౪౬
] పంచాస్తికాయసంగ్రహ
[భగవానశ్రీకున్దకున్ద
సత్యపర్యాయజాతముచ్ఛినత్తి, నాసదుత్పాదయతి యదా తు ద్రవ్యగుణత్వేన పర్యాయముఖ్యత్వేన వివక్ష్యతే తదా
ప్రాదుర్భవతి, వినశ్యతి, సత్పర్యాయజాతమతివాహితస్వకాలముచ్ఛినత్తి, అసదుపస్థిత–స్వకాలముత్పాద
యతి చేతి. స ఖల్వయం ప్రసాదోనేకాన్తవాదస్య యదీద్రశోపి విరోధో న విరోధః..౨౧..
ఇతి షడ్ద్రవ్యసామాన్యప్రరూపణా.
జీవా పుగ్గలకాయా ఆయాసం అత్థికాఇయా సేసా.
అమయా అత్థిత్తమయా కారణభుదా హి లోగస్స.. ౨౨..
జీవాః పుద్గలకాయా ఆకాశమస్తికాయౌ శేషౌ.
అమయా అస్తిత్వమయాః కారణభూతా హి లోకస్య.. ౨౨..
-----------------------------------------------------------------------------
జబ జీవ, పర్యాయకీ గౌణతాసే ఔర ద్రవ్యకీ ముఖ్యతాసే వివక్షిత హోతా హై తబ వహ [౧] ఉత్పన్న
నహీం హోతా, [౨] వినష్ట నహీం హోతా, [౩] క్రమవృత్తిసే వర్తన నహీం కరతా ఇసలియే సత్ [–విద్యమాన]
పర్యాయసమూకోే వినష్ట నహీం కరతా ఔర [౪] అసత్కో [–అవిద్యమాన పర్యాయసమూహకో] ఉత్పన్న నహీం
కరతా; ఔర జబ జీవ ద్రవ్యకీ గౌణతాసే ఔర పర్యాయకీ ముఖ్యతాసే వివక్షిత హోతా హై తబ వహ [౧]
ఉపజతా హై, [౨] వినష్ట హోతా హై, [౩] జిసకా స్వకాల బీత గయా హై ఐసే సత్ [–విద్యమాన]
పర్యాయసమూహకో వినష్ట కరతా హై ఔర [౪] జిసకా స్వకాల ఉపస్థిత హుఆ హై [–ఆ పహుఁచా హై] ఐసే
అసత్కో [–అవిద్యమాన పర్యాయసమూహకో] ఉత్పన్న కరతా హై.
వహ ప్రసాద వాస్తవమేం అనేకాన్తవాదకా హై కి ఐసా విరోధ భీ [వాస్తవమేం] విరోధ నహీం హై.. ౨౧..
ఇసప్రకార షడ్ద్రవ్యకీ సామాన్య ప్రరూపణా సమాప్త హుఈ.
గాథా ౨౨
అన్వయార్థః– [జీవాః] జీవ, [పుద్గలకాయాః] పుద్గలకాయ, [ఆకాశమ్] ఆకాశ ఔర [శేషౌ
అస్తికాయౌ] శేష దో అస్తికాయ [అమయాః] అకృత హైం, [అస్తిత్వమయాః] అస్తిత్వమయ హైం ఔర [హి]
వాస్తవమేం [లోకస్య కారణభూతాః] లోకకే కారణభూత హైం.
టీకాః– యహాఁ [ఇస గాథామేం], సామాన్యతః జినకా స్వరూప [పహలే] కహా గయా హై ఐసే ఛహ
ద్రవ్యోంమేంసే పాఁచకో అస్తికాయపనా స్థాపిత కియా గయా హై.
--------------------------------------------------------------------------
జీవద్రవ్య, పుద్దగలకాయ, నభ నే అస్తికాయో శేష బే
అణుకృతక ఛే, అస్తిత్వమయ ఛే, లోకకారణభూత ఛే. ౨౨.