కహానజైనశాస్త్రమాలా] షడ్ద్రవ్య–పంచాస్తికాయవర్ణన
ణాదికర్మకిర్మీరతాన్వయః. యథైవ చ తత్ర వేణుదణ్డే విచిత్రచిత్రకిర్మీరతాన్వయాభావాత్సువిశుద్ధత్వం, తథైవ చ క్వచిజ్జీవద్రవ్యే జ్ఞానవరణాదికర్మ కిర్మీరతాన్వయాభావాదాప్తాగమసమ్యగనుమానాతీన్ద్రియ– జ్ఞానపరిచ్ఛిన్నాత్సిద్ధత్వమితి.. ౨౦.. ----------------------------------------------------------------------------- జ్ఞానావరణాది కర్మసే హుఏ చిత్రవిచిత్రపనేకా అన్వయ హై. ఔర జిస ప్రకార బాంఁసమేం [ఉపరకే భాగమేం] సువిశుద్ధపనా హై క్యోంకి [వహాఁ] విచిత్ర చిత్రోంసే హుఏ చిత్రవిచిత్రపనేకే అన్వయకా అభావ హై, ఉసీప్రకార ఉస జీవద్రవ్యమేం [ఉపరకే భాగమేం] సిద్ధపనా హై క్యోంకి [వహాఁ] జ్ఞానావరణాది కర్మసే హుఏ చిత్రవిచిత్రపనేకే అన్వయకా అభావ హై– కి జో అభావ ఆప్త– ఆగమకే జ్ఞానసే సమ్యక్ అనుమానజ్ఞానసే ఔర అతీన్ద్రియ జ్ఞానసే జ్ఞాత హోతా హై.
భావార్థః– సంసారీ జీవకీ ప్రగట సంసారీ దశా దేఖకర అజ్ఞానీ జీవకో భ్రమ ఉత్పన్న హోతా హై కి – ‘జీవ సదా సంసారీ హీ రహతా హై, సిద్ధ హో హీ నహీం సకతా; యది సిద్ధ హో తో సర్వథా అసత్– ఉత్పాదకా ప్రసంగ ఉపస్థిత హో.’ కిన్తు అజ్ఞానీకీ యహ బాత యోగ్య నహీం హై.
జిస ప్రకార జీవకో దేవాదిరూప ఏక పర్యాయకే కారణకా నాశ హోనే పర ఉస పర్యాయకా నాశ హోకర అన్య పర్యాయకీ ఉత్పన్న హోతీ హై, జీవద్రవ్య తో జో హై వహీ రహతా హై; ఉసీ ప్రకార జీవకో సంసారపర్యాయకే కారణభూత మోహరాగద్వేషాదికా నాశ హోనే పర సంసారపర్యాయకా నాశ హోకర సిద్ధపర్యాయ ఉత్పన్న హోతీ హై, జీవద్రవ్య తో జో హై వహీ రహతా హై. సంసారపర్యాయ ఔర సిద్ధపర్యాయ దోనోం ఏక హీ జీవద్రవ్యకీ పర్యాయేం హైం.
పునశ్చ, అన్య ప్రకారసే సమఝాతే హైంః– మాన లో కి ఏక లంబా బాఁస ఖడా రఖా గయా హై; ఉసకా నీచేకా కుఛ భాగ రంగబిరంగా కియా గయా హై ఔర శేష ఉపరకా భాగ అరంగీ [–స్వాభావిక శుద్ధ] హై. ఉస బాఁసకే రంగబిరంగే భాగమేంసే కుఛ భాగ ఖులా రఖా గయా హై ఔర శేష సారా రంగబిరంగా భాగ ఔర పూరా అరంగీ భాగ ఢక దియా గయా హై. ఉస బాఁసకా ఖులా భాగ రంగబిేరంగా దేఖకర అవిచారీ జీవ ‘జహాఁ–జహాఁ బాఁస హో వహాఁ–వహాఁ రంగబిరంగీపనా హోతా హై’ ఐసీ వ్యాప్తి [–నియమ, అవినాభావసమ్బన్ధ] కీ కల్పనా కర లేతా హై ఔర ఐసే మిథ్యా వ్యాప్తిజ్ఞాన ద్వారా ఐసా అనుమాన ఖీంచ లేతా హై కి ‘నీచేసే ఉపర తక సారా