Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250
ശ്രീ ദിഗംബര ജൈന സ്വാധ്യായമംദിര ട്രസ്ട, സോനഗഢ - ൩൬൪൨൫൦
अप्पा बुज्झहि दव्वु तुहुं आत्मानं द्रव्यं बुध्यस्व जानीहि त्वम् । गुण पुणु दंसणु णाणु
गुणौ पुनर्दर्शनं ज्ञानं च । पज्जय चउगइभाव तणु कम्मविणिम्मिय जाणु तस्यैव जीवस्य
पर्यायांश्चतुर्गतिभावान् परिणामान् तनुं शरीरं च । कथंभूतान् तान् । कर्मविनिर्मितान् जानीहीति ।
इतो विशेषः । शुद्धनिश्चयेन शुद्धबुद्धैकस्वभावमात्मानं द्रव्यं जानीहि । तस्यैवात्मनः सविकल्पं ज्ञानं
निर्विकल्पं दर्शनं गुण इति । तत्र ज्ञानमष्टविधं केवलज्ञानं सकलमखण्डं शुद्धमिति शेषं सप्तकं
खण्डज्ञानमशुद्धमिति । तत्र सप्तकमध्ये मत्यादिचतुष्टयं सम्यग्ज्ञानं कुमत्यादित्रयं मिथ्याज्ञानमिति ।
दर्शनचतुष्टयमध्ये केवलदर्शनं सकलमखण्डं शुद्धमिति चक्षुरादित्रयं विकलमशुद्धमिति । किं च ।
गुणास्त्रिविधा भवन्ति । केचन साधारणाः, केचनासाधारणाः, केचन साधारणासाधारणा इति
जीवस्य तावदुच्यन्ते । अस्तित्वं वस्तुत्वं प्रमेयत्वागुरुलघुत्वादयः साधारणाः, ज्ञानसुखादयः स्व-
ഭാവാര്ഥ : — ശുദ്ധ നിശ്ചയനയഥീ ശുദ്ധ, ബുദ്ധ ജേനോ ഏക സ്വഭാവ ഛേ ഏവാ ആത്മാനേ തും ദ്രവ്യ
ജാണ. സവികല്പ ജ്ഞാന, നിര്വികല്പ ദര്ശനനേ തും തേ ആത്മാനാ ഗുണോ ജാണ, ത്യാം ജ്ഞാന ആഠ പ്രകാരനും
ഛേ, കേവളജ്ഞാന സകല, അഖംഡ, ശുദ്ധ ഛേ, ബാകീനാ സാത ഖംഡ ജ്ഞാന അശുദ്ധ ഛേ. തേ സാതമാം മതി,
ശ്രുത, അവധി അനേ മനഃപര്യയ ഏ ചാര ജ്ഞാന സമ്യഗ്ജ്ഞാന ഛേ. കുമതി, കുശ്രുത, കുഅവധി ഏ ത്രണ ജ്ഞാന
മിഥ്യാജ്ഞാന ഛേ.
ചാര ദര്ശനോമാം കേവളദര്ശന സകല, അഖംഡ അനേ ശുദ്ധ ഛേ, ചക്ഷു, അചക്ഷു അനേ അവധി ഏ
ത്രണ ദര്ശന വികല അനേ അശുദ്ധ ഛേ.
വളീ ഗുണോ ത്രണ പ്രകാരനാ ഛേ കേടലാക സാധാരണ ഛേ, കേടലാക അസാധാരണ ഛേ, കേടലാ
സാധാരണാസാധാരണ ഛേ.
തേമാം പ്രഥമ ജീവനാ ഗുണോ കഹേവാമാം ആവേ ഛേ. അസ്തിത്വ, വസ്തുത്വ, പ്രമേയത്വ, അഗുരുലഘുത്വ വഗേരേ
भावार्थ : — इसका विशेष व्याख्यान करते हैं — शुद्धनिश्चयनयकर शुद्ध, बुद्ध, अखंड,
स्वभाव, आत्माको तू द्रव्य जान, चेतनपनेके सामान्य स्वभावको दर्शन जान, और विशेषतासे
जानपना उसको ज्ञान समझ । ये दर्शन ज्ञान आत्माके निज गुण है, उनमेंसे ज्ञानके आठ भेद
हैं, उनमें केवलज्ञान तो पूर्ण है, अखंड है, शुद्ध है, तथा मतिज्ञान, श्रुतज्ञान, अवधिज्ञान,
मनःपर्ययज्ञान ये चार ज्ञान तो सम्यक्ज्ञान और कुमति, कुश्रुत, कुअवधि ये तीन मिथ्या ज्ञान,
ये केवल की अपेक्षा सातों ही खंडित हैं, अखंड, और सर्वथा शुद्ध नहीं है, अशुद्धता सहित
हैं, इसलिये परमात्मामें एक केवलज्ञान ही है । पुद्गलमें अमूर्तगुण नहीं पाये जाते, इस कारण
पाँचोंकी अपेक्षा साधारण, पुद्गलकी अपेक्षा असाधारण । प्रदेशगुण कालके बिना पाँच द्रव्योंमें
पाया जाता है, इसलिये पाँचकी अपेक्षा यह प्रदेशगुण साधारण है, और कालमें न पानेसे
൧൦൨ ]യോഗീന്ദുദേവവിരചിത: [ അധികാര-൧ : ദോഹാ-൫൮