కహానజైనశాస్త్రమాలా] షడ్ద్రవ్య–పంచాస్తికాయవర్ణన
కిం చ స్వభావనిర్వృత్తాభిరేవానంతపరమాణుమయీభిః శబ్దయోగ్యవర్గణాభిరన్యోన్యమనుప్రవిశ్య సమంతతోభివ్యాప్య పూరితేపి సకలే లోకే. యత్ర యత్ర బహిరఙ్గకారణసామగ్రీ సమదేతి తత్ర తత్ర తాః శబ్దత్వేనస్వయం వ్యపరిణమంత ఇతి శబ్దస్య నియతముత్పాద్యత్వాత్ స్కంధప్రభవత్వమితి.. ౭౯.. ----------------------------------------------------------------------------- హోనేసే వహ స్కన్ధజన్య హైం, క్యోంకి మహాస్కన్ధ పరస్పర టకరానేసే శబ్ద ఉత్పన్న హోతా హై. పునశ్చ యహ బాత విశేష సమఝాఈ జాతీ హైః– ఏకదూసరేమేం ప్రవిష్ట హోకర సర్వత్ర వ్యాప్త హోకర స్థిత ఐసీ జో స్వభావనిష్పన్న హీ [–అపనే స్వభావసే హీ నిర్మిత్త], అనన్తపరమాణుమయీ శబ్దయోగ్య–వర్గణాఓంసే సమస్త లోక భరపూర హోనే పర భీ జహాఁ–జహాఁ బహిరంగకారణ సామగ్రీ ఉదిత హోతీ హై వహాఁ–వహాఁ వే వర్గణాఏఁ వహ ౩స్కన్ధజన్య హై.. ౭౯.. --------------------------------------------------------------------------
అథవా నిమ్నోక్తానుసార భీ శబ్దకే దో ప్రకార హైంః– [౧] భాషాత్మక ఔర [౨] అభాషాత్మక. ఉనమేం భాషాత్మక
ద్వీంన్ద్రియాదిక జీవోంకే శబ్దరూప తథా [కేవలీభగవానకీ] దివ్య ధ్వనిరూపసే వహ అనక్షరాత్మక హైం. అభాషాత్మక
శబ్ద భీ ద్వివిధ హైం – ప్రాయోగిక ఔర వైశ్రిసిక. వీణా, ఢోల, ఝాంఝ, బంసరీ ఆదిసే ఉత్పన్న హోతా హుఆ
ప్రాయోగిక హై ఔర మేఘాదిసే ఉత్పన్న హోతా హుఆ వైశ్రసిక హై.
కిసీ భీ ప్రకారకా శబ్ద హో కిన్తు సర్వ శబ్దోంకా ఉపాదానకారణ లోకమేం సర్వత్ర వ్యాప్త శబ్దయోగ్య వర్గణాఏఁ హీ
౧శబ్దరూపసే స్వయం పరిణమిత హోతీ హైం; ఇస ప్రకార శబ్ద నిత్యతరూపసే [అవశ్య] ౨ఉత్పాద్య హై; ఇసలియే
౧. శబ్దకే దో ప్రకార హైంః [౧] ప్రాయోగిక ఔర [౨] వైశ్రసిక. పురుషాదికే ప్రయోగసే ఉత్పన్న హోనేవాలే శబ్ద వహ ప్రాయోగిక హైం ఔర మేఘాదిసే ఉత్పన్న హోనేవాలే శబ్ద వైశ్రసిక హైం.
౨. ఉత్పాద్య=ఉత్పన్న కరానే యోగ్య; జిసకీ ఉత్పత్తిమేం అన్య కోఈ నిమిత్త హోతా హై ఐసా.
౩. స్కన్ధజన్య=స్కన్ధోం ద్వారా ఉత్పన్న హో ఐసాః జిసకీ ఉత్పత్తిమేం స్కన్ధ నిమిత్త హోతే హైం ఐసా. [సమస్త లోకమేం
సర్వత్ర వ్యాప్త అనన్తపరమాణుమయీ శబ్దయోగ్య వర్గణాఏఁ స్వయమేవ శబ్దరూప పరిణమిత హోనే పర భీ వాయు–గలా–తాలుం–
జివ్హా–ఓష్ఠ, ద్యంటా–మోగరీ ఆది మహాస్కన్ధోంకా టకరానా వహ బహిరంగకారణసామగ్రీ హై అర్థాత్ శబ్దరూప
పరిణమనమేం వే మహాస్కన్ధ నిమిత్తభూత హైం ఇసలియే ఉస అపేక్షాసే [నిమిత్త–అపేక్షాసే] శబ్దకో వ్యవహారసే
స్కన్ధజన్య కహా జాతా హై.]