Panchastikay Sangrah-Hindi (Telugu transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 45 of 264
PDF/HTML Page 74 of 293

 

background image
కహానజైనశాస్త్రమాలా] షడ్ద్రవ్య–పంచాస్తికాయవర్ణన
[
౪౫
జీవస్యోత్పాదవ్యయసదుచ్ఛేదాసదుత్పాదకర్తృత్వోపపత్త్యుపసంహారోయమ్.
ద్రవ్యం హి సర్వదావినష్టానుత్పన్నమామ్నతమ్ తతో జీవద్రవ్యస్య ద్రవ్యరూపేణ నిత్యత్వముపన్యస్తమ్ తస్యైవ
దేవాదిపర్యాయరూపేణ ప్రాదుర్భవతో భావకర్తృత్వముక్తం; తస్యైవ చ మనుష్యాదిపర్యాయరూపేణ
వ్యయతోభావకర్తృత్వమాఖ్యాతం; తస్యైవ చ సతో దేవాదిపర్యాయస్యోచ్ఛేదమారభమాణస్య భావాభావ–
కర్తృత్వముదితం; తస్యైవ చాసతః పునర్మనుష్యాదిపర్యాయస్యోత్పాదమారభమాణస్యాభావభావకర్తృత్వమభిహితమ్
సర్వమిదమనవద్యం ద్రవ్యపర్యాయాణామన్యతరగుణముఖ్యత్వేన వ్యాఖ్యానాత్ తథా హి–యదా జీవః పర్యాయ–గుణత్వేన
ద్రవ్యముఖ్యత్వేన వివక్ష్యతే తదా నోత్పద్యతే, న వినశ్యతి, న చ క్రమవృత్త్యావర్తమానత్వాత్
-----------------------------------------------------------------------------
గాథా ౨౧
అన్వయార్థః– [ఏవమ్] ఇసప్రకార [గుణపర్యయైః సహిత] గుణపర్యాయ సహిత [జీవః] జీవ [సంసరన్]
సంసరణ కరతా హుఆ [భావమ్] భావ, [అభావమ్] అభావ, [భావాభావమ్] భావాభావ [చ] ఔర
[అభావభావమ్] అభావభావకో [కరోతి] కరతా హై.
టీకాః– యహ, జీవ ఉత్పాద, వ్యయ, సత్–వినాశ ఔర అసత్–ఉత్పాదకా కర్తృత్వ హోనేకీ
సిద్ధిరూప ఉపసంహార హై.
ద్రవ్య వాస్తవమేం సర్వదా అవినష్ట ఔర అనుత్పన్న ఆగమమేం కహా హై; ఇసలియే జీవద్రవ్యకో ద్రవ్యరూపసే
నిత్యపనా కహా గయా. [౧] దేవాదిపర్యాయరూపసే ఉత్పన్న హోతా హై ఇసలియే ఉసీకో [–జీవద్రవ్యకో హీ]
భావకా [–ఉత్పాదకా] కర్తృత్వ కహా గయా హై; [౨] మనుష్యాదిపర్యాయరూపసే నాశకో ప్రాప్త హోతా హై
ఇసలియే ఉసీకో అభావకా [–వ్యయకా] కర్తృత్వ కహా గయా హై; [౩] సత్ [విద్యమాన] దేవాదిపర్యాయకా
నాశ కరతా హై ఇసలియే ఉసీకో భావాభావకా [–సత్కే వినాశకా] కర్తృత్వ కహా గయా హై; ఔర [౪]
ఫిరసే అసత్ [–అవిద్యమాన] మనుష్యాదిపర్యాయకా ఉత్పాద కరతా హై ఇసలియే ఉసీకో అభావభావకా [–
అసత్కే ఉత్పాదకా] కర్తృత్వ కహా గయా హై.
–యహ సబ నిరవద్య [నిర్దోష, నిర్బాధ, అవిరుద్ధ] హై, క్యోంకి ద్రవ్య ఔర పర్యాయోమేంసే ఏకకీ
గౌణతాసే ఔర అన్యకీ ముఖ్యతాసే కథన కియా జాతా హై. వహ ఇస ప్రకార హైః––