కహానజైనశాస్త్రమాలా] నవపదార్థపూర్వక–మోక్షమార్గప్రపంచవర్ణన
జీవపుద్గలయోః సంయోగేపి భేదనిబంధనస్వరూపాఖ్యానమేతత్.
యత్ఖలు శరీరశరీరిసంయోగే స్పర్శరసగంధవర్ణగుణత్వాత్సశబ్దత్వాత్సంస్థానసఙ్గాతాదిపర్యాయ– పరిణతత్వాచ్చ ఇన్ద్రియగ్రహణయోగ్యం, తత్పుద్గలద్రవ్యమ్. యత్పునరస్పర్శరసగంధవర్ణగుణత్వాదశబ్దత్వాద– నిర్దిష్టసంస్థానత్వాదవ్యక్తత్వాదిపర్యాయైః పరిణతత్వాచ్చ నేన్ద్రియగ్రహణయోగ్యం, తచ్చేతనా– గుణత్వాత్ రూపిభ్యోరూపిభ్యశ్చాజీవేభ్యో విశిష్టం జీవద్రవ్యమ్. ఏవమిహ జీవాజీవయోర్వాస్తవో భేదః సమ్యగ్జ్ఞానినాం మార్గప్రసిద్ధయర్థం ప్రతిపాదిత ఇతి.. ౧౨౬–౧౨౭..
-----------------------------------------------------------------------------
శరీర ఔర ౧శరీరీకే సంయోగమేం, [౧] జో వాస్తవమేం స్పర్శ–రస–గన్ధ–వర్ణ. గుణవాలా హోనేకే కారణ, సశబ్ద హోనేకే కారణ తథా సంస్థాన–సంఘాతాది పర్యాయోంరూపసే పరిణత హోనేకే కారణ ఇన్ద్రియగ్రహణయోగ్య హై, వహ పుద్గలద్రవ్య హైే; ఔర [౨] జో స్పర్శ–రస–గన్ధ–వర్ణగుణ రహిత హోనేకే కారణ, అశబ్ద హోనేకే కారణ, అనిర్దిష్టసంస్థాన హోనేకే కారణ తథా ౨అవ్యక్తత్వాది పర్యాయోంరూపసే పరిణత హోనేకే కారణ ఇన్ద్రియగ్రహణయోగ్య నహీం హై, వహ, చేతనాగుణమయపనేకే కారణ రూపీ తథా అరూపీ అజీవోంసే ౩విశిష్ట [భిన్న] ఐసా జీవద్రవ్య హై.
ఇస ప్రకార యహాఁ జీవ ఔర అజీవకా వాస్తవిక భేద సమ్యగ్జ్ఞానీయోంకే మార్గకీ ప్రసిద్ధికే హేతు ప్రతిపాదిత కియా గయా.
[భావార్థః– అనాది మిథ్యావాసనాకే కారణ జీవోంకో స్వయం కౌన హై ఉసకా వాస్తవిక జ్ఞాన నహీం హై ఔర అపనేకో శరీరాదిరూప మానతే హైం. ఉన్హేం జీవద్రవ్య తథా అజీవద్రవ్యకా యథార్థ భేద దర్శాకర ముక్తికా మార్గ ప్రాప్త కరానేకే హేతు యహాఁ జడ పుద్గలద్రవ్యకే ఔర చేతన జీవద్రవ్యకే వీతరాగసర్వజ్ఞకథిత లక్షణ కహే గఏ. జో జీవ ఉన లక్షణోంకో జానకర, అపనేకో ఏక స్వతఃసిద్ధ స్వతంత్ర ద్రవ్యరూపసే పహిచానకర, భేదవిజ్ఞానీ అనుభవీ హోతా హై, వహ నిజాత్మద్రవ్యమేం లీన హోకర మోక్షమార్గకో సాధకర శాశ్వత నిరాకుల సుఖకా భోక్తా హోతా హై.] ౧౨౬–౧౨౭..
ఇస ప్రకార అజీవపదార్థకా వ్యాఖ్యాన సమాప్త హుఆ. --------------------------------------------------------------------------
౧. శరీరీ = దేహీ; శరీరవాలా [అర్థాత్ ఆత్మా].
౨. అవ్యక్తత్వాది = అవ్యక్తత్వ ఆది; అప్రకటత్వ ఆదిే.
౩. విశిష్ట = భిన్న; విలక్షణ; ఖాస ప్రకారకా.