Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250
ಶ್ರೀ ದಿಗಂಬರ ಜೈನ ಸ್ವಾಧ್ಯಾಯಮಂದಿರ ಟ್ರಸ್ಟ, ಸೋನಗಢ - ೩೬೪೨೫೦
जीवः पुण्णें अमरु वियाणु पुण्येनामरो देवो भवतीति जानीहि । मिस्सें माणुस-गइ लहइ मिश्रेण
पुण्यपापद्वयेन मनुष्यगतिं लभते । दोहि वि खइ णिव्वाणु द्वयोरपि कर्मक्षयेऽपि निर्वाणमिति ।
तद्यथा । सहजशुद्धज्ञानानन्दैकस्वभावात्परमात्मनः सकाशाद्विपरीतेन छेदनादिनारकतिर्यग्गति-
दुःखदानसमर्थेन पापकर्मोदयेन नारकतिर्यग्गतिभाजनो भवति जीवः । तस्मादेव शुद्धात्मनो
विलक्षणेन पुण्योदयेन देवो भवति । तस्मादेव शुद्धात्मनो विपरीतेन पुण्यपापद्वयेन मनुष्यो भवति ।
तस्यैव विशुद्धज्ञानदर्शनस्वभावेन निजशुद्धात्मतत्त्वसम्यक्श्रद्धानज्ञानानुष्ठानरूपेण शुद्धोपयोगेन
मुक्त ो भवतीति तात्पर्यार्थः । तथा चोक्त म् — ‘‘पावेण णरयतिरियं गम्मइ धम्मेण देवलोयम्मि ।
मिस्सेण माणुसत्तं दोण्हं पि खएण णिव्वाणं ।।’’ ।।६३।।
अथ निश्चयप्रतिक्रमणप्रत्याख्यानालोचनस्वरूपे स्थित्वा व्यवहारप्रतिक्रमण प्रत्याख्याना-
೩೨೪ ]ಯೋಗೀನ್ದುದೇವವಿರಚಿತ: [ ಅಧಿಕಾರ-೨ : ದೋಹಾ-೬೩
उसके उदयसे नरक तिर्यंचगतिका पात्र होता है, आत्मस्वरूपसे विपरीत शुभ कर्मोंके उदयसे
देव होता है, दोनोंके मेलसे मनुष्य होता है, और शुद्धात्मस्वरूपसे विपरीत इन दोनों पुण्य
-पापोंके क्षयसे निर्वाण (मोक्ष) मिलता है । मोक्षका कारण एक शुद्धोपयोग है, वह शुद्धोपयोग
निज शुद्धात्मतत्त्वके सम्यक् श्रद्धान ज्ञान आचरणरूप है । इसलिये इस शुद्धोपयोगके बिना
किसी तरह भी मुक्ति नहीं हो सकती, यह सारांश जानो । ऐसा ही सिद्धान्त – ग्रन्थमें भी हरएक
जगह कहा गया है । जैसे — यह जीव पापसे नरक तिर्यंचगतिको जाता है, और धर्म (पुण्य)
से देवलोकमें जाता है, पुण्य-पाप दोनोंके मेलसे मनुष्यदेहको पाता है, और दोनोंके क्षयसे मोक्ष
पाता है ।।६३।।
आगे निश्चयप्रतिक्रमण, निश्चयप्रत्याख्यान और निश्चयआलोचनारूप जो शुद्धोपयोग
ನರಕಗತಿ ಅನೇ ತಿರ್ಯಂಚಗತಿನಾಂ ಛೇದನ ಆದಿ ದುಃಖ ದೇವಾಮಾಂ ಸಮರ್ಥ ಏವಾ ಪಾಪಕರ್ಮನಾ ಉದಯಥೀ ಜೀವ
ನಾರಕಗತಿನುಂ ಅನೇ ತಿರ್ಯಂಚಗತಿನುಂ ಭಾಜನ ಥಾಯ ಛೇ, ತೇ ಜ ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾಥೀ ವಿಲಕ್ಷಣ ಏವಾ ಪುಣ್ಯೋದಯಥೀ
ದೇವ ಥಾಯ ಛೇ, ತೇ ಜ ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾಥೀ ವಿಪರೀತ ಪುಣ್ಯ-ಪಾಪ ದ್ವಯಥೀ ಮನುಷ್ಯ ಥಾಯ ಛೇ ಅನೇ ವಿಶುದ್ಧಜ್ಞಾನ,
ವಿಶುದ್ಧದರ್ಶನ ಜೇನೋ ಸ್ವಭಾವ ಛೇ ಏವಾ ತೇ ಜ ನಿಜ ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮತತ್ತ್ವನಾಂ ಸಮ್ಯಕ್ಶ್ರದ್ಧಾನ, ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನ ಅನೇ
ಸಮ್ಯಗ್ ಅನುಷ್ಠಾನರೂಪ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಥೀ ಮುಕ್ತ ಥಾಯ ಛೇ. ವಳೀ ಕಹ್ಯುಂ ಪಣ ಛೇ ಕೇ — ‘‘पावेण णरयतिरियं
गम्मइ धम्मेण देवलोयम्मि । मिस्सेण माणुसत्तं दोण्हं पि खएण णिव्वाणं ।।’’ (ಅರ್ಥ: — ಆ ಜೀವ ಪಾಪಥೀ
ನರಕಗತಿ ಅನೇ ತಿರ್ಯಂಚಗತಿಮಾಂ ಜಾಯ ಛೇ. ಧರ್ಮಥೀ ಅರ್ಥಾತ್ ಪುಣ್ಯಥೀ ದೇವಲೋಕಮಾಂ ಜಾಯ ಛೇ, ಪುಣ್ಯ ಪಾಪ
ಬನ್ನೇನಾ ಮಿಶ್ರಣಥೀ ಮನುಷ್ಯಪಣುಂ ಪಾಮೇ ಛೇ ಅನೇ ಬನ್ನೇನಾ ಕ್ಷಯಥೀ ನಿರ್ವಾಣ ಪಾಮೇ ಛೇ. ೬೩.
ಹವೇ, ಜ್ಞಾನೀ ನಿಶ್ಚಯ ಪ್ರತಿಕ್ರಮಣ, ನಿಶ್ಚಯಪ್ರತ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಅನೇ ನಿಶ್ಚಯ ಆಲೋಚನಾಸ್ವರೂಪಮಾಂ ಸ್ಥಿತ