અધિકાર-૨ઃ દોહા-૧૯૪ ]પરમાત્મપ્રકાશઃ [ ૫૨૫
यावत् शुभाशुभभावाः नैव सकला अपि त्रुटयन्ति ।
परमसमाधिर्न तावत् मनसि केवलिन एवं भणन्ति ।।१९४।।
जामु इत्यादि । जामु यावत्कालं णवि तुट्टंति नैव नश्यन्ति । के कर्तारः । सुहासुह-भावडा
शुभाशुभविकल्पजालरहितात् परमात्मद्रव्याद्विपरीताः शुभाशुभभावाः । परिणामा कतिसंख्योपेता
अपि । सयल वि समस्ता अपि तामु ण तावत्कालं न । कोऽसौ । परम-समाहि
शुद्धात्मसम्यक्श्रद्धानज्ञानानुचरणरूपः शुद्धोपयोगलक्षणः परमसमाधिः । क्व । मणि रागादि-
विकल्पत्वेन शुद्धचेतसि केवलि एहु भणंति केवलिनो वीतरागसर्वज्ञा एवं कथयन्तीति
भावार्थः ।।१९४।। इति चतुर्विंशतिसूत्रप्रमितमहास्थलमध्ये परमसमाधिप्रतिपादकसूत्रषट्केन
प्रथममन्तरस्थलं गतम् ।
ભાવાર્થઃ — જ્યાં સુધી શુભાશુભ વિકલ્પજાળરહિત એવા પરમાત્મદ્રવ્યથી વિપરીત
સમસ્ત શુભાશુભ પરિણામો નાશ પામતા નથી, ત્યાં સુધી રાગાદિ વિકલ્પથી રહિત એવા શુદ્ધ
ચિત્તમાં શુદ્ધ આત્માનાં સમ્યક્શ્રદ્ધાન, સમ્યગ્જ્ઞાન અને સમ્યગ્અનુચરણરૂપ
શુદ્ધોપયોગલક્ષણવાળી પરમ સમાધિ થતી નથી એમ કેવળી વીતરાગ સર્વજ્ઞ કહે છે, એવો
ભાવાર્થ છે. ૧૯૪.
એ પ્રમાણે ચોવીસ સૂત્રોના મહાસ્થળમાં પરમસમાધિના પ્રતિપાદક છ સૂત્રોથી પ્રથમ
અન્તરસ્થળ સમાપ્ત થયું.
गाथा – १९४
अन्वयार्थ : — [यावत् ] जब तक [सकला अपि ] समस्त [शुभाशुभभावाः ] सकल
विकल्प — जालसे रहित जो परमात्मा उससे विपरीत शुभाशुभ परिणाम [नैव त्रुटयंति ] दूर न
हों – मिटें नहीं, [तावत् ] तब तक [मनसि ] रागादि विकल्प रहित शुद्ध चित्तमें [परमसमाधिः
न ] सम्यग्दर्शन ज्ञान चारित्ररूप शुद्धोपयोग जिसका लक्षण है, ऐसी परमसमाधि इस जीवके
नहीं हो सकती [एवं ] ऐसा [केवलिनः ] केवलीभगवान् [भणंति ] कहते हैं ।
भावार्थ : — शुभाशुभ विकल्प जब मिटें, तभी परमसमाधि होवे, ऐसी जिनेश्वरदेवकी
आज्ञा है ।।१९४।।
इसप्रकार चौबीस दोहोंके महास्थलमें परमसमाधिके कथनरूप छह दोहोंका
अंतरस्थल समाप्त हुआ ।