వస్తూనాం భవతీత్యేకరూపత్వం సవిశ్వరూపాయాః ప్రతిపర్యాయనియతాభిరేవ సత్తాభిః
ప్రతినియతైకపర్యాయాణామానన్త్యం భవతీత్యేకపర్యాయ–త్వమనన్తపర్యాయాయాః. ఇతి సర్వమనవద్యం
సామాన్యవిశేషప్రరూపణప్రవణనయద్వయాయత్తత్వాత్తద్దేశనాయాః.. ౮..
‘సర్వపదార్థస్థిత’ హై వహీ యహాఁ కహీ హుఈ అవాన్తరసత్తారూప భీ హోనేసే ‘ఏకపదార్థస్థిత’ భీ హై.] [౫]
ప్రతినిశ్చిత ఏక–ఏక రూపవాలీ సత్తాఓం ద్వారా హీ వస్తుఓంకా ప్రతినిశ్చిత ఏక ఏకరూప హోతా హై ఇసలియే
సవిశ్వరూప [సత్తా] కో ఏకరూపపనా హై [అర్థాత్ జో సామాన్యవిశేషాత్మక సత్తా మహాసత్తారూప హోనేసే
‘సవిశ్వరూప’ హై వహీ యహాఁ కహీ హుఈ అవాన్తరసత్తారూప భీ హోనేసే ‘ఏకరూప’ భీ హై]. [౬] ప్రత్యేక
పర్యాయమేం స్థిత [వ్యక్తిగత భిన్న–భిన్న] సత్తాఓం ద్వారా హీ ప్రతినిశ్విత ఏక–ఏక పర్యాయోంకా అనన్తపనా
హోతా హై ఇసలియే అనంతపర్యాయమయ [సత్తా] కో ఏకపర్యాయమయపనా హై [అర్థాత్ జో సామాన్యవిశేషాత్మక
సత్తా మహాసత్తారూప హోనేసే ‘అనంతపర్యాయమయ’ హై వహీ యహాఁ కహీ హుఈ అవాన్తరసత్తారూప భీ హోనేసే
‘ఏకపర్యాయమయ’ భీ హై].
ఓర ఢలతే హుఏ దో నయోంకే ఆధీన హై.
భావార్థః– సామాన్యవిశేషాత్మక సత్తాకే దో పక్ష హైంః–– ఏక పక్ష వహ మహాసత్తా ఔర దూసరా పక్ష
అసత్తా హైే; ఇసలియే యది మహాసత్తాకో ‘సత్తా’ కహే తో అవాన్తరసత్తాకో ‘అసత్తా’ కహా జాయగా.
[౨] మహాసత్తా ఉత్పాద, వ్యయ ఔర ధ్రౌవ్య ఐసే తీన లక్షణవాలీ హై ఇసలియే వహ ‘త్రిలక్షణా’ హై. వస్తుకే
ఉత్పన్న హోనేవాలే స్వరూపకా ఉత్పాద హీ ఏక లక్షణ హై, నష్ట హోనేవాలే స్వరూపకా వ్యయ హీ ఏక లక్షణ హై
ఔర ధ్రువ రహనేవాలే స్వరూపకా ధ్రౌవ్య హీ ఏక లక్షణ హై ఇసలియే ఉన తీన స్వరూపోంమేంసే ప్రత్యేకకీ
అవాన్తరసత్తా ఏక హీ లక్షణవాలీ హోనేసే ‘అత్రిలక్షణా’ హై. [౩] మహాసత్తా సమస్త పదార్థసమూహమేం ‘సత్,
సత్, సత్’ ఐసా సమానపనా దర్శాతీ హై ఇసలియే ఏక హైే. ఏక వస్తుకీ స్వరూపసత్తా అన్య కిసీ వస్తుకీ
స్వరూపసత్తా నహీం హై, ఇసలియే జితనీ వస్తుఏఁ ఉతనీ స్వరూపసత్తాఏఁ; ఇసలియే ఐసీ స్వరూపసత్తాఏఁ అథవా
అవాన్తరసత్తాఏఁ ‘అనేక’ హైం.