே பநா
தேதீ குணோ நே த்ரவ்ய கேரீ அபிந்நதா நிர்திஷ்ட சே. ௧௩.