२६६ ]
योगीन्दुदेवविरचितः
[ अधिकार-२ः दोहा-३२
१५८) जे रयण – त्तउ णिम्मलउ णाणिय अप्पु भणंति ।
ते आराहय सिव – पयहँ णिय – अप्पा झायंति ।।३२।।
ते रत्नत्रयं निर्मलं ज्ञानिनः आत्मानं भणन्ति ।
ते आराधकाः शिवपदस्य निजात्मानं ध्यायन्ति ।।३२।।
जे इत्यादि । ये केचन रयण-त्तउ रत्नत्रयम् । कथंभूतम् । णिम्मलउ निर्मलं
रागादिदोषरहितम् । कथंभूता ये । णाणिय ज्ञानिनः । किं कुर्वन्ति । अप्पु भणंति
पूर्वोक्त रत्नत्रयस्वरूपमेवात्मानं, आत्मस्वरूपं कर्मतापन्नं भणंति मन्यते ते आराहय ते पूर्वोक्ताः
पुरुषाः आराधका भवन्ति । कस्य । सिव-पयहं शिवपदस्य शिवशब्दवाच्यमोक्षपदस्य ।
मोक्षपदाराधकाः सन्तः किं कुर्वन्ति । णिय-अप्पा झायंति निजात्मानं कर्मतापन्नं ध्यायन्ति
इति । तथा च ये केचन वीतरागस्वसंवेदनज्ञानिनः परमात्मानं सम्यक्श्रद्धानज्ञानानुष्ठानलक्षणं
निश्चयरत्नत्रयमेवाभेदनयेन निजशुद्धात्मानं मन्यन्ते ते शिवशब्दवाच्यमोक्षपदाराधका भवन्ति ।
आराधकाः सन्तः किं ध्यायन्ति । विशुद्धज्ञानदर्शनं स्वशुद्धात्मस्वरूपं निश्चयनयेन ध्यायन्ति
भावार्थः — जे कोई ज्ञानीओ निर्मळ-रागादि दोष रहित-रत्नत्रयने रत्नत्रयस्वरूप
आत्माने ज-आत्मानुं स्वरूप माने छे ते पुरुषो ‘शिव’ पदथी वाच्य एवा मोक्षपदना आराधको
छे, मोक्षपदना आराधको निज आत्माने ध्यावे छे.
विस्तार : — जे कोई वीतराग स्वसंवेदनवाळा ज्ञानीओ परमात्माने सम्यक्श्रद्धान
सम्यग्ज्ञान, सम्यग्अनुष्ठानरूप निश्चयरत्नत्रयने ज अभेदनयथी निज शुद्ध आत्माने माने छे,
तेओ ‘शिव’ शब्दथी वाच्य एवा मोक्षपदना आराधको छे.
ते आराधको कोने ध्यावे छे? ते आराधको विशुद्धज्ञानदर्शनवाळा स्वशुद्धात्मस्वरूपने
गाथा – ३२
अन्वयार्थ : — [ये ज्ञानिनः ] जो ज्ञानी [निर्मलं रत्नत्रयं ] निर्मल रागादि दोष रहित
रत्नत्रयको [आत्मानं ] आत्मा [भणंति ] कहते हैं [ते ] वे [शिवपदस्य आराधकाः ] शिवपदके
आराधक हैं, और वे ही [निजात्मानं ] मोक्षपदके आराधक हुए अपने आत्माको [ध्यायंति ]
ध्यावते हैं ।।
भावार्थ : — जो कोई वीतराग, स्वसंवेदनज्ञानी, सम्यग्दर्शन, सम्यग्ज्ञान सम्यक्-
चारित्ररूप आत्माको मानते हैं, वे ही मोक्षपदके आराधक हुए निश्चयनयकर केवल