Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250
ಶ್ರೀ ದಿಗಂಬರ ಜೈನ ಸ್ವಾಧ್ಯಾಯಮಂದಿರ ಟ್ರಸ್ಟ, ಸೋನಗಢ - ೩೬೪೨೫೦
ಅಧಿಕಾರ-೨ : ದೋಹಾ-೭೨ ]ಪರಮಾತ್ಮಪ್ರಕಾಶ: [ ೩೪೧
एवेति । अत्राह प्रभाकरभट्टः । हे भगवान् यदि विज्ञानमात्रेण मोक्षो भवति तर्हि सांख्यादयो
वदन्ति ज्ञानमात्रादेव मोक्षः तेषां किमिति दूषणं दीयते भवद्भिरिति । भगवानाह । अत्र
वीतरागनिर्विकल्पस्वसंवेदनसम्यग्ज्ञानमिति भणितं तिष्ठति तेन वीतरागविशेषणेन चारित्रं
लभ्यते सम्यग्विशेषणेन सम्यक्त्वमपि लभ्यते पानकवदेकस्यापि मध्ये त्रयमस्ति । तेषां मते
तु वीतरागविशेषणं नास्ति सम्यग्विशेषणं च नास्ति ज्ञानमात्रमेव । तेन दूषणं भवतीति
भावार्थः ।।७२।।
अथ तमेवार्थं विपक्षदूषणद्वारेण द्रढयति —
२००) देउ णिरंजणु इउँ भणइ णाणिं मुक्खु ण भंति ।
णाण-विहीणा जीवडा चिरु संसारु भमंति ।।७३।।
ಅಹೀಂ, ಪ್ರಭಾಕರ ಭಟ್ಟ ಪೂಛೇ ಛೇ ಕೇ ಹೇ ಭಗವಾನ! ಜೋ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರಥೀ ಮೋಕ್ಷ ಥಾಯ ಛೇ ತೋ ಪಛೀ
ಸಾಂಖ್ಯಾದಿ ಪಣ ಕಹೇ ಛೇ ಕೇ – ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರಥೀ ಜ ಮೋಕ್ಷ ಥಾಯ ಛೇ. ‘ತೇಮನೇ’ ಆಪ ಶಾ ಮಾಟೇ ದೂಷಣ ಆಪೋ
ಛೋ?
ಭಗವಾನ ಶ್ರೀಯೋಗೀನ್ದ್ರದೇವ ಕಹೇ ಛೇ ಕೇ – ಅಹೀಂ ‘ವೀತರಾಗ ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪ ಸ್ವಸಂವೇದನರೂಪ
ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನ’ ಏಮ ಕಹೇಲ ಛೇ; ತೇಥೀ ತ್ಯಾಂ ‘ವೀತರಾಗ’ ವಿಶೇಷಣಥೀ ಚಾರಿತ್ರ ಪಣ ಆವೀ ಜಾಯ ಛೇ,
‘ಸಮ್ಯಗ್’ ವಿಶೇಷಣಥೀ ಸಮ್ಯಕ್ತ್ವ ಆವೀ ಜಾಯ ಛೇ. ಜೇವೀ ರೀತೇ ಏಕ ಪಾನಕಮಾಂ (ಪೀಣಾಮಾಂ) ಅನೇಕ
ಪದಾರ್ಥೋ ಆವೀ ಜಾಯ ಛೇ ತೇವೀ ರೀತೇ (ವೀತರಾಗ ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪ ಸ್ವಸಂವೇದನರೂಪ ಜ್ಞಾನ ಕಹೇವಾಥೀ) ಏಕನೀ
ಅಂದರ ತ್ರಣೇಯ ಆವೀ ಜಾಯ ಛೇ. ಪಣ ತೇಮನಾ ಮತಮಾಂ ‘ವೀತರಾಗ’ ವಿಶೇಷಣ ನಥೀ ಅನೇ ಸಮ್ಯಕ್
ವಿಶೇಷಣ ನಥೀ’ ‘ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ’ ಜ ಛೇ (‘ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ’ ಜ ಏಟಲುಂ ಜ ಕಹೇ ಛೇ) ತೇಥೀ ತೇಮಾಂ ದೂಷಣ
ಆವೇ ಛೇ, ಏವೋ ಭಾವಾರ್ಥ ಛೇ. ೭೨.
ಹವೇ, ವಿಪಕ್ಷೀನೇ ದೂಷಣ ಆಪೀನೇ ತೇ ಜ ಅರ್ಥನೇ ದ್ರಢ ಕರೇ ಛೇ : —
सम्यग्ज्ञान कहा गया है, सो वीतराग कहनेसे वीतरागचारित्र भी आ जाता है, और सम्यक् पदके
कहनेसे सम्यक्त्व भी आ जाता है । जैसे एक चूर्णमें अथवा पाकमें अनेक औषधियाँ आ जाती
हैं, परन्तु वस्तु एक ही कहलाती है, उसी तरह वीतरागनिर्विकल्प स्वसंवेदनज्ञानके कहनेसे
सम्यग्दर्शन, ज्ञान, चारित्र ये तीनों आ जाते हैं । सांख्यादिकके मतमें वीतराग विशेषण नहीं है,
और सम्यक् विशेषण नहीं है, केवल ज्ञानमात्र ही कहते हैं, सो वह मिथ्याज्ञान है, इसलिये
दूषण देते हैं, यह जानना ।।७२।।
आगे इसी अर्थको, विपक्षीको दूषण देकर दृढ़ करते हैं —